Os alumeamentos baixan por primeira vez dos 16.000 ao ano e só corresponden xa 1,02 fillos por muller
10 dic 2020 . Actualizado ás 14:38 h.Galicia ten o seu futuro demográfico cada vez máis encomendado á chegada de novos residentes do resto de España e doutras zonas do mundo. Os datos estatísticos cos que se pecha a análise do 2019 debuxan unha Galicia onde cada vez que nace un neno morren exactamente dúas persoas. Unha senda que se a inmigración non o remedia, fará que por vías naturais a comunidade perda 15.550 habitantes cada ano.
Esa é a conta que presenta hoxe o Instituto Nacional de Estatística co balance estatístico do movemento natural da poboación, a conta que se realiza cruzando o número de nacementos ao de falecidos no mesmo período. O ano pasado non se contabilizaron falecementos por coronavirus, nun exercicio no que Galicia minoró moi lixeiramente o número de falecementos, froito dun desgaste progresivo do volume das capas máis veteranas da pirámide de idade. Se no 2018 houbo 32.419 mortes na comunidade, un ano despois chegaron a 31.268. Desde fai cinco anos consígnanse as cifras máis altas de mortalidade desde 1951.
E se por unha banda está subindo a curva cara aos picos históricos de mortalidade, polo outro, o dos nacementos, baixou o ano pasado ao menor desde que en 1941 empezáronse a recoller anualmente as variables demográficas en España. No último ano producíronse 842 nacementos menos que o exercicio anterior, pero 7.457 por baixo dos rexistros do 2008, o mellor ano da natalidade en Galicia no que vai de século, que con todo non serviron tampouco para concluír entón cun balance vexetativo positivo (nacementos menos mortes). Co novo saldo en cor vermella, Galicia encadea 32 anos de descenso demográfico por vías naturais, e no que vai de século esa conta supón 190.704 mortes máis que falecementos, circunstancia que pesa notablemente para que os demógrafos tracen un futuro a cincuenta anos vista para a comunidade que se situaría nos dous millóns de habitantes en lugar dos 2,7 actuais. A maior chegada de inmigrantes que saída de emigrantes está a salvar con todo nos dous últimos exercicios a tendencia poboacional á baixa.
As migracións, con todo, están plenamente asociadas ás circunstancias económicas, polo que a tendencia sostida é o que marca a composición poboacional dun territorio. A de Galicia, segundo os novos datos publicados hoxe, é a dunha comunidade na que xa só nacen 6,14 nenos por cada mil habitantes (7,62 en toda España), a metade que en 1982. Ou que a taxa global de fecundidade, a que se calcula cos nados por cada 1.000 mulleres, sitúase agora en 28,47 nenos, cando no 2008 superaba os 35.
A idade media de acceso á maternidade foi o ano pasado de case 33 anos (32,8, fronte aos 32,7 do 2018), ascendendo cada exercicio cada vez un pouco máis. No ano 2000 era de 30,5 e en 1980 de 27,3 anos. En toda España se sitúa agora en 32,25 anos.
E todo este cruzamento de datos cos que se observa estatisticamente a fecundidade en Galicia acaba marcando un indicador básico, o de cantos fillos tocan por muller. Agora é de 1,02, fronte ao 1,05 do 2018 ou o 1,21 do 2017. Para que a natalidade achegue unha taxa de substitución suficiente como para garantir que cada parella é substituída numericamente pola súa descendencia no conxunto dunha poboación e que esta non descenda en volume, debería corresponder a cada muller 2,1 nenos, unha taxa que Galicia acadou por última vez en 1979.
Por concellos
Tan só cinco concellos tiveron o ano pasado un saldo con máis nenos nados ao longo dos doce meses que falecementos houbo no mesmo tempo. Ames sigue sendo o auténtico viveiro natalicio de Galicia. Un ano máis, a localidade coruñesa acaba con máis partos que enterros, 75 en de diferenza nesta ocasión. Séguenlle O Porriño (41); Salceda de Caselas (29), Arteixo (16) e Ribadumia (2). En todas as demais poboacións da comunidade o saldo vexetativo é negativo, excepto en Petín, onde ambas as circunstancias vitais se equipararon o ano pasado.
A Coruña é o municipio de toda a comunidade onde é maior o saldo negativo ao cruzar nacementos e mortes rexistradas. Estas últimas superaron en 882 aos alumeamentos, cifra que se sitúa en Vigo en -823, en -580 en Ourense e -500 en Ferrol, a urbe galega onde o declive demográfico acentuou máis a perda de poboación nos últimos anos, froito dun alto envellecemento da súa veciñanza e a captación de residentes desde poboacións próximas. Lugo (-366), Pontevedra (-243) e Santiago (-208), completan o grupo local de cabeza onde o saldo vexetativo é máis adverso numericamente. Pero a continuación destacan unha serie de concellos de tamaño medio nos que unha alta mortalidade e unha bajísima natalidade está cambiando a súa estrutura social, laboral e de servizos. Este segundo continxente encabézao Monforte (-203), e séguelle A Estrada (-175), cando no ano 1900 figuraba entre as cen localidades máis poboadas de España e agora está a piques de baixar do posto 400. Cifras notablemente negativas danse igualmente en Viveiro (-156), Carballo (-148), Narón (-138), O Carballiño (-134), Outes (-130), Vilagarcía de Arousa (-130), Fene (-123), Verín (-121), Sarria (-111), Oleiros (-108), Cangas (-105), Vilalba (-104) ou Redondela (-102).
Unha cidade como Vigo, de case 300.000 habitantes, só viu nacer o ano pasado 1.869, por 1.577 da Coruña e 646 en Ourense.
Esperanza de vida
A evolución demográfica de Galicia achega unha circunstancia favorable para o conxunto da súa poboación, que a esperanza de vida ao nacer increméntase cada ano, chegando agora a 83,5 anos, catro anos máis que a comezos de século e case dez máis que en 1975. Con todo, ese horizonte é aínda mellor noutras dez comunidades. Para os maiores de 65 anos trázase unha media de esperanza de vida en Galicia de 21,7 anos máis, dous anos e medio a maiores que a comezos de século.