José María Arias Mosquera: «A crise económica actúan como dinamita, pero as demográficas socavan a sociedade como os térmites»

Poucas cousas preocupan tanto a José María Arias Mosquera (Santiago, 1953) como facer da Fundación Barrié un thing tank que dea un bo diagnóstico da realidade galega e ofreza solucións aos seus problemas. Froito da reflexión sobre que necesita Galicia, xurdiu o primeiro ciclo de conferencias sobre o declive demográfico da comunidade. Con experiencia de xestor, Arias -que é presidente da Asociación para o Progreso da Dirección-, apostou por reunir aos principais expertos nacionais e estranxeiros sobre o asunto. Faino porque «a Fundación Barrié, cuxo obxectivo é contribuír ao desenvolvemento económico e social de Galicia, intenta identificar os temas de máximo interese, e leste é un dos maiores desafíos de Galicia, agravado pola emigración dos mozos. Non poderiamos permanecer á marxe e por iso traemos aos máximos expertos para impulsar o debate sobre o estado actual e as posibles solucións».

-As conferencias impartiranas grandes expertos, pero están abertas a todo o público.

-A todo aquel interesado na temática ou ao público en xeral. Hoxe ten lugar a xornada que poderá verse na páxina web da Fundación Barrié, pero o ciclo segue cunha conferencia a cargo de José Luis Cordeiro, da Singularity University, o día 23.

-Como cualificaría a situación?

-Alguén dixo unha vez que a crise económica actúan como a dinamita, pero as demográficas fano como os térmites. Van socavando as estruturas e cando eclosionan producen uns efectos devastadores: a caída de consumo en todos os sectores; un menor investimento, xa que os ciclos de investimento están relacionados coa idade das persoas; ao haber menos habitantes, haberá moita menos necesidade de vivendas e isto terá un impacto sobre todo o sector inmobiliario e da construción, co peso que ten no PIB. Ao mesmo tempo, ao haber un exceso de oferta, o valor da propiedade tenderá a depreciarse. Ao haber menos habitantes en idade de formación, haberá menos necesidade de educadores, menores ingresos por matrículas e unha posible fuga de investigadores a comunidades con maior proxección; haberá unha redución de potencia do sector financeiro pola diminución dos ingresos ao caer os segmentos de idade entre 20 e 55 anos, os seus principais consumidores; a forza laboral estará máis envellecida; a perda de masa social e o abandono de amplas zonas, sobre todo rurais, suporá perdas do patrimonio cultural, arquitectónico, artístico e etnográfico; desde o punto de vista da Administración, implicará unha menor recadación fiscal, o que provocará o déficit salvo que se decidise elevar impostos e taxas cos consecuentes efectos nocivos que para o crecemento económico implicaría, e sen esquecernos do gasto sanitario. De todos é sabido que a partir dos 60 anos dispárase o gasto sanitario, por non falar das pensións... Por todo iso a situación non podería cualificarse doutro xeito senón como urxente e de máxima prioridade.

-Por que Galicia ten peores datos que outras comunidades?

-Deixando á marxe a baixa taxa de natalidade, que é un fenómeno global, o principal factor é a emigración dos nosos mozos en busca dun futuro mellor. Galicia leva 160 anos perdendo poboación relativa en relación con España. O primeiro censo oficial de 1857, posto que o de Floridablanca non se considera do todo fiable, indicaba que Galicia, con 1.700.000, habitantes representaba o 11 % da poboación total española; hoxe é o 5,8 %: menos da metade en 160 anos. Se non se profunda nas cifras, o problema pasa completamente inadvertido. Se tan só nos fixamos no volume total de poboación en Galicia nos últimos 30 anos (período comprendido entre 1981-2012), aparentemente só perdemos 31.000 persoas, que é practicamente inapreciable para o conxunto. O realmente alarmante non son tanto as cifras absolutas, que tamén, como a súa progresión en períodos relativamente curtos.

-Cre que hai esperanza de que a situación poida reverterse?

-Non é de ningún xeito doado, pero tampouco é unha utopía. Irlanda xa o fixo a través dun plan de acción que contemplaba cambios educativos; a creación de institutos de tecnoloxía; dúas novas universidades en Dublín e Limerik; facilitando o acceso a formación de segundo e terceiro nivel a un número crecente de estudantes; fomentando o investimento directo estranxeira; impulsando un gran pacto económico; e contando coa axuda da UE na mellora da educación e formación ,así como aproveitando os fondos Feder para apoiar a investigación e o desenvolvemento. Estas accións permitiron que, nos últimos 25 anos, a poboación irlandesa teña crecido máis dun 50 %.

-Que medidas poderíanse tomar en Galicia para contribuír a mellorar o problema?

-Requírense actuacións de carácter supranacional, da Unión Europea. E teñen que ir nun eixo básico de actuación, que é a economía, porque non hai crecemento demográfico se non hai crecemento económico.

---

---

---