O Tribunal de Contas destapa unha fraude en prestacións non contributivas e sitúa a Galicia como segundo territorio con máis casos rexistrados
17 jun 2019 . Actualizado ás 00:09 h.O Tribunal de Contas puxo cifras a unha práctica aparentemente anecdótica: o cobro de pensións de familiares falecidos. Nun documento que acaba de facer público fiscalizando as contas do 2016 do Instituto de Maiores e Servizos Sociais (Imserso) sitúa a Galicia como o segundo territorio (tras a Comunidade Valenciana) no que máis se suceden este tipo de casos. Chegou á conclusión de que o Imserso estivo pagando durante anos 208 prestacións a persoas mortas en Galicia, sen que os mecanismos de control detectáseno.
Para dar con esa cifra, o Tribunal de Conta cruzou datos de falecidos achegados polo INE entre o 1 de xaneiro de 1997 e 31 de decembro do 2016, e as nóminas emitidas en decembro do 2015 e en decembro do 2016. Trátase en todos os casos de pensións dependentes do Imserso, principalmente prestacións non contributivas (a cargo a orzamentos xerais do Estado, porque son complementos a cotizacións baixas ou inexistentes) ou adscritas a algunha discapacidade. Son pagamentos de contía discreta (non como as pensións de xubilación ou viuvez, máis elevadas), polo que o importe conxunto defraudado neses 208 casos non é especialmente avultado: 284.000 euros. É dicir, uns 1.300 euros por falecido.
A cantidade anotada en Galicia está moi afastada da situación detectada en Valencia: 234 persoas, por un total de 9,8 millóns de euros. En todo caso, o informe do Tribunal de Contas non explica por que hai esa gran diferenza con respecto a outras comunidades, xa que só en Levante se concentra o 90 % da fraude detectada (11 millóns). Si que recolle que 122 expedientes superan os 10 anos de abono con posterioridade ao falecemento, «chegándose a 19 anos e 3 meses nun de eles». En total, para o conxunto de España a cifra supera o milleiro de casos, por un montante total de 11,2 millóns de euros.
O documento tamén recolle que deses 284.000 euros pagos a nóminas de mortos en Galicia, só hai posibilidade de recuperar 5.511 euros, principalmente porque xa pasaron catro anos desde que se puido cometer a fraude e a posible reclamación ha prescrito. En todo caso, o groso da fraude (115 casos sobre os 208 detectados) concéntrase entre os 3 e os 5 meses despois do falecemento.
Os motivos da fraude
Por que sucede isto? Non hai mecanismos de control? Iso é precisamente o que quería detectar este organismo fiscalizador co seu informe. E a conclusión é directa: «O procedemento presenta debilidades de control interno por unha evidente ausencia de comunicación entre os distintos actores, Imserso, órganos xestores das comunidades autónomas e Tesourería Xeral da Seguridade Social».
Lembra ademais o Tribunal de Contas que o procedemento de recuperación do diñeiro desde os bancos «está significativamente condicionado polas carencias no control de falecidos cando o prazo transcorrido entre o falecemento e a súa detección é superior a catro anos, coa consecuente prescrición do dereito a recuperar as cantidades indebidamente abonadas». De feito, dos 11,2 millóns pagos, considera que só se poden recuperar dous.
Os datos destapados polo Tribunal de Contas coñécense xusto cando transcenderon dous casos de cobro de pensións -neste caso de xubilación- de galegos mortos. No primeiro, unha muller da Estrada admitiu a fraude e foi condenada a dous anos de prisión; a cantidade cobraba superaba os 132.000 euros repartidos en 20 anos ocultado a morte do seu avó. O segundo episodio verase nos xulgados de Ourense pronto: 127.000 euros cobrados durante 8 anos por unha muller e o seu marido, procedentes da nómina do tío da primeira.
