Os estudantes de Canae coaron nas emendas á lei Celaá a avaliación de profesores por parte dos alumnos
04 feb 2019 . Actualizado ás 05:00 h.Mañá, a ministra Isabel Celaá falará no Congreso sobre a nova lei de educación, e quizais sáibase se incorpora unha emenda do Consello Escolar para que os alumnos de ESO (de 12 a 16 anos) avalíen aos seus profesores, só a título informativo. Foi unha das alegacións aceptadas ou non rexeitadas polos representantes do ministerio no Consello, e segundo dixo a ministra, neses casos incluirase a emenda na lei. Desde o ministerio non hai compromisos: «Teranse en conta as emendas que melloran o anteproxecto». Pero e se acéptase?
as dúbidas
Divertido é igual a bo? A dúbida é se eses estudantes valorarán mellor ao docente divertido. Segundo Arthur Poropat, profesor titular de Psicoloxía Aplicada na Universidade de Griffith (Australia), o máis probable é que si: «Os estudantes non saben o que é mellor para a súa aprendizaxe», sostén. Alude a estudos nos que cando, os alumnos (da universidade) valoraban ben ao seu docente, a seguinte nota (con ese docente) era boa; cando o cualificaban mal, eran boas as do ano seguinte. Isto explícase porque os alumnos «asumen que ler ou resaltar pasaxes dun libro ou escoitar unha conferencia é suficiente para producir aprendizaxe», fronte «a tarefas que requiren tempo e esforzo, a pesar de que se demostrou que producen a maior aprendizaxe».
Que opina a comunidade educativa galega?
A favor
«Son o centro da aprendizaxe». Un dos maiores defensores da medida é Juan Sanmartín, profesor de secundaria nun colexio concertado do Carballiño e un referente no uso do móbil na aula: «Si deben opinar os alumnos, eu contémploo na programación de aula -explica-. Moitos compañeiros, e refírome a redes (como Claustro Virtual), pasan cuestionarios anónimos aos alumnos, un indicador que pode axudar ao docente. Non esquezamos que eles son o centro da aprendizaxe e quen reciben a información, a súa opinión debe importar». Claro que todo ten matices: «Os alumnos son bastante influenciables e os datos deben ser claramente tratados».
Si á avaliación construtiva. Emilio Veiga, director do centro de formación do profesorado (CFR) da Coruña, cre que «o problema é o como, tanto polas ferramentas de avaliación como polos tempos». «Fomentar a avaliación crítico-construtiva e non punitiva é algo que deberiamos introducir xa en primaria», afirma, e lembra varias experiencias que xeran unha idea moi positiva de comunidade cunha «cultura avaliativa que axuda a construír».
Unha consulta de opinión máis. Fernando Lacaci, vicepresidente de Anpas Galegas, tamén o considera positivo: «Os estudantes da ESO están capacitados para avaliar se quen realice as preguntas está capacitado para facelas; tratarase de preguntar o que a xente desa idade está en condicións de responder fielmente, e logo, por suposto, tratarase de saber interpretar eses resultados. Algo de pedagoxía crítica haberá que facer, pero nin máis nin menos ca noutras consultas de opinión que se realizan acotío».
«Transmiten información xa no día a día». O parlamentario pontevedrés Guillermo Meijón (PSOE), membro da Comisión de Educación do Congreso, lembra que «nas aulas os docentes atenden á retroalimentación que lles proporcionan os seus alumnos». Entende este mestre que os estudantes «poden transmitir información relevante, e de feito transmítena no día a día, sen sistematizar», e aínda así é útil. En todo caso, recoñece que a avaliación docente debe ser moito máis ampla que a opinión do alumnado.
SI, con limitacións
«Dentro dun proxecto de avaliación completo». Rogelio Carballo, representante das familias (Confapa Ceapa), cre que co big data pódese deseñar unha avaliación obxectiva, pero, «dentro dun proxecto de avaliación completo, que teña en conta cuestiones como a formación continua, a avaliación cruzada co resto do profesorado do centro, avaliación pola inspección ou calquera outra, a opinión dos alumnos tería algún valor como matiz dunha imaxe moito máis ampla». Pero pensa que «pretender que os alumnos sexan os examinadores dos profesores é dunha gratuidade insoportable».
Si «sobre asuntos moi concretos». Isabel Ruso, presidenta dos directores de instituto en Galicia (Addiga), ve útil a avaliación «en asuntos moi concretos, como a capacidade comunicativa, a calidade das explicacións ou a adecuación dos exames ao traballado en clase». Ela cre que esa comunicación xa se dá na maioría das aulas. Polo demais, recalca Isabel Ruso que «todos os profesores entenden que deben ser avaliados; iso non o discute ninguén», pero o que non aceptaría xamais é que «os alumnos discutan se sabes ou non sabes da túa materia».
«A partir de terceiro». Carlos Varela, profesor de secundaria e inspector de Educación, pon o límite na idade: «Estou de acordo con que o servizo debe ser avaliado sempre. Tamén nós, pero non que o faga o alumnado de 1.º e 2.º da ESO. Si a partir de terceiro», que xa ten plena participación nos consellos escolares. A idade é clave e por iso está «rotundamente a favor da avaliación en bacharelato e ciclos formativos».
En contra
«Unha avaliación xeral do sistema». Luz López, secretaria xeral da Federación de Ensino de CC. OO. en Galicia, prefire «a avaliación xeral de diagnose do sistema educativo», e en ningún caso correspóndelle ao alumnado esa función.
«Un despropósito». Tampouco o ve adecuado Julio Díaz, presidente do sindicato ANPE en Galicia: «Paréceme un despropósito. Iso non quere dicir que vos profesores e ou sistema educativo non debamos estar sometidos a avaliación, pero con criterios obxectivos, e que forme parte dá nosa carreira profesional». Para Díaz, que os alumnos avalíen aos profesores pode «menoscabar ou principio de autoridade do profesor e a súa liberdade de cátedra».
Demasiados riscos. María José Mansilla, representante das familias de colexios católicos (Concapa-Congapa), cre que «o alumnado da ESO estaría convencido de que a súa valoración é xusta, aínda que non do todo obxectiva. Os resultados académicos nas materias determinarían en gran parte a valoración do profesor e a avaliación non cumpriría a súa función: contribuír a mellorar a acción docente. Pode caerse en valorar só o produto final e non o seu desenvolvemento». Esta profesora de secundaria apunta á dificultade que supón «definir con claridade e cun criterio único a tarefa docente». É máis partidaria de «a autoevaluación sistemática con rigor e instrumentos eficaces, unha autoevaluación que debe formar parte inseparable do rol do docente».
Máis noticias sobre educación, todos os luns na Newsletter de La Voz de Galicia. Subscríbase en miperfil.lavozdegalicia.es/newsletters.html