Jesús Casas saíu a buscar os marcos dunha leira e xa non regresou. Achárono morto xunto ao seu tractor envorcado
13 oct 2018 . Actualizado ás 05:00 h.Hai mortes silenciosas, asumidas coma se de algo inevitable tratar. Mortes ás que de cando en cando se lles presta a atención debida. Que se despachan con pouca tinta e sen grandes titulares a pesar de que esconden unha traxedia que, por cotiá, merecería máis palabras, máis estudos, máis accións para evitalas. As hemerotecas están cheas de accidentes de tractor mortais e, con todo, pouco fálase deles. Das súas causas, das familias que segaron, das historias que hai detrás. E, sobre todo, pouco se debate sobre como previlos.
O último tractorista morto en Galicia chamábase Jesús Casas Blanco . O 29 de decembro cumpriría 73 anos e vivía en Barral, un lugar con apenas vinte casas na parroquia de Niveiro, no concello coruñés de Val do Dubra. Estaba xubilado, como a súa viúva, Dolores . A súa muller e el deixaran de cultivar a terra que herdaron e xa tan só plantaban o millo xusto «para o cocho e nada máis», explica a señora. Aquela mañá de venres, día 5, Jesús levantouse con ganas de buscar os marcos dunha leira e agarrou o seu tractor para ver se os atopaba. Era un Barreiros 5000, un modelo que a mítica carrocera -a mesma da que saíron os Simca- fabricou entre 1961 e 1980 e que aínda acubillan os galpóns de moitas explotacións agrarias da Galicia rural.
O Barreiros 5000 non ten cabina nin o arco de seguridade que é agora obrigatorio. É robusto, case eterno, pero moi perigoso se envorca, porque o condutor queda completamente exposto e o accidente acaba frecuentemente do peor xeito. Iso foi xusto o que lle pasou a Jesús Casas. Circulaba por unha pista forestal do monte da Devesa cando, por razóns que aínda están sen determinar, envorcou. A súa muller non se explica que puido pasarlle. «O tractor tiña as rodas novas, non se lle puido escapar», reflexiona.
O caso é que chegou a hora da comida e Jesús non regresaba. Ademais de buscar os marcos desa leira que levaba tempo sen controlar, tamén tiña pensado ir recoller unhas flores para pór na tumba do seu fillo Jesús. Pero pasara demasiado tempo. Dolores chamoulle ao móbil e non respondeu. Empezou a pórse nerviosa e deulle unha chamada ao seu fillo José para que o fose buscar. Eran as 15.15 horas cando un sobriño o atopou tendido sen vida na cuneta da pista. O tractor estaba xunto a el, envorcado, unha escena tristemente común neste tipo de sinistros. Unha secuencia que azoutou a moitas familias desa Galicia na que hai tractores aparcados nas rúas, circulando polas súas estradas e na que non hai que mirar moito para atopar un comercio no que se venden este tipo de vehículos de segunda man e de ocasión.
Contan os veciños de Niveiro, en cuxo cemiterio repousan desde o pasado domingo os restos de Jesús, que o tractor non pasou por amais del e que, a tenor do relato dos que acharon o cadáver, parecía golpearse gravemente na cabeza. A súa viúva non sabe que puido pasarlle. «Non se sabe se doulle un mareo ou que foi», sinala.
Jesús, como moitos dos tractoristas que falecen, era maior, pero non un ancián. Estaba activo, pero os seus reflexos xa non eran os mesmos. E o tractor que manexaba, ese Barreiros 5000, funcionaba sen problemas, pero era, como o seu condutor, un veterano sen as medidas de seguridade dos que se fabrican hoxe en día. Todas estas variables compoñen unha ecuación na que a incógnita despexada é a miúdo a morte.
A Garda Civil catalogou o accidente deste dubrés como unha morte xudicial. Será o Xulgado de Instrución número 1 de Ordes o que trate de pór luz entre tanto silencio e esclarecer as causas do sinistro. Saber exactamente que pasou podería axudar a frear unha sangría que cada ano leva por diante moitas vidas en Galicia.
A idade media dos tractoristas accidentados en Galicia supera os 65 anos
j. m. pan
No primeiro semestre do ano o Instituto de Seguridade e Saúde Laboral de Galicia (ISSGA) xa contabilizara 22 accidentes nos que se viron implicados tractores. Neses sinistros houbo 11 mortos e 11 feridos de diversa consideración. Dáse a circunstancia de que ningún deses accidentes foi considerado como laboral. Isto é debido a que nos sinistros mortais de tractor, o 95 % das vítimas non están afiliadas ao réxime especial agrario. Son, polo tanto, accidentes non laborais, a pesar de que a maioría deles prodúcense no momento no que o condutor está a realizar tarefas agrarias ou cando se despraza entre o seu domicilio e a leira na que vai traballar. A idade media dos condutores de tractor accidentados en Galicia supera os 65 anos
Un tractorista de 36 anos
Polo menos catro dos tractoristas mortos este ano en Galicia poderían ter a consideración de vítimas de accidentes de tráfico. O 8 de febreiro, un tractorista de 78 anos morreu nunha estrada do municipio coruñés de Zas ao ser acadado o seu tractor por outro vehículo. O 7 de xullo morreu outro tractorista, este de 67 anos, en Vila de Cruces (Pontevedra) ao saírse da vía. O condutor caeu e foi arroiado polo seu propio tractor. O 1 de agosto, en Coles, perdeu a vida o condutor dun tractor que envorcou nunha pista veciñal. O condutor tiña 36 anos. E o 11 de setembro morreu un tractorista de 62 anos. O seu tractor con remolque, ao que ían atados catro cabalos, envorcou nunha pista forestal da Laracha.