A viúva do morto no lume de hai un ano en Carballeda de Avia lembra aquela noite, cuxa pegada os comuneiros de Vigo intentan borrar dos seus montes
22 oct 2018 . Actualizado ás 13:32 h.A noite do 15 de outubro do pasado ano permanecerá na memoria dos veciños do sur de Galicia. Como na familia do falecido en Carballeda de Avia, Marcelino Martínez, que morreu intentando apagar o lume dunha caseta onde tiña varios animais, a poucos metros da súa vivenda. A súa viúva, Leonor Domínguez, sentada na balconada da súa casa, lembraba onte aquela madrugada coma se fose poucas horas antes. «Non a borrarei xamais. El non andaba moi ben, pero era forte. Xa din os meus fillos: morreu como viviu, loitando», afirma.
«Había moito vento, faltou a auga e a luz. Estabamos vendo a televisión e díxenlle: “Mira, Marcelo, que anda o lume por aquí preto”. El dixo: “Non, anda por alá, por Melón”», relata. Ningún veciño cría que o vento e o estado do monte enguliría a parroquia en poucos minutos. «Ao pouco díxenlle: “Marcelo, sae que ardemos todos”. Colleu o bastón e tentamos apagar coa mangueira, pero con aquel fume era imposible. De repente parou o aire», relata. Nese momento, explica Leonor, colleu a mangueira e deulla ao seu marido: «El estivo por aquí, por alá. De repente había moitas cinzas no aire e case non se podía respirar. Chamei por el: “Marcelo, Marcelo...!”. E xa non escoitei a súa voz...».
Leonor intenta recuperar a súa vida, aínda que lle está resultando moi difícil. «A vida retómase malamente. Non tiña ganas de comer, non quería saír da miña casa, só choraba... Agora, aos poucos e grazas aos meus fillos e á miña veciña, imos tirando. Recordo que minutos antes o pai falara coa filla por teléfono e pouco despois tiven que chamala eu para darlle a noticia... É moi difícil explicar esa sensación».
Agora vive con intensidade e dor cada incendio forestal que se produce: «Agora vexo o de Mondariz... e teño que apagar a televisión. Vexo lume e dáme a tristura negra», di. Precisamente, onte Medio Rural estimou o custo da extinción do incendio de Mondariz en 100.000 euros, un lume que mobilizou a 363 persoas. O novo conselleiro do ramo, José González, recoñeceu que é necesario intensificar a investigación para pór a disposición xudicial ao responsable ou responsables do lume. Sobre ese asunto, Leonor Domínguez cualifica o feito de crime, e engade: «Non sei, supoño que lles pagan unha miseria e prenden e non lles importa nada». Lamenta que «non collen o demo desa xente e non a castigan como é debido».
Falta de apoio oficial
A la cicatriz emocional que para Leonor e outras tantas vítimas supón lembrar aquela noite, sumar o pouco que para algúns cambiou a situación. Guillermo Rodríguez, responsable dos montes comúns de Zamáns (Vigo), explica que «a capacidade de resposta de bombeiros ou policía, do Concello ou a Xunta foi e é nefasta. Van todos ao mesmo sitio. Non hai un plan para cando ocorre algo desta magnitude». Outros, como Antonio Ocampo, responsable comunal da veciña parroquia de Coruxo, quéixase da resposta oficial: «A solución que nos deron foi 1.000 euros. Só en maquinaria perdemos 300.000 euros e non nos deron absolutamente nada».
A situación doutra das parroquias viguesas, Valadares, non é mellor; o seu presidente, Gregorio Álvarez, recalca: «Das 48 hectáreas de frondosas que arderon solicitamos 26 que eran irrecuperables e déronnos 16, polo que recibimos unha subvención de 16.000 euros, dos cales xa nos deron 8.000 euros e ao terminar de limpar supoñemos que nos darán o resto. Ademais, pasounos igual que a Coruxo: solicitamos o novo plan de ordenación do monte e denegáronnolo tamén».
A directiva da Mancomunidade de Montes de Vigo recoñece a necesidade de facer un novo plan de ordenación en cada entidade. «Non serven os de antes, temos que facelos todos novos e iso pode custar unha media de 12.000 euros», calcula o presidente da entidade, Uxío González, quen reflexiona: «É certo que houbo moitísimo voluntariado, pero a memoria logo se perde e o monte segue sempre esperando que alguén lle preste atención».