A precariedade dos investigadores científicos retarda as posibles solucións a esta invasión
29 jul 2019 . Actualizado ás 21:34 h.Sandra está no paro. Luis deuse de alta como investigador autónomo. E Xesús acaba de recoller todo o seu material dun laboratorio que xa non pode utilizar. Os tres traballan en distintas liñas de investigación relacionadas coa praga da avespa asiática en Galicia. A loita contra esta especie invasora presuponse unha prioridade na comunidade, pero a abordaxe científica do problema choca de fronte coa precariedade laboral e a falta de fondos dos investigadores.
A procura de sustancias que atraian unicamente á velutina ou de biocidas que poidan acabar de xeito selectivo con este insecto son dous dos campos que máis interese espertan. Neles conseguiu avances interesantes Xesús Feas, que desde o Campus de Lugo logrou por exemplo sintetizar dous feromonas que poden resultar un bo cebo para os machos de avespa. O seguinte paso sería testar a súa eficacia cun estudo de campo amplo pero de momento iso non pasará. O convenio entre a USC e a Deputación da Coruña ao amparo do que se realizaba a investigación expirou. Adeus ao financiamento. Adeus aos recursos e instalacións da universidade. Ola paro. «Levo desempregado dende novembro e ou máis triste é que case compénsame, cobro máis non paro que traballando», conta.
Investigando en casa: cando o laboratorio é o teu propio domicilio
Fragmentos de niños. Centos de exemplares de avespa asiática. Caixas con reactivos. Botes, pinzas e cadernos con anotacións. Este material propio dun laboratorio acumúlase hoxe nunha dos cuartos do domicilio de Xesús Feas despois de que a semana pasada lle pedisen que baleirase o laboratorio no que viña traballando e ao que xa non está vinculado ao rematar o proxecto que lle achegaba financiamento. Os seus estudos sobre o veleno da velutina, fundamentais para entender como reacciona o corpo humano ante as picaduras deste insecto, fainos agora na súa casa.
Sen contratos para investigar
No paro está tamén Sandra Vermellas, que desde a Universidade de Vigo e con apoio da Deputación de Pontevedra leva catro anos estudando o comportamento da velutina, o seu efecto sobre os ecosistemas e a procura de métodos de control efectivos e que non danen aos insectos locais. Agora quedouse sen proxecto ao que adscribirse así que se quere continuar co seu labor de investigación debe facelo pola súa conta. «Temos que seguir traballando cos nosos propios medios e ademais buscar recursos para conseguir algún proxecto no que se nos poida facer un contrato temporal» explica. Parar non é unha opción porque a velutina ten o seu propio ciclo. «Esperta da súa hibernación nunhas datas concretas e temos que adaptar a nosa investigación a eses ritmos moi distintos ao ritmo que nos impoñen os problemas de financiamento», razoa.
Investimentos malgastados
A falta de continuidade nos proxectos frea os posibles avances na loita contra a velutina pero ademais resta valor aos investimentos realizados. «Eu desenvolvín unha aplicación que permite predicir a expansión futura dá vespa asiática polos distintos concellos pero ou meu contrato acabou e abandonei a investigación sobre a velutina», explica Luís Rodríguez Lado. Para que a ferramenta siga funcionando, el debe alimentala desde a súa casa, de xeito altruísta iso si. «Ou que non pode ser é que ou que se investiu nese proxecto caia en saco roto porque non se lle dea continuidade», xustifica.
Falta de medios, de persoal e de contratos. É a situación que estes tres científicos coinciden en describir. Un lastre que converte a loita contra a velutina nunha cuestión de compromiso e vocación.
As asociacións de apicultores insisten no papel básico do apoio dos científicos
Desde que en 2012 localizáronse en Galicia os primeiros niños de avespa asiática, os apicultores levaron a voz cantante na pelexa contra este invasor. Coñecen o problema de primeira man, pero ven imprescindible o apoio da comunidade científica. «Na loita contra a velutina non podemos traballar doutro xeito que non sexa dá man dous investigadores. Hai que aplicar ou método científico para testar as aparentes solucións que imos probando», di Esther Ordóñez desde a Agrupación Apícola de Galicia. De feito, a asociación mantén unha estreita colaboración coa Universidade de Vigo e mesmo con centros portugueses pero recoñecen que en máis dunha ocasión tiveron que axudar aos investigadores a buscar fontes de financiamento alternativas para evitar a paralización dos seus traballos.
A mesma situación detectan na Asociación Galega de Apicultura (AGA). «Contamos coa colaboración dunha ducia de investigadores e a súa situación é de pena», valora o seu presidente, Jesús Asorey. «Empezan vos traballos cada un un pouco polo seu lado, acábanselle vos fondos e teñen que parar... na administración non hai decisión de apoiar isto, só botan balóns fóra», engade. Para Asorey sería desexable que a Xunta puxese en marcha unhas axudas específicas para a investigación sobre a avespa asiática ás que puidesen optar con estabilidade os estudiosos do tema. E é que as solucións á praga non chegarán dun día para outro. «Non hai unha variña máxica, as investigacións científicas son lentas pero imprescindibles», remacha Ordóñez.
