O santuario insignia da Costa da Morte perdeu o seu retablo barroco no incendio do 2013 e no seu lugar ten unha lona
21 oct 2018 . Actualizado ás 05:00 h.O que antes do desastroso incendio da mañá de Nadal do 2013 era un singular retablo barroco encargado ao artista compostelán Miguel de Romay no ano 1717 hoxe é unha lona cunha imaxe en gran formato desa mesma obra realizada a partir dunha fotografía de Xesús Búa.
Pasaron xa case cinco anos, cumpriranse en pouco máis de dous meses, e o santuario de Nosa Señora dá Virxe dá Barca de Muxía , emblema da Costa da Morte e un dos principais centros de devoción mariana de toda Galicia, segue co seu altar maior espido ou, para ser máis exactos, vestido con ese vinilo fotográfico que foi a solución de andar por casa que se lles ocorreu na localidade a falta dunha opción mellor.
Vista a onda de solidariedade nacional e internacional e como se envorcou a vila de Muxía naqueles primeiros meses, tanto para colaborar como para criticar o que non se estaba facendo ao seu gusto -aínda está na memoria todo o que tiveron que oír as arquitectas da obra ou o ecónomo diocesano-, parece difícil explicar que un lustro despois todo o que se fixo no templo, á marxe da recuperación inicial paga en gran parte polo seguro, sexan labores de carpintería ou a restitución de elementos decorativos bastante máis próximos ao kitsch que ao barroco de Miguel de Romay.
O propio presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijoo, ao día seguinte do desastre veu dicir pouco menos que para A Barca o que fixese falta e que aquilo se reconstruía «entre todos». Non foi o único. A Igrexa, coñecedora da póliza de seguro, tamén saíu pronto a deixar claro que non facía falta o diñeiro público, máis aló do proxecto do que se ocupou Cultura, porque ía ser a propia arquidiocese a que se ocupase de recuperar un ben que é da súa propiedade.
As palabras fóronse e chegou a choiva. Tanta que, visto agora en perspectiva, resultou igual de daniña para o santuario que o raio que desencadeou o incendio aquel 25 de decembro. As obras de reconstrución non se iniciaron ata mediados de xuño do ano seguinte e, nunha decisión que ata hoxe ninguén conseguiu explicar, ese medio ano longo, no medio dun dos peores invernos do último decenio, o templo estivo completamente desprotexido. E iso que non faltaron voces que afirmaban que era pouco menos que un suicidio deixar que unha bóveda de ladrillo e palla e uns muros de metro e medio de espesor empapásense de auga.
Pois ben, ás empresas locais non llas tivo máis en conta que para realizar o primeiro rebo que ordenou o Concello. Da obra ocupouse unha firma de Valladolid , que tampouco se librou das críticas, e o resultado, á marxe dalgún problema puntual como que voasen as cumbreras metálicas, quedou marcado polo aspecto interior da igrexa e todas as implicacións que iso ten. Aínda hoxe os muros seguen zumegando humidade e o revestimento, que xa é o que se coñece como unha capa de sacrificio porque se sabía que iso non ía durar, cae en desconchones de xeito sistemático. E aí está unha das claves de que non se fixo nada para volver vestir a pedra do altar maior. Só unha, porque hai moitas máis.
O diñeiro, en principio non debería ser un inconveniente. Aínda hoxe e mesmo co templo pechado asoma a través dunha reixa da porta principal un cepillo que pon para a reconstrución do santuario. Nada máis producirse o incendio abriuse unha conta para donativos, que non transcendeu canto ten, pero só nos primeiros meses xuntou varios miles de euros. Ramón Pérez Barrientos, o responsable local de Protección Civil, que xunto coa Confraría de Pescadores e o Concello tomaron un pouco a dianteira neste campo, non concretou canto diñeiro hai, pero si que está aí a disposición para empregalo na solución que se adopte. O problema é que non a hai, ou polo menos non se ve a ninguén puxando de xeito decidido por ela. O historiador e crítico de arte local Antón Castro sinala que se puxo en contacto co mallorquino Miquel Barceló, seguramente o artista contemporáneo máis coñecido de España, e a predisposición para aceptar un posible encargo era boa. Con todo, o propio Castro recoñece que non insistiu máis nesas comunicacións porque tampouco ninguén llo esixiu e esa idea máis ou menos consensuada de que non se pode tratar de imitar o que había, senón que hai que conseguir unha obra actual que estea á altura ha ir languidecendo, como case todo o que ten que ver coa Barca se se toma como referencia o que era o ímpeto inicial.
O alcalde, Félix Porto, a última noticia que ten é que «era a Igrexa a que se encargaba» como propietaria do templo, aínda que incide en que as opinións do Concello e do pobo pouco tivéronse en conta, nin á hora de protexer o santuario da choiva nin á de determinar quen e como ía realizar as obras. Ao párroco, Manuel Liñeiro, ninguén lle informou de novidades respecto diso e segue sen ter claro que as paredes estean o suficientemente secas como para poder executar sobre elas unha obra artística.
En definitiva, uns por outros e A Barca segue sen retablo.
