Os Franco intentaron vender o pazo de Meirás á Deputación da Coruña en 1988
GALICIA
Unha testemuña do xuízo pola propiedade do inmoble: «Á miña avoa expulsárona da súa casa»
07 jul 2020 . Actualizado ás 17:07 h.O pazo de Meirás estivo a piques de ser comprado pola Deputación da Coruña en 1988, cando a presidía Romay Beccaría. No verán dese ano houbo unhas negociacións coa familia Franco para que o pazo pasase a ser de propiedade pública. As xestións estaban tan avanzadas que xa había acordo entre as partes. Só faltaba que o pleno da Deputación apoiase a compravenda, pero non houbo maioría absoluta e o asunto quedou «en auga de borrajas». Así o desvelou Ramón Rodríguez Ares, alcalde de Sada e deputado provincial naquela data, e un das testemuñas propostas pola familia Franco no xuízo que onte comezou no Xulgado de Primeira Instancia número 1 da Coruña no que o Estado reclama a titularidade do pazo.
Un dos avogados dos Franco, Antonio Gil (o outro é Luis Felipe Utrera-Molina), preguntoulle se despois da morte de Franco, en 1975, algunha Administración pública contactou coa familia para adquirir o pazo. E o exalcalde recoñeceu que el mesmo participou na negociación: «Si, eu asistín a unha reunión no pazo de Mariñán na que estaba o presidente da Deputación da Coruña, o señor Romay Beccaría. A esa reunión acudiron o marqués de Villaverde e Carmen Franco». O motivo da reunión explicouno Rodríguez Ares: «Do que se trataba era de chegar a un acordo para adquirir por parte da Deputación o pazo de Meirás. E chegouse a un acordo, pero a expensas de que o pleno da Deputación aprobáseo». Non lembra como se pagou a rehabilitación do pazo tras o incendio de 1978, pero si está seguro de que a contribución a pagaba o marqués de Villaverde, xenro de Franco. Sábeo porque o propio marqués lle dixo nunha comida «que tiña que ir a Betanzos a pagar o IBI do pazo». Para Rodríguez Ares, o pazo «sempre foi unha propiedade privada».
Iso é, precisamente, o que queren rebater os avogados do Estado, Javier Suárez e Adela Álvarez. Na primeira sesión do xuízo defenderon que o pazo foi un ben público durante os 40 anos nos que Franco o usou como residencia de verán.
«Pagábame a Garda Civil»
A primeira testemuña foi José Suárez, un garda civil de 80 anos que, de 1982 a 1990, estivo destinado no pazo como garda hortelano. «Eu estaba alí como vixiante», declarou antes de explicar que vivía nunha casa dentro do recinto do pazo e que a súa función era «vixiar aquilo e cortar zarzas». Preguntado por quen abonaba o seu salario, a testemuña foi moi rotundo: «A min pagábame a Garda Civil». E engadiu que nunca recibiu diñeiro da familia Franco.
A pesar de que lle pagaba o Estado, o garda civil afirmou que dependía do secretario persoal de Carmen Polo, Esteban Medina: «Calquera cousa que había chamábame ou o chamaba eu». Suárez chegou ao pazo pouco despois do incendio, polo que lembra que non estaba en condicións, aínda que no verán a viúva de Franco ía polas tardes e pasaba alí «unha hora ou dúas». O seu destino anterior foi en Oviedo, na leira A Piniella, que era propiedade de Carmen Polo.
Unha testemuña: «Á miña avoa expulsárona da súa casa»
Un veciño de Meirás, Juan Pérez Babío, de 70 anos, ofreceu o testemuño máis emotivo ao asegurar que á súa familia lle arrebataron a súa casa para ampliar as propiedades do pazo. «Á miña avoa expulsárona da súa casa», declarou. Engadiu que a presionaron e tívose que marchar da súa casa, e iso marcouna para toda a súa vida».
A preguntas da avogada do Estado, afirmou que no verán, con Franco desprazábase o persoal de seguridade propio, ademais da Garda Civil, e de traballadores da Comandancia de Obras e do Concello da Coruña. Eran albaneis e xardineiros, a quen coñecía e comentábanlle o que facían no pazo. Tamén lembra que cando se produciu o incendio de 1978, alí entraron camións do Exército. Fóra da tempada de verán, en época de Franco, no pazo había gardas hortelanos, e fóra, gardas civís do destacamento do pazo, situado fronte á porta principal.
Outra testemuña, Luis Fernando Quiroga e Piñeiro, amigo da familia e sogro dunha neta de Franco, Arancha Martínez-Bordíu, foi quen supervisou as obras tras o incendio. Recoñeceu que con Franco vivo, un mes antes da súa chegada ía o Exército ao pazo a pintar. Dixo que ningún ente público pagou as obras: «É máis, cando lle falei a Carmen Franco de recuperar o pazo porque era historia de España e de Galicia, fun ver a Fraga e díxome que non era posible axudar na recuperación do pazo».
Ás portas do xulgado houbo concentracións de protesta para reclamar o pazo como ben público. Contaron con de Ana Pontón e Gómez-Reino.
«Os bombeiros da Coruña levaban auga todos os veráns ao pazo»
Un das testemuñas foi Antonio Abad, un funcionario do Concello da Coruña destinado en xestión de chan e de patrimonio. A el encargáronlle un informe das asistencias que o Concello coruñés fixo para o pazo de Meirás. Nese informe certificou que todos os anos, en xullo e agosto, «os bombeiros da Coruña levaban auga para o pazo de Meirás». O informe fíxoo cos partes de saídas, que había que xustificar porque eran fose da cidade, e que se fixeron nos anos sesenta e setenta.