O 13 de novembro do 2002, no medio dun gran temporal, a ameaza botábase sobre Galicia: un buque con bandeira de Bahamas lanzaba un SOS a só 50 quilómetros de Fisterra. No seu interior, 77.000 toneladas de fuel. O que sería o maior desastre ecolóxico de España acababa só de comezar

La Voz

A sombra de destrución da marea negra ameaza de novo as costas galegas. Unha vía de auga no costado de estribor do petroleiro das Bahamas Prestige puxo onte de novo en estado de máxima alerta aos equipos de Salvamento Marítimo.

A carga podería chegar ao litoral galego se os tanques rebentan tras o afundimento O buque, que lanzou o SOS ás 15.15 horas a sólo 28 millas (50 quilómetros) ao oeste do cabo Fisterra, ameaza con irse a pique en calquera momento coas 77.000 toneladas de fuel que leva nos seus tanques. A carga podería chegar ao litoral galego se os tanques rebentan tras o afundimento, hipótese que cobrou peso co paso das horas. O groso da tripulación, 24 dos 27 mariñeiros, foron rescatados apenas unha hora despois do aviso e trasladados en helicóptero aos aeroportos da Coruña e Vigo.

O capitán, o primeiro oficial e o xefe de máquinas quedaron a bordo para supervisar o rescate. No entanto, fontes de Marina Mercante confirmaron que o máximo responsable do buque, o grego Apostolos Magouras, negouse durante horas a permitir a operación de remolque (suponse que debido ao seu elevado custo económico), co que dificultou notablemente o obxectivo de levar o petroleiro lonxe das costas galegas. Esta decisión de afastar a nave adoptouse tras detectar que existen elevadas posibilidades deque o Prestige afúndase. Estas fontes sinalaron mesmo que as autoridades chegaron a ameazar ao capitán con mandar unha patrulleira da Garda Civil para que aceptase abandonar a embarcación.

O Prestige deixou xa un aviso do que pode provocar: un ronsel de fuel de cinco millas de longo A inclinación da nave, que oscilou durante todo o día entre 40 e 50 graos, e as malas condicións meteorolóxicas, con ventos de forza 8 (de 60 a 74 quilómetros por hora) e ondas de cinco e seis metros, dificultan as tarefas dos remolcadores, que tratan de distanciar o petroleiro da costa galega. O obxectivo é levalo o máis lonxe posible ante a evidencia de que antes ou despois se afundirá, unha opinión compartida por varios capitáns tras coñecer a situación do barco. O que si é certo é que o Prestige deixou xa un aviso do que pode provocar: un ronsel de fuel de cinco millas de longo e 300 metros de ancho a menos de 30 millas de Fisterra.

Los técnicos intentaban estabilizar el Prestige justo antes de evacuar a la tripulación
Os técnicos intentaban estabilizar o Prestige xusto antes de evacuar á tripulación

«Enganchar o petroleiro

O perigo da marea negra acentuouse a medida que foi avanzando a tarde e o tempo non amainaba. Ás doce da noite, nove horas despois de que a tripulación escoitase un ruidoso golpe nun dos costados, o remolcador Ría de Vigo trataba sen éxito de enganchar o petroleiro, fabricado no Xapón en 1976, para afastalo das costas galegas. Nese momento, a mancha de fuel era xa notable, aínda que Salvamento Marítimo non tiña claro se o combustible procedía dos motores do barco ou dunha fuga nun dos tanques. Outros tres remolcadores, o Ibaizabal I, o Sertosa 32 e o Chiruca Silveira, navegaban a toda máquina a esa hora cara ao petroleiro coa intención de colaborar no rescate. O segundo barco, o de maior potencia, tivo que regresar a porto a metade de traxecto debido a problemas nas máquinas.

A intención de Salvamento é afastar o buque a unha distancia duns cen quilómetros, algo «que aínda non está claro se se vai conseguir», e a partir de aí valorar posibles alternativas. Unha delas, a máis complexa, sería realizar un transbordo das 77.000 toneladas de fuel (un produto tan contaminante como o cru) a outro petroleiro,aínda que non está claro se esta manobra é tecnicamente posible nas actuais circunstancias —o barco está demasiado escorado nestes momentos— e cunhas condicións climatolóxicas tan adversas.

Parte meteorolóxico

Aínda por riba, o parte meteorolóxico para os dous próximos días podería resultar nefasto para Galicia se finalmente os tanques do Prestige rebentan. E é que o Instituto Nacional de Meteoroloxía prognosticou ventos de oeste-noroeste para hoxe e mañá que, no caso dunha marea negra, trasladarían o fuel ás costas do norte da comunidade, as máis afectadas no peor dos casos expostos.

os primeiros indicios da marea negra

La contaminación que procedía del Prestige comenzaba a hacerse visible
A contaminación que procedía do Prestige comezaba a facerse visible JOSÉ MANUEL CASAL

Unha mancha de fuel de nove quilómetros rodea o buque

Unha mancha de cinco millas de longo (case dez quilómetros) e 300 metros de ancho. «Este pode ser ou primeiro aviso do que nos agarda». Con esa contundencia expresábase pasadas as once da noite un membro do equipo de Salvamento Marítimo que estaba a seguir de preto o rescate do Prestige. A esa hora, a única certeza que tiñan na base de Fisterra era que o petroleiro perdía fuel a un ritmo importante. Faltaba por aclarar o máis importante: se o combustible procede dos motores ou dunha fisura nun dos tanques.

Esta incerteza obrigou a Salvamento Marítimo a pór en marcha un plan de urxencia contra as verteduras de hidrocarburos que incluía o despregamento dunhas barreiras especiais.

«Este pode ser ou primeiro aviso do que nos agarda»

Expertos consultados por La Voz sinalaron desde o primeiro momento que, nunhas condicións de mar como as que había onte, a eficacia destes obstáculos «sería moi limitada». Mentres, o Ministerio de Asuntos Exteriores abriu xa unha investigación para tratar de aclarar as causas do suceso e depurar as responsabilidades que se deriven do mesmo. O Goberno hase posto en contacto con diversos países relacionados co petroleiro, que procedía do porto letón de Rega, e co Reino Unido, posto que Xibraltar era o seu destino. Así mesmo, a embaixada española en Xamaica iniciou contactos coas Bahamas, dondeestá abandeirado o buque.

Pola súa banda, a Avogacía Xeral do Estado recibiu os primeiros datos para preparar as reclamacións xurídicas que sexan procedentes e esixir responsabilidades derivadas de danos ecolóxicos.

Mensaxe de tranquilidade

O armador do Prestige intentou lanzar pola noite unha mensaxe de tranquilidade e asegurou que a situación do buque era «estable.

Teño noticias porque estou en contacto co capitán en todo momento». O certo é que as palabras do propietario do barco, un empresario grego, contrastaban coas mensaxes de Salvamento Marítimo:

o Ría de Vigo non conseguía enganchar a nave debido á ondada e as opcións de remolcalo difuminábanse co paso dos minutos.

Presentación interactiva: Gladys Vázquez / María Pedreda 

Coa túa subscrición podes acceder a todas as noticias publicadas en La Voz de Galicia, desde 1882 ata hoxe, buscando por palabra crave