O caso Angrois xa só está pendente de se a Audiencia referenda o peche da instrución
GALICIA
As vítimas recorreron o auto do xuíz que só imputa ao maquinista e a un cargo do ADIF
21 jul 2019 . Actualizado ás 05:00 h.Seis anos despois daquel funesto 24 de xullo do 2013 no que o reloxo se detivo ás 20.41 horas en Angrois, o caso do tráxico descarrilamento en Santiago dun tren Alvia que saíra de Madrid entrou na súa fase definitiva desde o punto de vista da investigación xudicial. Un único trámite está aínda pendente: que a sección compostelá de a Audiencia Provincial dea o visto e prace ao auto co que o xuíz sobre o que recaeu o asunto, Andrés Lago Louro, decretou o peche da instrución. Nel imputou como presuntos responsables do accidente no que pereceron 80 persoas e outras 144 resultaron feridas ao maquinista, Francisco José Garzón Amo, e ao que no momento no que se produciu o sinistro era o director de Seguridade na Circulación do Administrador de Infraestruturas Ferroviarias (ADIF), Andrés Cortabitarte.
A Audiencia debe resolver un total de dez recursos. Dun lado, os dos dous únicos imputados no caso, que queren deixar de ser investigados, algo pouco probable. Doutro, e aí estará o meollo da cuestión, a reclamación da plataforma de vítimas de que máis cargos do ADIF e de Renfe sexan procesados no caso. En concreto, o exdirector de Seguridade na Circulación de Renfe, Antonio Lanchares, o xerente da área de Seguridade na Circulación do noroeste do ADIF, Fernando Rebón Sartal, así como a tres técnicos da empresa de enxeñería pública Ineco. Ademais, os afectados tamén insistiron en que se practiquen máis dilixencias antes de dar por pechado o asunto.
Estas cinco presentas chegaron a figurar como imputados na causa cando a Audiencia Provincial tomou a decisión de ordenar que se ampliase a investigación xudicial e que non se pechase o caso co maquinista como único presunto responsable penal do accidente. Posteriormente, o xuíz instrutor de Santiago, Lago Louro, arquivo as súas imputacións cando ditou o auto co que deu por finalizada a investigación xudicial. E despois, como era previsible porque os tivo que resolver el mesmo tal e como dita o procedemento, rexeitou todos os recursos de reposición que lle presentaron as partes, que foi entón cando elevaron as súas reclamacións ao tribunal provincial a través dos recursos de alzada.
Neste momento procesual atópase agora mesmo o caso Angrois. Se a sección sexta da Audiencia Provincial, que é a que ten a súa sede en Santiago, referenda a decisión do xuíz de pechar a instrución só co maquinista e o exdirector de Seguridade na Circulación do ADIF como imputados, o seguinte paso sería que o maxistrado dite auto de apertura de xuízo oral para que defensas e acusacións poidan presentar os seus escritos e fíxese unha data para a vista.
O escenario alternativo non nos devolvería á casa de saída, pero case, porque se a Audiencia decide non apoiar o peche da instrución e admite algún dos recursos que se presentaron, o xuíz Lago Louro tería que seguir investigando e o proceso alongaríase aínda máis.
No seu auto de peche da instrución, o maxistrado xustificou a imputación do maquinista porque lle atribúe «unha condución neglixente» do tren ao falar por teléfono durante cen segundos, o que lle fixo perder as referencias da vía, non ver o sinal de redución da velocidade e entrar na curva de Angrois moito máis rápido do permitido, algo que para o xuíz foi a «causa directa» e «inmediata» que provocou o accidente.
En canto ao exdirector de Seguridade na Circulación do ADIF, Andrés Cortabitarte, o xuíz cúlpalle de que non existise un procedemento de avaliación de riscos «que fose respectuoso coas esixencias da normativa aplicable».
O xuíz estima no seu auto que se debeu avaliar o risco cando se decidiu cambiar o proxecto da liña deixándoa sen o sistema ERTMS -que frea a máquina en caso de fallo humano- no tramo duns oito quilómetros situado xusto antes de entrar na estación de Santiago.
A instalación da máxima seguridade, o ERTMS, acumula tres anos de atraso
O tramo da liña de alta velocidade do eixo atlántico na que se produciu o tráxico descarrilamento segue sen contar co sistema ERTMS, que é o que ofrece a máxima seguridade porque monitoriza en todo momento a marcha dos trens e fréaos se, como ocorreu aquel 24 de xullo do 2013, o maquinista despístase e circula a maior velocidade da permitida.
Inicialmente, a idea era que a liña contase co ERTMS no momento da súa apertura, pero os problemas técnicos que estaba a dar fixeron que o ADIF e Renfe optasen por desconectalo e operasen co outro sistema de seguridade, o ASFA, de menores prestacións.
Tras o sinistro, en outubro do 2013, ADIF volveu retomar a implantación do ERTMS no tramo de oito quilómetros que parte da liña principal para acceder a Santiago. As primeiras previsións do administrador contaban con que xa estivese listo, pero os imprevistos e dificultades o han ir atrasando e xa pasaron tres anos desde que se iniciasen os traballos sen que se puideron completar.
Os problemas están a ser moitos. Dun lado, instalar a tecnoloxía coa liña do eixo atlántico en pleno funcionamento e decenas de trens circulando cada día para mover nada menos que tres millóns de viaxeiros ao ano. Doutro, o complexo desenvolvemento do ERTMS, con continuas actualizacións que expoñen problemas de compatibilidade. Todo iso atrasou a instalación do sistema de seguridade ao momento de que a día de hoxe o administrador ferroviario aínda non pode fixar unha data prevista para a entrada en servizo desta tecnoloxía, que inicialmente se fixou para o 2016, polo que xa acumula tres anos de atraso.
Unha vez liquidados estes problemas tecnolóxicos comezarán as probas con trens e equipos embarcados, así como os ensaios de fiabilidade por parte do ADIF e os de compatibilidade que deberá facer Renfe, requisitos sen os que non se pode autorizar a posta en servizo.
O xuízo celebrarase no 2020 e a necesidade de espazo podería levalo ao Gaiás
Se a Audiencia Provincial apoia a decisión do xuíz de dar por finalizada a investigación xudicial do caso Angrois, o xuízo sinalarase o ano que vén e en ningún caso en leste, como se pensaba cando en decembro do 2018 o maxistrado ditou o auto co que pechou a fase de instrución. A realidade é que non dará tempo porque son moitas as cuestións administrativas e de intendencia que haberá que resolver antes de que os acusados poidan sentarse no banco, dado que hai moitas partes presentadas. De feito, o gran número de avogados que terán que estar na sala fai imposible que a vista poida celebrarse no edificio xudicial de Santiago, nin tan sequera no salón de vodas que acolleu, por exemplo, o xuízo polo asasinato da nena Asunta.
É tal a necesidade de espazo que una das posibilidades que se puxo sobre a mesa e que cobra forza é que o xuízo se celebre na Cidade da Cultura. E é que no Gaiás hai un auditorio amplo e que estaría dispoñible todo o tempo no que tivese lugar o xuízo, que non será pouco. Outro punto a favor do Gaiás é que posúe unha ampla zona de aparcadoiro que é ademais gratuíta.
