A Estrada e Cambados proban o sistema, que o Sergas prevé xeneralizar
20 jun 2021 . Actualizado ás 12:54 h.O principal problema dos médicos de familia é a saturación porque moitos pacientes acoden sen cita. Os expertos chámano demanda bloqueante e o Servizo Galego de Saúde quere combatela implantando filtros nos centros de saúde. Denomínaos sistemas de clasificación da demanda e baséanse en orientar ao paciente para que non sempre pida por defecto que o atenda un médico. Xa hai algunhas experiencias. No centro de saúde da Estrada levan un ano traballando con esta idea e no de Cambados funciona desde hai dous meses.
Sempre que un paciente solicita unha cita presencial pregúntaselle o motivo da consulta. En xeral, se se trata dunha cuestión médica, derívaselle ao médico; pero se a súa necesidade é renovar unhas receitas, entón encamíñaselle ao farmacéutico, e se ten un problema administrativo resólvese neste ámbito. Tamén están o matrón, o fisioterapeuta, o odontólogo, o higienista dental e o traballador social. «Non todas as demandas teñen que acabar no médico, que está saturado», constata a xefa de servizo do centro de saúde de Cambados, Eva Rodríguez. Na Estrada utilizan un código de cores para clasificar ao enfermo segundo quen o teña que atender.
Cada centro de saúde ten a súa propia realidade e a súa autonomía, pero os dous elaboraron unha guía que indica que facer aos administrativos, coñecidos no sector como PSX (as siglas de ). persoal de servizos e xestiónSobre eles pivota todo. «A área administrativa evolucionou de ser unha área de citación a facer xestión de fluxos», di o xefe de servizo da Estrada, Juan Sánchez Castro. Teñen un sistema de mensaxería interna a través do cal se poden comunicar co médico se hai dúbidas.
Pero algúns cidadáns que van ao centro de saúde sen cita —os mal chamados urxentes, ou sobredemanda, ou citas forzadas— si teñen unha demanda puramente médica. En Cambados teñen unha consulta previa que chaman enfermería de filtro. O caso pódese resolver ou se pode pasar ao médico. A Eva Rodríguez gustaríalle completar esta consulta cun médico, para que fose máis resolutiva, pero os cambios van aos poucos.
Atención urxente en menos de 45 minutos
Na Estrada probaron a que todas as urxencias as asumise o mesmo equipo de médico e enfermeiro, pero despois cambiárono. Para os casos agudos implantaron unha consulta de enfermería, co compromiso de que o tempo de resposta sexa inferior a 45 minutos. Juan Sánchez asegura que moitos casos xa non acaban no médico, e que cando os enfermeiros poidan prescribir serán menos. Isto completárono cun panel que colocan no centro de saúde para que, cando falta algún médico ou saíu a algún domicilio, os pacientes que cheguen sen cita váianllos repartindo entre o resto. Este traballo fano os administrativos, por iso di que esta área evolucionou.
Os cambios de hábitos ás veces pesan. «Hai casos puntuais de pacientes aos que non lles gusta, pero en xeral, a xente entende que o sistema funciona», reflexiona Rodríguez. Antes o cidadán ía ao médico e dábanlle a cita sen preguntas. «Pero isto forma parte da educación do paciente: no banco hai que agardar e todo o mundo o asume, pero no médico ten que ser todo para onte?».
«Agora empezamos a ter máis satisfacción entre os usuarios e nos profesionais»
En Cambados levan só dous meses, pero na Estrada levan un ano. «Agora empezamos a ter máis satisfacción entre os usuarios e nos profesionais», di Juan Sánchez.
Os dous centros de saúde son de tamaño mediano. En Cambados teñen 15.000 usuarios e nove médicos de familia, mentres que na Estrada son 20.000 cidadáns e 14 médicos. Teñen practicamente todos os servizos: matrón, odontoloxía, traballo social, fisioterapeuta... Non todos os centros de saúde están nesta situación. Teñen tamén un punto de atención continuada polas tardes e noites. Eva Rodríguez, que en realidade é médica no PAC, concibe o servizo como un todo. «Pola miña experiencia, cando o centro de saúde funciona ben, o PAC tamén funciona ben e non vén máis xente a urxencias queixándose de que non a atenden».
«Non se xera máis tempo limitando o número de visitas»
O Sergas elaborou unhas axendas ideais para implantar en todos os centros de saúde. Recollen 32 ou 40 consultas por médico e xornada. Na Estrada fan axendas de 48 pacientes. «Deixamos 10 ocos para as sobredemandas», explica Sánchez. Todos os días están aí, reservados para os pacientes que chegan sen cita. Nos primeiros 45 minutos xa hai un. Se non se cobre, é un colchón para o facultativo. «Todos queremos máis tempo para os nosos pacientes, pero iso non se xera limitando o número de visitas», asegura pola súa experiencia, «ofertar menos xera o efecto contrario, que haxa máis ocos non significa que acudan máis pacientes». Sánchez asegura que, despois dun tempo traballando así, no centro de saúde da Estrada non hai lista de espera. Este centro levantou en abril do ano pasado a barreira da consulta telefónica e abriuse a que os pacientes pedisen citas presenciais.
En Cambados , Eva Rodríguez está a implantar tamén axendas novas. Poñen 36 pacientes ao día, que inclúen dous sobredemandas, e procura reservar tempos de dez minutos por paciente, «porque fan falta», e quince para as consultas programadas. Agora teñen unha demora dunha semana, aínda que sempre varía segundo a cota, pero agardan que despois do verán empece a reducirse.