Carmen Vidal, xefa de Alergología do CHUS: «O veleno da velutina non é igual ao da avespa autóctona»

GALICIA

Carmen Vidal Pan, jefa del servicio de alergología del CHUS
Carmen Vidal Pan, xefa do servizo de alergología do CHUS SANDRA ALONSO

O servizo que dirixe está facendo un estudo para identificar a mellor vacina contra a picadura da especie invasora

15 jul 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Carmen Vidal Pan, xefa do servizo de alergología do Hospital Clínico Universitario de Santiago, fala sobre os cambios na atención sanitaria tras a aparición da velutina na comunidade, que provocou un aumento do número de pacientes.

- Aumentou o número de consultas por alerxia ás picaduras de abella e avespa?

Non coñezo os datos de toda Galicia, pero na área de Santiago aumentou pola aparición da velutina. Duplicouse o número de consultas que tiñamos e mesmo o número de pacientes que vacinamos contra a alerxia subiu case ao dobre nos tres últimos anos. Pasamos de ter 120 pacientes vacinándose a ter 200.

- Cantas persoas padecen esta alerxia en Galicia?

Para que ocorra unha reacción alérxica, o suxeito debe ter estado en contacto previamente con aquilo fronte ao que, suponse, está a reaccionar. Un paciente ao que nunca lle picaron abellas ou avespas non vai presentar unha reacción alérxica o primeiro día que sufra esta picadura. Pero se tras unha picadura o organismo xera unha sustancia que se chama IGE, unha proteína que é a que reacciona e provoca a alerxia, pode ocorrer que tras un contacto posterior si teña unha reacción.

Con todo, hai moita xente á que lle pican as abellas e as avespas, e mesmo poden chegar a producir esa IGE, pero nunca chegarán a sufrir unha reacción alérxica. Así, entre o 9.2% e o 28.7% da poboación adulta poden ter esta IGE, pero son moitos menos os que reaccionan.

- Como se pode diagnosticar a alerxia?

Só se pode saber pola reacción que produce a picadura. Non se debe facer ningunha análise en busca desa IGE cando non houbo reacción, só conseguiriamos asustar á poboación.

- Cales son os síntomas dunha reacción alérxica?

Con cada picadura, os himenópteros inxectan unha pequena cantidade de veleno que pode provocar reaccións de distinta intensidade. Divídense en reaccións locais ou xerais. A reacción local está limitada á zona da picadura e adoita ser de pequeno tamaño. Se unha persoa ten unha reacción grande na zona da picadura, maior de 10 centímetros, pode significar que teña unha alerxia pero non necesita ningunha medida especial. As reaccións xerais son as que provocan síntomas máis aló do punto da picadura e poden abarcar desde lesións cutáneas a problemas respiratorios, sintomatología dixestiva ou anafilaxia.

- Como actúa o Sergas ante unha reacción alérxica?

Hai que distinguir a atención urxente e a atención nos Servizos de Alergología.

Nos servizos de Urxencias, os PACs e o 061 a actuación consiste en tratar a reacción aguda e salvar a vida dos pacientes. O tratamento de elección é a adrenalina. As picaduras dos himenópteros nada teñen que ver con mordeduras de serpes onde se inxecta un antídoto, aquí trátase a anafilaxia e o seu tratamento é a adrenalina.

Unha vez o paciente hase recuperado é remitido aos Servizos de Alergología onde se lles fai un estudo para identificar se teñen ou non IGE específica para logo, se é necesario, administrar unha vacina durante anos que protexerá ao paciente de futuras picaduras.

- Existe algún tratamento de inmunoterapia para a alerxia ás picaduras de velutina?

O problema fundamental é que o veleno de a velutina non é igual ao das abellas ou as avespas autóctonas, aínda que se parece. O Servizo de Alergología da EOXI de Santiago está facendo un estudo para tratar de identificar cal é a mellor vacúa para cada caso.

- Que medidas tómanse actualmente?

Os pacientes diagnosticados levan consigo un kit de anafilaxia, con autoinyectores de adrenalina, que lles permite tratarse en caso dunha nova picadura. Ademais, e en coordinación co 061, estamos a traballar para mellorar a atención destes pacientes e de todos os que sufran calquera anafilaxia sexa polo motivo que sexa.

- A atención sanitaria é diferente en Galicia?

Na nosa comunidade está vixente desde agosto de 2018 unha vía rápida de atención aos pacientes que sufriron unha reacción xeral tras a picadura dun himenóptero, sexa Vespa velutina ou non. A diferenza do que ocorre no resto de España onde ata o 40% dos casos non chegan aos Servizos de Alergología, en Galicia son moi poucos os pacientes que se perden polo camiño.