O Camiño esperta na súa entrada a Galicia: «Levamos meses agardando a vir»

Hermógenes subiu a un avión en Tenerife, aterrou en Madrid, subiu a Pamplona e de aí a Roncesvalles para camiñar ata Santiago con ganas de comerse un «bo cocido» axiña que puxese un pé en Galicia. O termómetro supera no Cebreiro os 20 graos, sen unha nube no ceo nin rastro do vento, así que se conformou, con reservas pola calor, cun caldo servido en cunca de barro. É a avanzada dun grupo de máis de cen presentas que quedaron entre León e Astorga; españois, italianos e franceses que non lograron manter o paso deste peregrino que fai entre 35 e 40 quilómetros por etapa. Por agora, a primeira parada galega do Camiño Francés só recibe ao mediodía a algo menos dunha ducia de visitantes con mochilas e bastóns que comezan a devolver vitalidade á ruta xacobea.

Os peregrinos soben de novo á aldea do Cebreiro dúas semanas despois de que finalizase o estado de alarma e, con iso, a apertura das fronteiras entre comunidades. No Mesón Antón, con teito de lousa e pegado a unha palloza, Ana prepara as comidas para o mediodía sen ningún cliente aínda no bar. «Isto parecía un pobo fantasma ata hai días», reconoce. Ahora atiende ya a madrileños, catalanes y «algunha rapaza de Bélxica e Holanda».

Juan arrinca fose a súa furgoneta co logo de Jacotrans , unha compaña que desde o 2006 transporta mochilas e equipaxes dos peregrinos ao longo do Camiño Francés ata Fisterra. É algo máis pesimista que a taberneira: «Hai un ano eramos catro e hoxe estou eu só». O condutor vaise de volta a Vega de Valcarce, en León, despois de deixar só dez mochilas nos hostais da zona. Nun ano normal, antes da pandemia, calcula que tería transportado unhas 300. «No 2020 tivemos que pór diñeiro do noso peto para seguir adiante», apunta Juan, que subsiste tamén conducindo un taxi.

1.600 peregrinos este ano

A pandemia provocou o peor arranque posible para o Xacobeo. A Oficina do Peregrino rexistra, por agora, a chegada de 1.609 camiñantes a Santiago no que vai de ano. A maioría fixérono o mes pasado, cando 1.024 entraron na praza do Obradoiro a pesar das restricións de mobilidade entre comunidades. Case todos eran españois (808), seguidos de alemáns (42) e estadounidenses (25). No 2019, só en abril, entraron 31.722. Por iso é polo que as expectativas de José Luis, do Hotel O Cebreiro, tampouco sexan as mellores. Hoxe agarda a catro hóspedes para as cinco cuartos do hostal e apenas houbo un puñado de días en Nadal e nalgún festivo nos que se cubriron as cinco vacantes. «Nunca houbo nada semellante, a ocupación non ten nada que ver con outros anos», lamenta desde a barra, «todo está supeditado a como evolucione ou virus».

O primeiro chinés do Camiño

A un par de quilómetros, Mariluz e Sonia encaran desde a aldea leonesa da Lagoa a pedregosa costa que lles levará ao Cebreiro. Atopáronse o día anterior, Mariluz vén de León e é a terceira vez que fai o Camiño. Sonia o ha ir facendo por etapas, partindo de París, onde reside, a Saint Jean Pied de Port para iniciar a ruta francesa.

Desde alí tamén saíu Fabio, un mozo turinés que empezou o Camiño só e, desde a primeira etapa, comparte aventura con Bischeng, que viaxou desde China . Segundo as estatísticas da Oficina do Peregrino será o primeiro cidadán dese país en acadar o Obradoiro este ano. Os dous reclaman a atención dos poucos turistas que pasean entre as pallozas do Cebreiro, con Fabio anunciando que vén da cidade de Fiat, o Torino e a Juventus e Bischeng reclamando fotos co seu móbil. No pobo déixanse dous euros para comprar un par de latas de refresco e seguen a súa etapa ata Fonfría, a case doce quilómetros.

Pola aldea aparecen tamén Gabriel e Iria, que empezan ao día seguinte o seu Camiño: o primeiro para ela, o enésimo para el, xa veterano na peregrinaxe e cun soporte artesanal atado ás costas para soster a mochila. «Hai quen mo quere patentar», sorrí o home, que di que antes ía cun carriño que tirou en Toulouse cando fixo a ruta desde Roma. Os dous veñen de Moaña e aproveitarán o que queda de tarde para descansar. «Non hai que queimar as naves o primeiro día, moita xente fai o Camiño sen preparación ningunha», advirte Gabriel mentres Iria axúdalle a colocarse a mochila. Son sete quilos e medio. Se non os leva ás costas, para el, non é Camiño.

A reapertura de albérguelos da Xunta decidirase cando aumente a demanda

Zureya e Vianney baixan en bicicleta entre as pallozas do Cebreiro. «Levamos meses agardando a que abrisen as fronteiras para volver empezar», di ela, venezolana e residente en Francia. Empezaran hai máis dun ano en París, pero a pandemia e o confinamento interrompérono todo. Agora cumpren o seu noveno día tras partir de Saint Jean Pied de Port, facendo entre 70 e 80 quilómetros por etapa, chegando a superar os 90 polas chairas castelás. A idea, o xoves, era chegar á misa do peregrino do sábado. «A xente está encantada con recibirnos, nótase que hai moitas ganas de que todo volva activarse», engade. Esta noite durmirán en Sarria, logo de atoparse con que os albergues públicos da Xunta seguen pechados. «O Camiño estásenos facendo moi caro ao non poder ir a eles», recoñece Zureya, obrigada así a hospedarse en hostais ou albergues privados onde os prezos por noite oscilan entre os vinte e os cincuenta euros.

O elevado custo do Camiño sen albergues públicos chegou ata a igrexa de Santa María a Real, onde pasea Miguel, un dos dous curas que se reparten as catorce parroquias da zona. Di que houbo peregrinos que chamaron á porta do templo para pedir refuxio no inverno. «Para que non durman á intemperie, abrimos a xente que non contaba con recursos económicos», comenta o párroco.

A Xunta non fixou aínda unha data para a reapertura de albérguelos públicos do Camiño, á espera de que a demanda aumente e para favorecer tamén a ocupación nos aloxamentos privados. O Goberno galego puxo en marcha varias actuacións para a adecuación á actual situación sanitaria de albérguelos e o conxunto de locais turísticos, cun investimento de 3,5 millóns de euros. A rede para este dobre Ano Santo conta con 78 establecementos.

Destino seguro

O ano pasado, 28 albergues públicos (18 deles de xestión autonómica) abriron as súas portas a partir do mes de xullo. O vicepresidente Alfonso Rueda, cuxo departamento xestiona a carteira de Turismo, reivindicou á comunidade como destino seguro na apertura de Fitur esta semana: «Galicia está preparada para recibir de novo a viaxeiros e peregrinos. Durante este tempo de pandemia traballamos para ofrecer confianza nun destino e nun Camiño seguro».