O clima e o carácter galego son algúns dos muros que han de sortear os inmigrantes nos primeiros meses de estancia
24 feb 2019 . Actualizado ás 14:16 h.«Unha vez o meu pai díxome que o que emigra, despois é emigrante no seu país, pero no outro tamén». José Luis Mancebo naceu en Venezuela. O seu pai, en Galicia. Igual que a súa nai. Fai tres anos, este avogado dos Teques trasladouse á Bandeira xunto á súa esposa Roxana Soto, unha enfermeira de preto de Caracas. Trouxo tamén ao seu pai, pero este regresou. Un problema coa xubilación e unha morriña inversa que lle facía botar de menos a amigos forxados ao longo de toda unha vida nun país ao que chegou en 1954 empurrouno a volver. Roxana e José Luis quedaron «por como están as cousas por alá». Despois de dous anos e medio na Bandeira trasladáronse a Lalín e hai pouco máis de catro meses abriron Happy Day, un bar onde fan arepas, patacón, cachapa, mollos con pulpa de guanaba, maracuyá... «A xente entra, algúns por curiosidade. Outros teñen certo receo... hai de todo», din.
Aínda que a comarca do Deza foi unha das áreas máis tocadas pola emigración, os que chegan desde o outro lado do Atlántico aprecian, ao principio, certas reservas a intimar por parte da poboación local. É, talvez, produto dun choque cultural. Uns creceron nese inverno seco e frío do interior de Galicia. Os outros celebran o Nadal ao sol. «O que emigrou enténdeche. Ao que non, cústalle un pouco», explica José Antonio, un venezolano de pai galego que chegou fai catorce anos, xusto antes de que estalase a crise, un momento no que había un amplo debate sobre conceder a nacionalidade aos netos de emigrantes, unha norma aprobada no 2007.
«Unha oportunidade»
A el Galicia deulle «unha oportunidade». Está agradecido. O mesmo que Ana e o seu marido Celso, tamén con raíces no Deza. Ambos chegaron no 2003. Desde a perspectiva de ser uns dos primeiros en desembarcar en Galicia, viron os cambios que se han ir producindo ao longo dos últimos dezaseis anos na comarca, unha mostra que representa o ocorrido tamén no resto de Galicia. «Atopar traballo aquí resulta máis complicado agora. Antes o polígono era moi activo, pero actualmente moitas empresas pecharon. Hai menos oferta», aprecian.
Galicia é un lugar do que descoñecía a súa existencia, pero no que toda a miña vida quixen estar
Precisamente un deses estranxeiros que chegaron a traballar a Lalín nos primeiros anos do 2000 desde Brasil foi o que, indirectamente, Regina e o seu marido, como nunha carambola, acabasen vivindo totalmente integrados no quilómetro cero de Galicia, unha comunidade que como di ela agora «é un lugar do que descoñecía a súa existencia, pero no que toda a miña vida quixen estar».
Ela era funcionaria en Sao Paulo e xunto ao seu marido rexentaban un negocio que empezou a zozobrar. «O irmán dunha compañeira estaba a traballar aquí. Viñemos en principio para uns cinco anos, pero el acabou regresando cando estalou a burbulla. Nós quedámonos», di. Agora rexenta a taberna Segrel, o seu fillo maior fai traballos de investigación na USC, mentres que o pequeno é unha promesa do deporte rei.
Coñecemos Lalín polo irmán dunha compañeira que traballaba no polígono. O regresou cando estalou a burbulla. Nós quedámonos.
Xusto tomando unha cana en Segrel está Soledad Jarmolchuk Quinteiro, unha arxentina que pisou Lalín por primeira vez aos dous anos, regresou a Buenos Aires a finais dos oitenta e, tras estar en Madrid quince anos, recalou outra vez en Galicia fai tres. «A diferenza que vexo cos galegos é que nós estamos acostumados ir de crise en crise, non nos asusta volver empezar noutro lugar. Pero aquí hai unha crise e a xente deprímese», di esta muller que, agora entre outras cousas, é voluntaria na asociación Carabelo, un colectivo con presidenta uruguaia que traballa con inmigrantes.
As que acaban de chegar son Ana María e as súas fillas Gabriela Estefanía e Viviana. Fuxiron de Venezuela buscando refuxio na terra dos pais de Ana. A última en aterrar foi Estefanía. Hai só dous meses. O seu pai quedou alá, pero confían en que pronto virá. De momento, cústalle. Nota que, ás veces, «míranche feo». Talvez porque os seus veciños aínda non saben iso, «de quen veñen sendo».
