Manuel Gallego Jorreto: «Gocei moito»

GALICIA

El arquitecto Manuel Gallego Jorreto en el auditorio de A Illa de Arousa, en el 2018
O arquitecto Manuel Gallego Jorreto no auditorio da Illa de Arousa, no 2018 MONICA IRAGO

O laureado arquitecto di que os premios son un agasallo e explica por que, aos seus 83 anos, acode todos os días a traballar

28 feb 2020 . Actualizado ás 15:07 h.

Aínda que non lle guste, Manuel Gallego Jorreto (Carballiño, 1936) é un personaxe xa no ámbito da lenda. O home que fixo bandeira da sinxeleza e do sentido común di que nada lle amola máis que ser pedante ou parecelo. Así que eu gozo no seu despacho da Coruña dunha charla próxima e enriquecedora. Non sempre se pode charlotear cunha lenda.

-É a segunda vez que lle dan o Premio Nacional de Arquitectura.

-Son dúas cousas diferentes; unha foi por unha obra e esta foi a iso iso que chaman a traxectoria, que debe ser o que che dan cando che estás morrendo... que non é o meu caso.

-O premio, é algo físico?

-Unha escultura de Juan Navarro. O anterior, unha plaquita.

-Terá xa unha vitrina en casa.

-Non... Pero non é mala idea, ja, ja.

-Como recibiu leste?

-Os premios danche alegría. E unha sensación de agradecemento. Para min é un agasallo que me fan aínda que hai que darse conta de que tampouco é para tanto. Non cho podes crer.

-Vén todos os días a traballar?

-Si, claro. O meu traballo gústame. Non vir sería apartarme da vida. E ademais necesítoo. Eu non vivo de rendas.

-O concepto de xubilación, non o contempla.

-Non, non. Xubilareime cando non poida traballar. Talvez se está achegando a data, pero non teño présa.

-Ten proxectos?

-Si, pero con moita lentitude. A crise foi moi dura na nosa profesión. Tanto, que a cambiou. Deixou a moita xente no paro, se han ir fose moitísimos. E o traballo que vén, faino dunha forma nova.

-Que quere dicir?

-Agora está en mans de empresas máis importantes. O peixe grande comeuse ao pequeno e puxo de manifesto o escaso interese social pola arquitectura. Interesa o produto construído pero non como é o produto. Si que hai un maior interese polo cumprimento da normativa, pero a arquitectura empeza cando remata a normativa.

-Veñen malos tempos para a creatividade.

-Estamos en malos tempos.

-Cambiamos a peor?

-Non, non. Hai cousas que cambian a mellor: hai máis información, chega a máis xente, hai maior capacidade de resposta e máis liberdade para facer cousas que antes non se facían.

-Cando era un novo arquitecto, pensaba que chegaría a ter unha carreira tan dilatada, tan nutrida?

-Non creo que sexa tanto, aínda que agora que estou ordenando as miñas cousas para facer un arquivo, doume conta da cantidade de traballo que teño. Son un traballador de pura raza. Eu sempre pensei en facer cousas das que me sentise satisfeito... pero non me sinto tan satisfeito.

-A autocompracencia nunca axuda.

-Abúrreche. Hai que pensar en facer as cousas mellor, buscar outros camiños. É complicado, aínda que á vez é sencillísimo: o que se pretende é que che deixen traballar e, á vez, achegar algo.

-Que foi o mellor destes anos de carreira?

-Non hai mellor nin peor. Eu tiven a sorte de que a miña profesión me gustou. Metinme sen saber e me hei ir entusiasmando. O mellor é que me descubriu un mundo novo, que teño máis cultura, que son máis libre. Gocei moito, iso é o fundamental.

-Iso achanda a vida.

-Non só iso, senón que che permite pasar os momentos duros.

-Que opina do feísmo?

-A que chama feísmo?

-Á falta de gusto.

-O gusto é algo moi persoal. A valoración da arquitectura polo bonito ou o feo é unha valoración, pero hai outras: se resolve problemas, se se pode vivir, se non destrúe a paisaxe...

-Todas esas casas sen recebar...

-Iso tamén demostra que o dono ten unha certa independencia, unha creatividade. A min paréceme peor esas construcións especulativas, que ocupan un espazo público, que esnaquizan unha paisaxe... Iso paréceme máis feísmo. Independentemente de que eu crea que as casas deben facerse ben, recebar as casas, etcétera.

-Interésalle a pintura, outras artes?

-Si, si. Pintei desde moi noviño. As artes plásticas, moi rudimentariamente, pero practiqueinas. Interesoume a fotografía, o cine, a literatura moitísimo.

-Hai algo que lamente non ter feito?

-Acostumeime a que, faga o que faga, hai que atopar a inspiración no proio traballo. Se me encargan unha cousa, intento chegar ao fondo, tómoo a peito.

-Que tal está de saúde?

-Bo, con 83 anos. E acháquelos propias desa idade.

-Gústalle o fútbol?

-Si, moito.

-Practicouno?

-Eu practiquei moitos deportes, aínda que mal.

-E agora que fai?

-Camiñar. Procuro andar bastante.

-Celta ou Dépor?

-Deportivo. Antes ía a Riazor a velos. Agora que parece que empezan a xogar, quizais volva.

-Como diría que é vostede en poucas palabras?

-Esta é moi difícil. Talvez a miña virtude é a tenacidade. E o meu defecto máis grave... ser inxenuo. Fíome de cousas.

-E como explicaría Galicia brevemente?

-É un lugar dunha cultura ampla e profunda no sentido histórico. A cultura popular. Pero hai como un desequilibrio entre a súa profundidade histórica e a súa falta de información actual. Galicia é un sitio incrible de beleza e onde a natureza segue sendo dos valores máis importantes, pero o pensamento colectivo ten pouca importancia comparado co individual e iso vese na arquitectura: espazos públicos colectivos non hai moitos comparado coa gran cantidade de espazos particulares de calidade.

-Que lle gusta facer para entreterse?

-A min gústame todo. Gústame pescar, gústame viaxar, ir cos amigos. O campo, a montaña, ler. Gozo moito coa vida.

-Cociña?

-Si, pero hai moita moda de cociña. Eu gozo moito de dar para comer aos amigos habiéndo feito eu a comida. É como cantar.

-Tamén lle gusta cantar?

-Canto moi mal. Eu estaba nun coro e cando abría a boca localizábanme para que calase, ja, ja.

-Que tal co móbil?

-Só o utilizo para falar.

-Non usa redes sociais?

-Non. É un camiño ao que renunciei. Sempre penso que é un tempo no que podía estar facendo outra cousa.

-Nin WhatsApp.

-Non, négome. Por agora.

-Arrepíntese de algo?

-Si, si, claro. Pero non lle vou a dicir de que.

-Dígame unha canción.

-Agora non lembro ningunha.

-Que é o máis importante na vida?

-Ser feliz e intentar facer feliz aos que están ao teu ao redor.