Universitarios galegos con discapacidade: «Non atopei onde poder facer as prácticas»
GALICIA
O transporte é o maior obstáculo de Daniel Fiaño, que fai un máster en Santiago
18 mares 2019 . Actualizado ás 05:00 h.É venres e a estación de tren de Santiago empeza a estar moi concorrida. A maioría vanse. Son universitarios. Algúns, veñen. Como Daniel Fiaño, que se baixa do tren ás 15.30 horas para, como cada día, ir ás clases do máster de Xornalismo que cursa na facultade, alén da cidade. Con el se baixa Sara. É o seu asistente persoal. Daniel necesítaa porque ten unha discapacidade física do 94 %. Hoxe, a rampla do tren funcionou. Pero é o tren o seu principal quebradizo de cabeza. Como necesita asistencia, non pode sacar os seus billetes como o resto de pasaxeiros. Renfe obrígalle a adquirilos con polo menos 24 horas de antelación, e nos despachos de billetes de venda anticipada. Nin sequera pode sacalos na máquina.
Ao final, Daniel reclamou. «E a ver se me fan caso», di. Porque en cada viaxe só hai dúas prazas adaptadas. Así que se hai máis viaxeiros que necesitan asistencia, non poden subir ao tren. Daniel cóntao mentres se dirixe á parada do autobús. Dúas compañeiras de clase saúdan ao chegar á mesma parada.
-O 5 serve?
-Si, pero non nos deixa tan preto, hai que baixar unha rúa. É mellor o 15, que nos deixa na porta da facultade.
Algúns condutores da liña de bus urbano que une os dous campus da USC en Compostela xa lles coñecen. Pasaron momentos realmente complicados. Durante as dúas primeiras semanas de clase, Sara e el tiveron que facer camiñando un traxecto que supón, practicamente, cruzar a cidade. Non podía subirse ao autobús porque as ramplas raramente funcionaban. Ata tivo que baixar do autobús polo aire. Queixáronse no Concello. «Din que fan mantemento todas as mañás», explica Sara.
Polas aulas
Hoxe funcionan. Así que fan rapidamente o traxecto entre a estación e a facultade. O edificio, obra de Álvaro Siza, non supón demasiados problemas. As aulas distribúense nunha rampla. «A aula de informática está ben. E a biblioteca a planta de abaixo tamén. A de arriba... Non se se se pode subir. Na Coruña non se podía. Pero o resto ben», confesa. Talvez unha incomodidade: as mesas adaptadas están ao final da aula, co que Sara e el quedan un pouco apartados dos compañeiros.
O único problema que tivo realmente -á parte das barreiras arquitectónicas e no transporte que se atopou pola cidade- é que ao final fixo un cambio no plan de estudos. «Non atopei onde poder facer prácticas a distancia», explica. Así que eses créditos os intercambiou por outros de carácter teórico. Prácticas pola materia de métodos de investigación. «Hai máis xente que non fai prácticas porque hai varias saídas, a de investigación e a laboral», explica durante o descanso a media tarde.
E no día a día? Se o necesita, fanse adaptacións curriculares. «Por exemplo, cambiar un exame de desenvolver a outro tipo test ou directamente eu dítolle ao asistente o que hai que escribir e xa está». Sara está con el durante toda a tarde. O seu labor é acompañalo. «Ao principio preguntaba aos profesores se había que tomar apuntamentos, pero como llo dan todo dixitalmente, non fai falta», afirma. «En prácticas, xeralmente, si o axudo, cando teñen que facer presentacións, por exemplo... Son unha mandada», di cun sorriso.
Desde a UDC explican que a Unidade de Atención á Diversidade encárgase de facer adaptacións. Non sobre o contido, senón sobre a forma na que o alumnado accede ás materias. «Póñoche un exemplo: se temos un vídeo como material didáctico e unha persoa xorda cursa a materia, asegurámonos de que teña subtitulado», explica Sonia Seijas, responsable da unidade, que ademais conta cun programa que se converteu «nun fito na integración de estudantes con discapacidade intelectual nas universidades»: o programa Espazo Compartido, no que persoas con discapacidade intelectual fórmanse en habilidades sociolaborais para o emprego.
A Universidade de Vigo, pola súa banda, cre que se podería dar unha mellor resposta a este colectivo se houbese máis persoal técnico e un orzamento para transporte adaptado ou asistentes persoais, entre outras necesidades. Vigo, este curso concedeu oito bolsas de integración por un importe de 11.120 euros. Son axudas para a colaboración do alumnado na integración de estudantes con necesidades educativas especiais.
Case 600 universitarios nesa situación
Un total de 600 estudantes matriculados nas universidades galegas teñen algún tipo de diversidade funcional. A maioría, 246, estudan en Santiago. Cinco alumnos teñen asistentes persoais -un deles é Daniel Fiaño- o que supón un custo de case 55.000 euros, aos que hai que sumar 3.600 máis para outros materiais de apoio. Ademais, 42 dos estudantes tiveron unha atención persoal, como intermediación para adaptacións curriculares, habilitación de espazos de aparcadoiro, apoio nas aulas...
Na Universidade da Coruña son 137 as persoas matriculadas que ten un certificado de discapacidade do 33 % ou superior. Este curso, o servizo de atención á diversidade traballa directamente con 40 alumnos que solicitaron algún tipo de adaptación curricular para cursas os seus estudos.
Mentres, na de Vigo, este curso hai 216 persoas con exención de matrícula por motivo de discapacidade. Case 70 están dentro do programa de integración de universitarios con necesidades especiais. O 60 % teñen unha discapacidade psicopedagógica.