A Administración admite que non hai un método eficaz de loita contra a avespa asiática
19 ago 2018 . Actualizado ás 05:00 h.Convivir coa velutina non é doado, pero parece que os galegos terán que habituarse a iso. A alarma social xerada pola morte de tres persoas o pasado mes ratifícao e, por moito que as institucións intenten suavizar a situación, percíbese como un problema grave. Unha vez confirmado que é imposible erradicar a especie, a única posibilidade é controlar a súa expansión. Por iso, o Ministerio para a Transición Ecolóxica traballa en actualizar o plan de loita contra a avespa: «O Goberno, en consenso coas comunidades autónomas, ten disposición a actualizar a estratexia nacional. Mantivéronse reunións técnicas neste sentido».
Pero a tarefa complícase a pesar dos avances que se realizaron desde que o plan fose aprobado no 2015: «Non é sinxelo localizar os niños e non existen métodos de control da avespa efectivos nin selectivos, que non afecten a outras especies», informan o Executivo. «É necesario dispor de información actualizada sobre a velutina e a súa situación nas rexións afectadas. Están a analizarse os métodos existentes e os ensaios científicos dispoñibles para poder acordar unha estratexia adecuada e satisfactoria», explican.
Pouco máis poden facer no ministerio que agardar, posto que a velutina forma parte da lista de especies invasoras e, como tal, o seu control «é competencia das comunidades autónomas, que contan coa colaboración do Executivo», aseguran. A próxima reunión da conferencia sectorial sobre estas especies, que reúne a Goberno e a autonomías, aínda non ten data.
A Xunta é a encargada de facer efectivo o control da especie invasora. Neste marco, aprobouna un protocolo destinado a facer fronte á velutina no 2014, cando se expandiu por toda Galicia. A estratexia modificouse dous anos máis tarde para incluír a todas as institucións que participan nos intentos de frear o avance da avespa asiática, que se converteu nunha okupa permanente no territorio galego e a franxa norte da Península.
Neste labor colaboran varias Consellerías, entre elas a de Sanidade. «Cónstanos que se fixeron cursos para formar ao persoal sanitario», informan desde Medio Rural, organismo que centraliza as actuacións recollidas no protocolo antivelutina. Aínda que «a avespa asiática non é máis perigosa que a autóctona», aseguran. O factor máis importante deste plan é a vixilancia e a erradicación de niños, tarefa que comparten a Xunta, os Grupos de Emerxencia Supramunicipais (GES) e os concellos colaboradores. Neste sentido, lanzáronse moitas queixas por parte dalgúns municipios na últimas semanas pola falta de recursos materiais e humanos para combater á velutina. Desde Medio Rural responden: «Os traxes e pértegas repártense aos concellos colaboradores», polo que achacan o problema a que non todos os concellos afectados uníronse ao protocolo.
Plan apícola nacional
«Ademais de retirar niños, repartimos trampas e líquido atraente a través dos apicultores, que son quen saben onde deben colocalas para que sexan máis efectivas e non afecten a outras especies, como a avespa autóctona», din desde Medio Rural.
Aínda que a alarma social se xerou polos ataques a persoas, o certo é que o sector máis afectado é o do mel, posto que a velutina é unha especie depredadora de abellas. Por iso, o Ministerio de Medio Ambiente puxo en marcha no 2017 unha serie de axudas económicas «que se traducen no financiamento de trampas e atraentes», enmarcadas no Plan Apícola Nacional.
O vicepresidente da FEGAMP apela ao sentido común: «Hai que ter coidado, pero non podemos tolear»
O vicepresidente da Federación Galega de Municipios e Provincias (FEGAMP), Alfonso Villares , é tamén alcalde de Cervo , uns dos primeiros concellos que sufriu a invasión da velutina, no 2013. Leva no seu currículo cinco anos de loita contra a especie e coñece de primeira man a situación da praga: «Temos que concienciarnos todos de que é imposible facer moito máis. Expándense dun modo esaxerado. Son insectos, a especie con máis capacidade de reprodución. Se hai unha especie que sobreviviría a unha bomba nuclear, son os insectos». Ademais, «non hai un método para acabar con elas», lembra Villares .
É algo que saben ben en Cervo . «Desde o Concello gastamos moitos cartos en medios para intentar eliminalas, pero o resultado non foi o que agardabamos», lamenta. Asimilou que terán que aprender a convivir coa velutina e fai un chamamento á calma: «Hai que ter coidado polo tema das persoas alérxicas, pero as avespas asiáticas no son máis perigosas ca as autóctonas, o problema é que hai máis».
Tampouco cre que a invasión teña causado moito dano nas explotacións apícolas: «Realmente a produción de mel segue sendo a mesma, igual que o número de colmeas, porque os propios apicultores están traballando moito na loita contra as avespas». Villares coñece o tema de preto, pois parte do orzamento municipal que gastou no control da velutina de destinou ao trampeo nestas explotacións. «As trampas teñen que colocarse cerca do colmear, sobre todo na primavera. Tamén se fala do trampeo no outono porque afecta menos á biodiversidade, xa que a primavera é unha explosión de vida».
Respecto das queixas dos municipios pola falta de medios, confesa que «nunca van ser suficientes», pero non culpa á Xunta: «Uns opinan dunha maneira e outros doutras. Hai moitos niños e non se dan sacado, pero tamén falo desde a experiencia de cinco anos traballando sen conseguir as melloras que se esperaban». Traslada unha mensaxe ao resto de alcaldes e á poboación: «É moi complicado eliminar todos os niños cando queiramos. Hai que actuar con sentido común, non podemos tolear. Agora a prioridade son as zonas públicas, próximas ás persoas». Cre que, máis que medios, fai falta unha maior coordinación entre as administracións para que non haxa tempos de espera moi longos para a retirada de enxames, algo que se aprobou na última reunión, hai unhas semanas.
Carmen Palmaz | Veciña da Coruña de 59 anos
«Atrasamos as vacacións por medo ás velutinas»
As avespas formaron un niño no balcón da casa de Viveiro onde veranea
lucía rei
O medo ás velutinas dun niño formado no balcón da casa onde veranean obrigou a Carmen Palmaz e ao seu marido a atrasar as súas vacacións de agosto en Viveiro . A alarma saltara días antes. «Estaba o meu marido limpando ao redor e díxenlle: ‘Non sigas rozando que entrou unha avespa mala na casa’. Pero á semana seguinte xa vimos o niño e chamei ao 012 para poñelo en coñecemento», explicou a muller. Ten 59 anos e vive na Coruña, pero destaca que a miúdo regresa á casa petrucial que comparte coa súa irmá Anxos na aldea da Rubeira, na parroquia de Chavín. «O 28 de xullo estiveramos todos xuntos, coa filla e os netos, e non vimos nada», indicou Carmen en relación coa rapidez coa que se expande a praga. A morte dun viveirense de 44 anos hai un mes en Boimente, a escasos quilómetros, pola picadura dunha velutina tamén disparou os temores. «Xa me asustaban, pero desde que pasou iso moito máis», sinalou a muller, que xa puido iniciar as vacacións posto que, a través do 012, operarios de Serpa e de Medio Ambiente eliminaron o niño.
Miguel González | Caldas
«O noso fillo pode ser alérxico e dános medo»
maría hermida
Miguel González e a súa familia viven, desde hai case dúas semanas, pendentes dunha árbore que está no medio da súa aldea, San Martiño, en Caldas. Non lle sacan ollo ao verde exemplar, unha nogueira, desde que descubriron «unha especie de pelota de baloncesto» posada nel e decatáronse de que o que vían era un niño de velutinas. «Un veciño que ten colmeas confirmounos que era avespa asiática», indica. Entón, acordáronse dun episodio ocorrido hai unha década, cando ao seu fillo, que ten agora vinte anos, picoulle unha avespa do país. «Acordámonos de que estivera mal, con febre, que o levamos ao médico e picárono. Creemos que o noso fillo pode ser alérxico e dános medo ese niño tan preto de casa», indica Miguel. Chamaron a Protección Civil de Caldas, desde onde lles remitiron ao 012, e iso fixeron. Primeiro víronllas cun contestador automático e logo atendeulles un técnico. Dixéronlles que remitían xa información ao Concello de Caldas e que xa lles chamarían. Pero o niño aínda segue ben visible, a cincuenta metros da súa casa. Din eles que, como en case todas aldeas, en San Martiño a maioría dos veciños son maiores. E que están asustados: «A xente non se atreve nin sequera a abrir as fiestras», indica Miguel. Colocaron unhas botellas cunha beberaxe dentro e atraparon dez avespas. Pero, insiste Miguel, «hai moitísimas máis».
Constantino Gómez | Ourense
«Como non imos ter medo se o temos aquí ao lado!»
Os veciños dun barrio de Ourense piden que se eliminen eficientemente
c. andaluz
É xa a segunda vez en menos dun mes que os veciños da rúa Bispo Muñoz da Cueva chaman aos bombeiros da capital ourensá pola presenza dun niño de velutinas nunha árbore dunha leira. A primeira vez, aseguran, axentes de Medio Ambiente acudiron á zona para retiralas pola mañá, cando a maioría destes insectos non se atopan nos seus niños. Consecuencia: fixeron outra nunha árbore próximo. «¡Como non imos ter medo se o temos aquí ao lado!», afirma Constantino Gómez, cuxa leira linda coa zona onde se atopa o niño. Explica, ademais, que nese lugar habita moita xente e mesmo hai nenos. «Estamos preocupados e agardando a que alguén o retire», explica. Os bombeiros da capital ourensá non dan abasto. E no caso destes veciños ven incapaces da súa retirada. «A árbore está nun camiño onde non pasa o camión coa escada. E non poden levar unha e apoiala na árbore porque senón as velutinas escapan. Así que estamos agardando a que alguén faga algo», explica.
Roberto Barca | Carballo
«Levamos xa dous niños na casa en dúas semanas»
Este veciño de Bértoa tómase en serio o perigo: «Non sei se son alérxico»
s. g. rial
Roberto Barca vive en Bértoa, Carballo. Á súa vivenda gústanlle a velutinas: «Levamos xa dous niños na casa en dúas semanas», explica. Un máis grande nunha das fachadas (uns 20 centímetros de diámetro), e outro máis pequeno retirado o xoves. Probablemente, realizado polas avespas do primeiro que quedaron sen o seu niño, pola proximidade e a rapidez de execución. O primeiro retiroullo o seu fillo, ataviado cun traxe especial, e o segundo un experto contratado polo Concello de Carballo, que está a desenvolver un inxente traballo contra a velutina desde hai meses.
Roberto Barca actuou en canto detectou os niños. «Tomeino en serio, sobre todo cando ves o que pasa por aí. E eu non sei se son alérxico», explica. Teme mesmo que poida haber un terceiro niño en pouco tempo, coas avespas que quedaron do segundo, xa que non se eliminaron todas. «Nalgún momento víanse tantas que non podiamos nin abrir as ventás». Mesmo utilizou o insecticida das moscas para pórlles coto.