Galicia tamén alberga terras raras... e non hai ninguén que as explote
A GALICIA ECONÓMICA
China usa estes materiais para liderar a fabricación na nova era tecnolóxica
02 dic 2022 . Actualizado ás 10:59 h.China é o principal produtor mundial de terras raras, con 120.000 toneladas anuais. Trátase de minerais insubstituíbles da cortiza terrestre que forman parte da táboa periódica. E que hoxe son elementos indispensables na fabricación de dispositivos electrónicos: lámpadas led, smartphones, láseres, robots de intelixencia artificial, computadores e sofisticados equipos médicos na loita contra o cancro. O xigante asiático controla este mercado, a moita distancia de Australia ou Estados Unidos, segundos e terceiros do ránking, mentres que Europa simplemente ve pasar o tren. Incluída Galicia. Na actualidade, non hai permisos activos para explorar a presenza de terras raras nesta comunidade, aínda que está comprobada a presenza destes elementos na Serra do Galiñeiro, entre Vigo e Gondomar. Galicia posúe reservas de oito dos 27 minerais fundamentais para a UE: antimonio, barita, grafito natural, niobio, tántalo, wolframio, silicio metálico e terras raras. «Para esta comunidade, a actividade extractiva destas materias primas axudaría a Europa a reducir a súa dependencia exterior, e suporía o desenvolvemento dunha industria tecnolóxica en Galicia», explica Diego López, director da Cámara Oficial Mineira de Galicia.
A exploración xeolóxica é custosa e complexa, e non se acha ao alcance de calquera empresa. E en Galicia, as iniciativas que estarían dispostas a unha exploración, consideran que a presión social e a maraña lexislativa son infranqueables e engaden riscos ao investimento.
A percepción social
O sector mineiro galego sostén que as posicións de rexeitamento se basean, a miúdo, no descoñecemento do que é a minería moderna do primeiro mundo «e que está en contra do descontrol ambiental e laboral dos países en vías de desenvolvemento, que son precisamente os que producen hoxe en día a maioría dos minerais estratéxicos», explica López. Birmania e Burundi, por exemplo, están entre os dez primeiros países en extracción de terras raras.
Juan Ricoy Alonso, profesor da Escola de Minas e Enerxía da Universidade de Vigo, e director técnico da empresa Áridos do Mendo S.L., dedicada a fabricar formigón, sostén que, na actualidade, existen técnicas modernas que xa permiten unha minería sostible para a obtención de terras raras. E subliña, ademais, que se poden desenvolver tecnoloxías que as optimicen mellor. «Na nosa empresa, explotamos un depósito fluvial de area para obter áridos dedicados á construción, pero ademais, mediante técnicas físicas, e que non xeran residuos, obtemos ouro e monacita, da que logo saen as terras raras».
Os científicos
Desde o Colexio de Xeólogos explican que na comunidade galega hai un potencial de minerais que poden conter estas materias primas en toda a zona oeste da comunidade. Tal e como apuntan, desde hai máis dun século documentouse que a ría de Vigo conta cun alto contido de monacita, e que a erosión do terreo prodúcese dunha forma natural porque os ríos transportan os materiais. «Se hai posibilidade de atopar terras raras no Galiñeiro, debería permitirse a súa exploración para ver se é viable que poida extraerse: tanto unha actividade como outra se atopan moi reguladas na UE, polo que as garantías ambientais son moi grandes», explica Pablo Núñez, delegado en Galicia do Colexio de Xeólogos.
En Galicia, o centro tecnolóxico galego Cetim lidera o proxecto Biorecover, que financia a UE con sete millóns de euros. O equipo de investigadores lidérao a galega Lucía Vázquez e conseguiu o logro de conducir un consorcio de 14 empresas e universidades de todo o mundo. O seu obxectivo é lograr o desenvolvemento dunha estratexia innovadora e sostible para reutilizar as terras raras, é dicir, un programa de biorecuperación de materias primas. Non se trataría de producilas. Pero non é unha empresa menor, dado que Europa é unha das rexións con maior dependencia de metais de terras raras, sen os cales non podería funcionar unha gran parte do seu sector industrial.
Negocio mundial
As estimacións sinalan que máis do 10 % do PIB europeo e uns 30 millóns de postos de traballo dependen de actividades industriais que non existirían sen o acceso a estes minerais. O poder de China neste ámbito é a súa gran baza na guerra comercial que mantén con Estados Unidos. Ten as maiores reservas mundiais: 44 millóns de toneladas, o dobre que países como Brasil ou Vietnam, e áchase a moita distancia da potencia estadounidense, que apenas conta con 1,4.