Castela e León ten tres veces máis sobresalientes que Andalucía, pero a terceira parte de Singapur
03 dic 2018 . Actualizado ás 05:00 h.Andalucía vai mal en PISA, Castela e León, ben. A primeira lectura indica iso, pero hai que mergullar nos datos para comprender as sutilezas que nos ofrecen. Un das análises máis interesante desta radiografía do sistema educativo -e por radiografía alúdese a cuestións estruturais- é contrapor os alumnos que non aproban PISA, que non acadan os rendementos mínimos para a súa idade, e os que sobresaen do resto. Nisto último é no que hai que fixarse: a excelencia é o obxectivo.
os atrasados
Sempre hai un mínimo. Igual que hai un paro estrutural, unha porcentaxe de persoas que por moi ben que vaia a economía non atoparán traballo, hai unha porcentaxe de alumnos que non aprobarán. Están desmotivados, e moitas veces son de contornas desfavorecidas ou familias inmigrantes aos que o sistema non logra emocionar. En Finlandia , o 11 % suspenderon o exame de ciencias e en Galicia foron o 13 %: en matemáticas os atrasados galegos están por baixo dos fineses. En calquera caso, en Galicia hai un 13 % de estudantes atrasados, que Navarra baixou ao 12 e Castela e León, ao 10 %. En ciencias, en Occidente só Estonia está por baixo do 10 %, e en Asia destaca Vietnam (7,9), mentres que Singapur , Xapón e Macao rozan o 10 %. En matemáticas, só as cidades estado asiáticas baixan desa cifra.
A repetición, clave das malas notas. Na listaxe de atrasados, o sur español está mal. Cun 25 % de suspensos , Andalucía encabeza os ránking negativos. Un de cada catro alumnos non resolven ben nin a metade do exame de PISA. Isto está ligado ao número de repetidores, porque a proba a fan alumnos de 15 anos, sen importar o curso no que están; estimouse que un repetidor sacará 58 puntos menos en PISA e, se leva dous cursos de atraso, baixará 95 puntos. En España, a taxa de repetidores aos 15 anos é do 31 %, pero vai do 21 % de Cataluña ao 40 % de Baleares . Tampouco están ben Murcia (39 %), Andalucía, Canarias nin Estremadura (38 %), o que indica que o problema non é político, como nalgúns foros se pode escoitar. Galicia ten un 33 %.
Expectativas laborais. Segundo o informe da Fundación BBVA-IVIE Educación e Desenvolvemento. PISA 2009, «as rexións cunha maior taxa de ocupación cualificada presentan uns resultados mellores». Se hai industria e servizos de calidade, o alumno créase expectativas en función do mercado laboral máis próximo (en España apenas hai mobilidade interrexional). Por iso, en Baleares, unha das comunidades máis ricas de España, a taxa de abandono, repeticións e as notas PISA sitúana entre as peores do país.
Outros factores. Unha investigación das universidades de Arkansas, California e Murcia pon o foco nas chamadas «habilidades non cognitivas» como «estar motivados, non cejar no empeño e ter autocontrol para antepor o deber ao querer». Segundo isto, en España a orde sería: A Rioxa, Castela e León, Aragón, Galicia e Cantabria. No outro extremo, Andalucía, Baleares e Canarias.
o valor do grupo medio
Non todos son iguais. O grupo medio é o máis numeroso nos países ricos (sobre un 70 %), e nos pobres moitas veces non chega ao 30 %. Galicia mantén a tónica doutras comunidades e países punteiros pero non excelentes e por iso rolda o 80 %. Nesta zona media están os alumnos que levaron suficientes (nivel 2 en PISA), bens (3) e notables baixos (4). E a súa análise explica como vai avanzando un país ou territorio. Por exemplo, das tres notas que integran a parte media da táboa, en Andalucía o subgrupo máis destacado é o dos suficientes. En Galicia, en cambio, o máis habitual é o de ben (33 % do alumnado) e o de notable (24 %). O feito de que os grupos de 3 e 4 sexan máis numerosos que o de 2 é o mellor síntoma da situación galega no conxunto de España. Só Andalucía está maioritariamente no 2 nas tres disciplinas, aínda que en matemáticas a situación é igual de mala en Baleares, Canarias, Estremadura e Murcia.
a excelencia, moi lonxe
Ninguén destaca. En selectividade , o 23 % dos alumnos españois sacan máis dun 8 en Lingua Castellana: son os estudantes excelentes. Pero esa cifra precipítase ata o 6 % cando a lectura se mide en PISA aos 15 anos. Os españois están lonxe de ser brillantes, mesmo aqueles que teñen condicións para conseguilo. Non se salva ningunha comunidade, porque a mellor é Navarra e só o 8,3 % dos alumnos superan esa barreira (Galicia é a segunda, co 7,9 %). No resto das materias é peor: en ciencias, Castela e León ten un 8,5 % de sobresalientes (Galicia é a terceira co 7,4) e en matemáticas está Madrid co 9,9 (Galicia queda en cuarta posición cun 7,9 %). En comparación, en Singapur o 34 % sacan sobresaliente en matemáticas, o 24 % en ciencias e o 18 % en lectura; Finlandia, 11,7, 14,3 e 13,7, respectivamente.