A industria farmacéutica achega estes fondos pola prestación de servizos ou para que acudan a congresos
15 abr 2019 . Actualizado ás 05:00 h.No ano 2017 a industria farmacéutica en España achegou a organizacións e profesionais sanitarios -a gran maioría médicos- máis de 564 millóns de euros para desenvolver proxectos de investigación; acudir a reunións e congresos científicos; organizar encontros; prestar servizos profesionais; e tamén en calidade de doazóns, neste caso só a entidades, nunca a particulares. Entre os beneficiarios figuran moitos facultativos galegos, fundacións públicas, asociacións ou hospitais, por exemplo a Fundación Biomédica Galicia Sur, a Profesor Novoa Santos ou o CHUS. Desde o ano 2016, Farmaindustria, á que están adheridos 155 laboratorios, publica de forma totalmente transparente estas axudas, con nomes e apelidos de quen as reciben.
Nese 2016 publicáronse por primeira vez estas transferencias de valor, aínda que de forma individual só se o médico daba o seu consentimento. Pero no 2017 a Axencia de Protección de Datos concluíu que non é precisa esta autorización, polo que se publicaron todas e cada unha das achegas. E en Galicia as sumas para que os médicos asistan a congresos ou fagan colaboracións cos laboratorios son en grao sumo diverso. Nunha revisión dalgunhas das compañas máis importantes -Novartis, Sandoz, GSK, Merck, Bristol-Myers Squibb, Esteve ou Janssen- aparecen desde 25 euros ata máis de 27.000, pasando por cifras tan dispares como 825, 1.265, 2.737, 3.579 ou 16.025.
A industria farmacéutica conta desde hai anos cun Código de Boas Prácticas que fai que estes honorarios se revisen con lupa e estean accesibles a calquera cidadán. De feito, publícase non só a achega ao sanitario, senón en concepto de que. Por exemplo, no caso dos congresos diferénciase a axuda da inscrición da do desprazamento e aloxamento; e no caso de que se abone un servizo, se son honorarios ou gastos relacionados con esa prestación. Tamén aparecen todas as doazóns e patrocinios para eventos con entidades sanitarias. Un exemplo, no 2017, Janssen (da coñecida Johnson and Johnson), estableceu coa Fundación Biomédica Galicia Sur colaboracións para eventos de máis de 110.000 euros en Vigo e Pontevedra.
José Ramón González Juanatey, xefe de cardioloxía do CHUS, defende a relación que hai non só entre laboratorios e profesionais, senón tamén entre os primeiros e as administracións e sociedades científicas. E destaca os proxectos de investigación «que son un alicerce fundamental no avance do coñecemento científico». O cardiólogo lembra que aínda que o laboratorio é quen patrocina, son as sociedades científicas as que velan pola calidade do programa. No entanto, apunta, «as sociedades científicas deberían ser se non hai máis remedio as responsables das actividades de formación continuada, e isto debería regularse dunha forma máis específica».
En canto a se existe algún intento de inxerencia por parte das farmacéuticas, Juanatey asegura que a integridade profesional xa debe impedila «e a administración debe velar por un exercicio profesional baseado na mellor evidencia clínica». O cardiólogo aposta por regular de forma «máis estrita» a prescrición ineficiente ou inxustificada, establecendo indicadores de calidade asistencial que, opina, «deberían ser públicos».
«A imaxe de farmacéuticas que pagan viaxes está superada, xa non está no debate social»
Os laboratorios non poderán organizar eventos de carácter lúdico, ningunha comida poderá exceder os 60 euros por comensal e a hospitalidade non pode estenderse máis aló da reunión científica, é dicir, non poden pagarse noites de hotel a maiores. Son algunhas das normas do código de boas prácticas de Farmaindustria, que ademais conta cunha unidade de supervisión deontolóxica. Á fronte, José Zamarriego, quen asegura que desde que funciona este órgano se han presentado máis dun centenar de denuncias contra os laboratorios por incumprir este código.
Vulneralo trae dúas consecuencias, unha económica, que vai de 6.000 a 360.000 euros en función da gravidade, e outra máis importante para Zamarriego, e é que se fan públicos os feitos, e o nome do laboratorio. Considera o responsable da unidade deontolóxica que a imaxe dunha farmacéutica que paga viaxes aos médicos e os seus acompañantes «hase superado, xa non está no debate social. A nosa preocupación é que ese tipo de prácticas non se poidan volver facer, e se fanse, penalízanse».
Os laboratorios asumen en moitas ocasións a formación continua dos profesionais, da que carece a Administración sanitaria. No entanto, apunta Zamarriego, «en ningún sitio establécese que as farmacéuticas sexan as responsables da formación, pero a industria apóiaa voluntariamente porque considera que é a súa deber á hora de dar ao médico o acceso ao mellor coñecemento para que despois se plasme no tratamento do paciente».