A fórmula do alcalde rotatorio empeza a asentarse en Galicia

Domingos Sampedro
domingos sampedro SANTIAGO / LA VOZ

GALICIA

El alcalde de Santa Comba, David Barbeira, gobernará el municipio durante los dos pirmeros años de mandato
O alcalde de Santa Comba, David Barbeira, gobernará o municipio durante os dous pirmeros anos de mandato PACO RODRÍGUEZ

Aflorou nos pactos de goberno e implantouse en dous concellos

21 ago 2019 . Actualizado ás 12:01 h.

Loli Castiñeira, de Movemento Salceda (MS), converteuse o pasado mes de xuño na primeira alcaldesa de Salceda de Caselas (Pontevedra). Exercerá o cargo só dous anos, porque para acceder ao mesmo foi necesario un pacto coa socialista Verónica Tourón, que esixiu a cambio poder ostentar o bastón de mando os dous últimos anos de mandato. Unha fórmula similar é a que se implantou no municipio coruñés de Santa Comba, e que converteu en alcalde a David Barbeira, de Compromiso por Galicia (CxG), a pesar de obter só dous concelleiros. Neste caso tamén foi o PSdeG quen favoreceu a operación, asegurándose que o seu candidato, José Antonio Ucha, poderá ser alcalde entre o 2021 e o 2023.

Ata as municipais do pasado mes de maio, a alcaldía por quenda ou rotación -na que dúas ou máis persoas rotan no cargo no mesmo mandato de catro anos- era unha fórmula insólita, excepcional. Unha especie de trampa visual para responder a situacións locais complexas, como a que se xerou no municipio coruñés de Toques no 2004, cando o seu alcalde foi condenado por abusos sexuais e negouse a dimitir, o que provocou que nas seguintes eleccións tanto o PP, como o PSOE e o BNG puxésense de acordo para desaloxalo a base de relevarse entre elas na alcaldía.

Á parte do de Toques, en Galicia houbo algún que outro caso puntual de alcaldía rotatoria, unha fórmula que nos pactos de goberno adoita ser directamente proporcional á desconfianza que hai entre os seus protagonistas. Ocorreu no último mandato no Concello da Rúa (Ourense), co BNG e PSOE turnándose, unha fórmula que aínda que non xerou grandes tensións de portas fóra, tampouco foi moi rendible para quen a idearon, pois tras as eleccións o bastón de mando caeu en mans do PP.

Fórmula xeneralizada

A pesar diso, a idea de alcalde rotatorio estendeuse xa por toda España e, nalgún que outro momento, formou parte da negociación dos acordos de goberno en varias cidades. Estivo sobre a mesa no caso de Madrid, nas conversacións que mantiveron o PP e Cidadáns, como tamén aflorou en Barcelona, en Granada e mesmo en Ourense, onde o PSdeG, sendo a forza máis votada, chegou a sopesar un acordo desta natureza con Democracia Ourensá (DO) para non quedar fose do poder, algo que finalmente ocorreu, pois o PP xogou máis forte e garantiulle a Pérez Jácome unha alcaldía plena de catro anos a cambio de estabilidade na Deputación.

É máis, a rotación chegou a callar por primeira vez en varias capitais de provincia. En Albacete e Cidade Real rotarán os candidatos do PSOE e Cidadáns, e na de Badaxoz farano o do partido laranxa co PP.

A explosión de siglas e o aumento da fragmentación política no plano local son elementos que actúan como caldo de cultivo para ampliar o uso dunha fórmula que ata pouco parecía extravagante. Agora hai quen ve na rotación algo normal.

É o caso de David Barbeira, que se estreou como alcalde de Santa Comba pouco despois de que decidise participar en política. «No meu caso a dificultade non vai ser rotar na alcaldía -dice-, senón poñerme as pilas para facelo ben, algo no estou tendo moita axuda do persoal municipal». En canto ao turnismo co PSOE, cre que «non vai ser problema ningún, os dous viamos necesario o cambio e iso facilita moito as cousas», resolve.