O fracaso histórico do voto exterior: antes votaban os mortos, agora non poden os vivos
GALICIA
Miles de emigrantes quedan sen participar e as papeleta de centenares non chegarán mañá ao reconto que decidirá un escano pola provincia de Pontevedra
13 ene 2022 . Actualizado ás 20:34 h.Nas eleccións xerais do 2000 votaron galegos emigrados a Arxentina e Uruguai que faleceran tempo antes. As papeletas seguían chegando aos fogares de todos os españois residentes no estranxeiro xunto ao seu cartón censal, estivesen vivos ou, en miles de casos, mortos. E votos destes últimos, chegaron. Para que entrasen nas urnas, non facía falta máis que alguén depositáseas nun servizo postal, sen necesidade de identificación nin límite de envíos.
O voto de falecidos volveu emerxer nas eleccións galegas do 2001 e aínda nas do 2005. Para demostrar que o sistema electoral para a emigración seguía facendo augas, chegaron mesmo a Galicia sobres co voto, o cartón censal xunto a unha fotocopia do certificado de falecemento do elector. «Disfuncións do voto exterior», xustificou a Avogacía do Estado.
Depurouse o censo. Pero a sombra da sospeita seguiu e segue amais de sácalas chegadas de fóra. No 2009 emerxeron denuncias contra o PSOE en Arxentina por compra de votos a 45 euros. A viaxe a América dunha axente electoral socialista pago con diñeiro público ou o fotocopiado de pasaportes de familias enteiras aos que se achegaba a papeleta do PP no Centro Maragato de Buenos Aires, enlodaron aínda máis o voto emigrante e propiciaron a implantación do voto rogado. Desde o 2011 cada elector residente no estranxeiro ten que solicitar votar en cada cita coas urnas. En aras da transparencia sacrificouse a participación cun sistema complexo que obriga a rogar ser aceptado nos comicios, agardar contestación e a chegada desde España da documentación electoral e as papeletas, e remitir despois o voto ao consulado no que se estea rexistrado, que se encarga do transporte ata cada provincia.
Nin sequera a intervención consular garante que o voto chegue. Ten que facerse dentro dun axustado prazo que desbaratou esta vez as dificultades loxísticas xeradas pola pandemia do coronavirus. Expertos en emigración estiman que ata medio milleiro de votos dirixidos á xunta electoral de Pontevedra, onde está en xogo un baile de escanos, poden ter chegado nos últimos días aos consulados ou seguir facéndoo en próximas datas sen que vaian contar no escrutinio que se vai efectuar mañá. O PP, que trata de arrebatarlle ao PSOE un escano a conta do voto emigrante, pediu sen éxito que se contabilicen todos os votos emitidos dentro de prazo.
Pero ademais deses votos que quedarán nas pavías, outros miles non chegaron sequera a poder ser emitidos por electores que o rogaron. La Voz recolleu esta semana decenas de queixas de galegos que residen en todos os continentes aos que non lles chegou a documentación ou as papeletas. As de Venezuela mesmo non saíron de Barajas e as de Cuba partiron in extremis, pero non foron repartidas aos seus destinatarios na illa.
Todo iso fixo que a participación da emigración teña sido dun 1,24 %, fronte ao 2,4 % do 2016 ou o 30 % do 2009, cando aínda non había voto rogado.
Só chegarán 1.750 votos a Pontevedra
Á xunta electoral de Pontevedra poderán chegar uns 1.750 votos desde o estranxeiro, cando solicitaran votar 3.646 emigrantes. Os escrutinios que se introduzan en urna cambiarán o resultado do 12J na provincia se o PP se fai con dous votos por cada un que reciba o PSOE. Non lle chega con repetir a distancia que lle separou dos socialistas o domingo, cunha 42,3 % fronte ao 23,1 do PSOE. Necesita endosarlle case 23 puntos porcentuais aos socialistas para que o total dos seus votos en Pontevedra ao dividilos entre once (o seguinte escano ao que accederían) déalles un resultado maior que o dos votos que obteña o PSdeG entre seis, o posto que tratan de conservar.
A emigración xa moveu en 1997 cara ao PP un escano que lograra o BNG e no 2009 os populares vírono voar cara ao PSOE. De momento o voto exterior non cambiou un goberno elixido polos residentes en Galicia, como si ocorreu en Asturias no 2012 en favor do PSOE.
Nova polémica: A Xunta desvela voos a Venezuela e Cuba non utilizados para as eleccións
No 2005 sácalas cos votos procedentes de Venezuela quedaron durante cinco días en mans do Goberno de Hugo Chávez sen ningún tipo de control da administración electoral española. Agora tampouco se sabe que ocorreu cos votos destinados aos case 2.000 galegos residentes en Cuba que pediron votar o 12J, como de certo tampouco se explicou por que as papeletas para Venezuela (outros 1.732) non foron transportados nos voos que operaron entre España e ese país.
A Xunta fixo pública esa estrañeza á Junta Electoral Central ao coñecer que o día 4 o Goberno de España enviou un avión a Caracas para repatriar nacionais sen que fose aproveitado para enviar sácalas electorais, así como operadores de paquetería que non deixaron de realizar transportes a Venezuela. O mesmo, testemuña o Goberno galego que sucedeu con outro voo a Cuba o día 7.