José Carlos Vila: «Buscamos a gandeiros de zonas en declive industrial para cultivar kiwis»

Sofía Vázquez
sofía vázquez REDACCIÓN / LA VOZ

A GALICIA ECONÓMICA

Martina Miser

O director xeral do Grupo Kiwi Atlántico proxecta seguir crecendo en España sendo xa a primeira produtora

24 mares 2022 . Actualizado ás 17:05 h.

Está activo practicamente todo o día (parece que dorme pouco), e sábello todo sobre o kiwi: «o asturiano é máis louro e ben feito; o galego, máis feo pero moito máis doce e cun toque final ácido». Matices. Na súa conversación visualízase unha parte da historia de Galicia. José Carlos Vila Costas é o director xeral de grupo Kiwi Atlántico, conformado por tres compañas localizadas en Galicia, o País Vasco (asociáronse cunha cooperativa e constituíron Ipar Kiwi) e Madrid (Consorcio Hortofrutícola Ibérico, con instalacións en Mercamadrid). Son os maiores produtores de España e a súa estrutura permítelles unha distribución áxil.

Kiwi Atlántico está conformada por produtores de kiwi. É unha sociedade anónima con 70 socios, pero hai tres que teñen o 65 % do capital. O fundador, Vicente Villar Sanjurjo, o único socio non produtor, xuntouse con tres grandes empresarios: Antonio Estévez Garrido (foi un dos maiores accionistas de Copo Ibérica), coa familia Piñeiro (grandes madeireiros), e con José Pérez Expósito (do grupo Pérez Leirós). Son eles ou os seus herdeiros, os que hoxe teñen máis do 65 % do capital. Eles no ano 88 non tiñan instalacións. Buscaron e atoparon unhas moi antigas en Ribadumia. Alugáronas a pesar de que quedaban lonxe da produción, que na súa maioría está en Tomiño, a 100 quilómetros. Nese momento o kiwi vendíase a seis euros por quilo; e catro anos despois, a 60 céntimos. Nese momento a maior parte dos socios pensaron que non era rendible, pero os empresarios citados empurraron e investiron máis. Tiñan unha visión empresarial. Puxeran moito diñeiro nas leiras e necesitaban que fosen rendibles de cara ao futuro.

-Cantas hectáreas teñen?

-Non temos. Bo, 55 hectáreas en alugueiro que eran do antigo presidente de Pescanova. Pero os socios estarán en 300, en Galicia concéntrase o 65 %. En canto a Kiwi Atlántico movemos 9.500 toneladas de nacional e unhas 2.500 de Portugal. Así que 13.000 toneladas en total na campaña propia porque incluímos as mil que vendemos do hemisferio sur (Chile). Traballamos con 138 produtores. Somos o maior produtor de España de kiwi. De feito, como grupo movemos 20.000 toneladas.

-Venden en toda España, darán o salto a Portugal?

-Non temos pensado. España é deficitaria en kiwi. Pode consumir 85.000 toneladas e prodúcense 20.000. Italia é o país con máis hectáreas e move 400.000 toneladas, seguida de Grecia, con 300.000. Nós en España competimos con eles.

-Que lle pasa ao kiwi, que florece tan ben en Galicia?

-Aquí é onde se fixeron máis plantacións, pero tamén se dá ben no Pais Vasco e en Asturias. O bo que ten Galicia é que fai frío no inverno, na primavera non adoita haber xeadas e o verán non adoita ser excesivamente caloroso. A planta, sen ser tropical, necesita frescura, humidade e temperaturas non moi altas. En Galicia no verán, cando fai calor, o nivel de azucre sobe.

-Teñen posibilidades de crecer.

-Si, e bastante. Buscamos acordos con gandeiros en zonas de declive industrial. O problema é que as leiras en Galicia son moi pequenas e necesítanse grandes para que sexan rendibles.

-Como o van facer?

-Estamos a ver opcións nas que a parte industrial está máis tocada, como a zona norte da Coruña, como Narón... Hai moita gandería extensiva e poderíanse buscar leiras de 15, 20, 30 hectáreas e chegar a acordos con produtores de leite (vai ser complicado) e se non, comprar terreos e de aí desenvolver plantacións. Creo que a estas zonas castigadas viríalles ben un proxecto deste tipo.

-Están a falar de produtores-gandeiros?

-Si, pero non. Iso probámolo en Cantabria e foinos mal. O gandeiro non sabe ser agricultor. Sabe ir a ordeñar todos os días á vaca, pero se ten que podar en tal data, cústalle. Nós estabamos a pensar máis ben en gandeiros que teñen explotacións e un terreo que nos poidan alugar a cambio dunha renda que lles complemente os seus ingresos. Ou se teñen leiras que poidan valer para kiwi, poderían operar nelas un número determinado de persoal fixo e outro eventual, que se trasladarían desde as leiras do kiwi ata as do gando.

-Empezaron os contactos?

-Si, talvez en cinco meses poidamos REVISAR concretar algún proxecto.

-De cantas hectáreas estamos a falar?

-Dunhas cen. Se se cultivasen, este kiwi sería «un galego bonito».

-É rarísimo falar con alguén do sector agrícola ao que lle vaia ben.

-Os do sector agrícola e os relacionados coa alimentación non nos podemos queixar. A pandemia non nos afectou. Tampouco a crise, porque os alimentos non deixas de compralos.

-Entón, ven como privilexiados?

-Si, no sentido de que non perdemos os nosos empregos e seguimos traballando. Non tanto cando empezou a pandemia e todos iamos traballar con moitísimo medo. Nós todas as semanas facemos unha análise ao 25 % do persoal.

-Nunca viron perigar a súa empresa, pero que pensaron cando viron pechar a outras?

-Penso que é inxusto. Non se ata que punto tanto freo económico e social provocará mortes por cancros non diagnosticados, suicidios, depresións... A vacina é un avance importantísimo. Temos que vacinarnos cando nos chamen; por nós e polos demais. Non podemos seguir parando. En paralelo, temos que buscar sistemas moito máis protectores, por exemplo, coa hostalería, que se non se lles axuda morren.

-Non son suficientes as barreiras económicas que se puxeron?

-É que non se puxeron. Sei de empresas de hostalería, autónomos que lles deron mil euros ao mes durante tres meses, e se agora fan outra actividade e ingresan 10.000 ten que devolvelo todo. ¡Pero se pagan 400 euros de autónomos! Canto queda? 600. Teñen traballadores. Non houbo a axuda que din que hai. Cando penso nisto me dá rabia. Coa cantidade de impostos que pagamos e coas axudas europeas estamos nunha loita superficial. Non entramos no problema. E iso prexudícanos a todos. Imos crear dous tipos de persoas: unhas que traballamos e outras que perderon o seu emprego e están na cola da fame. O seguinte é a miseria.