«O anticonceptivo máis duradeiro é a inseguridade económica»

Carlos Punzón
carlos punzón VIGO / LA VOZ

GALICIA

ANGEL MANSO

O sociólogo Antonio Izquierdo Escribano sostén que os inmigrantes non veñen «porque Galicia non é unha sociedade que atraia e ofreza oportunidades»

09 abr 2018 . Actualizado ás 05:00 h.

Está convencido de que os modelos dos países que reduciron a desigualdade entre sexos son os que máis axudan e acompañan á maternidade. Antonio Izquierdo Escribano (Madrid, 1950), sociólogo de formación, catedrático de Sociología na Universidade da Coruña e demógrafo de devoción, estima que é imprescindible a implicación das empresas no reto demográfico e sobre todo aposta por favorecer a natalidade antes que optar pola inmigración como posible parche que non resultaría, advirte, se antes non se xeran oportunidades vitais e de emprego.

-Desde 1982, o pico máximo de poboación de Galicia, perdemos 105.000 habitantes, Era inevitable?

-Pódese retardar esa caída, pero a tendencia en toda Europa é á diminución da poboación pola vía natural e á compensación pola inmigración. A poboación adáptase á contorna social, económico e institucional e agora ese ambiente é de involución pola incerteza, a inseguridade económica crecente, de ruptura de carreiras laborais e maritales, de individualismo... e con todo iso a fecundidade cae e a infecundidad crece.

-E que se podería ter feito?

-Reducir a infecundidad voluntaria. Séguese querendo ter fillos, pero en Galicia téñense 1,1. A fecundidade ideal e a real cada vez sepáranse máis, porque as parellas atrasan tanto o primeiro fillo que ao final non o teñen.

-É un problema de salarios?

-Non o creo. O problema é a inseguridade, porque o emprego público non ofrecerá grandes salarios, pero si seguridade e a fecundidade nese colectivo é maior. E pola contra, o anticonceptivo máis duradeiro é a inseguridade económica, laboral e social, a incerteza.

-O envellecemento da poboación sería unha sorte de decadencia dunha sociedade?

-Non. Aí ten a Alemaña, envellecida, pero con grandísimas universidades, bo tecido social, gran capacidade exportadora, un réxime federal que funciona e non xeran inseguridade, ou menos que o resto. E suple a baixa natalidade cun millón de inmigrantes.

-Entón, unha sociedade envellecida é unha sociedade...

-Dependente, intelectual, económica, tecnolóxica e institucionalmente... sen innovación, con moita inercia e pouca ruptura.

-Fíxose ou fai algo efectivo para que haxa en Galicia máis de 19.000 nacementos ao ano?

-Non se fixo nada. Os poderes públicos pensan de elección en elección, e a demografía é unha carreira de fondo na que se ve vir e na que se ve ir, e non pode estar ao albur de cada catro anos. Os nacementos coa inmigración introducen creatividade e innovación. As pirámides das empresas están tamén moi envellecidas e o que Galicia necesita é zume novo, que vén dos nacementos.

-E individualmente, como nos comportamos ante a natalidade?

-Os homes en Galicia non colaboran na crianza, ao contrario do que ocorre nos países nórdicos onde unha maior implicación xera equidad e a natalidade descende menos.

-Aprovéitase realmente o potencial da mocidade?

-Galicia tira universitarios ao mercado cuxa formación non é directamente aplicable á produción porque as empresas non necesitan o nivel de cualificación que estamos a producir na universidade. As taxas de emprego e o nivel de estudos non está correlacionado en Galicia.

-Ve cobrando as pensións aos fillos do «baby boom»?

-Non vexo un sistema de pensións sólido porque non vexo unha estrutura económica produtiva sólida. Necesitamos cotizantes, non inmigrantes sen máis.

-Pero hai que atraelos se se quere frear o declive.

-Xa. Pero non veñen porque Galicia non é unha sociedade que atraia e ofreza oportunidades. Se o fose, virían. Van onde hai esas oportunidades, non onde non as hai. A vía principal para atraelos é crear emprego e iso depende basicamente das empresas.

O País Vasco aposta pola conciliación para que creza o seu censo

Abre a vía á flexibilidade laboral nas empresas, aínda que dedica 67 millóns ao ano ao apoio familiar

O Goberno vasco chegou a unha conclusión: a demografía non é un problema de axudas económicas, senón do tempo das parellas para que estean en disposición de ser pais e da igualdade de oportunidades entre sexos. A pesar de ser a autonomía que máis diñeiro público destina ao fomento da natalidade, 67 millóns de euros ao ano, o cuarto plan autonómico de axuda ás familias e á infancia, que está a piques de ver a luz, porá todo o foco na conciliación.

«Vemos fundamental a igualdade de xénero e acabar coa fenda salarial, porque a muller é a que cobra menos e xa que logo a que se ve máis empurrada a renunciar ao seu traballo para criar aos nenos», sinala Ernesto Sainz-Lanchares, director xeral de Familia e Diversidade do Goberno vasco. Campañas para que o home asuma traballos do fogar e ensinarlle a vivir a súa paternidade son algúns dos eixos que planea o executivo do PNV, convencido de que esa formación de pais incidirá nunha maior natalidade e nunha diminución a maiores da violencia doméstica.

A fecundidade media das vascas leva catro anos seguidos crecendo e con 1,39 fillos por muller superan a media española e a galega, pero aínda así o Goberno vasco consideran que o demográfico é o seu gran problema. A administración autonómica entrega aos pais cando teñen un fillo 400 euros aos que gañan máis de 30.000 euros anuais; 500 euros para os que non chegan a esa cantidade, e 900 aos que non superan os 20.000. Dita suma entrégase nun único pagamento para os que teñan un fillo, pasará desde este ano a tres para os que conten cun segundo e ata sete anualidades para o terceiro. E a axuda para a conciliación para quen deixen de traballar para coidar dos fillos ou reduzan a xornada é unha media de 3.000 euros -depende dos ingresos- e aplícase normalmente ata os tres anos. Unha potente rede de garderías que custa 50 millóns de euros anuais ás arcas públicas e teñen un copago de ata o 20 %, son outras das vías de apoio ás familias con fillos.

A sensibilización ás empresas sobre a conciliación é a nova vía en trabállaa a comunidade vasca, «porque isto non o arranxa o Goberno», mantén Sainz-Lanchares. O Executivo autonómico pagou a un gabinete especializado para que asesorase a tres empresas na aplicación de prácticas de conciliación corresponsable. O resultado positivo dese plan piloto deu paso á extensión do programa a outras 30 empresas neste segundo ano. Un premio ou un selo que certifique que unha empresa permite a conciliación será o seguinte paso para que se visualice cales son as que favorecen a flexibilidade de horarios.

O Goberno vasco aposta ademais por equipar os permisos de paternidade cos de maternidade, e que estes non se gocen ao mesmo tempo, para que os pais teñan outro papel na familia.