O mar busca substitución nas aulas galegas

Lucía Vidal REDACCIÓN / LA VOZ

A GALICIA ECONÓMICA

Lucía Vidal / Álex López-Benito

No Instituto Marítimo Pesqueiro do Atlántico, con sede en Vigo, xa hai máis demanda de prazas que oferta para conseguir unha titulación en pesca e navegación

25 mares 2019 . Actualizado ás 13:42 h.

É o máis parecido a estar ao temón dun barco sen sequera tocalo. Aquí non fai falta biodramina. «Recreamos o máis fielmente posible a vida real», explica Javier Sánchez, profesor de Radiocomunicaciones e Técnicas de manobras no Instituto Marítimo Pesqueiro do Atlántico, con sede en Vigo. Nesta sala de ponte de mando, con seis postos e dotada da última tecnoloxía, hoxe toca práctica de salvamento. Misión: localización e rescate dunha persoa en augas do Estreito.

O escenario pode ser modificado a antollo, de forma que nun airiño se percorren de forma virtual miles de millas para de súpeto, navegar pola concorrida Canle da Mancha. «Podemos engadir tráfico e así os alumnos poden aplicar a regulamentación para evitar colisións. É a vantaxe de aprender facendo», comenta Javier, que leva tres anos dando clase neste centro, referencia nacional en pesca e navegación. Algúns alumnos manexan cargueiros, outros pesqueiros ou remolcadores. Interactúan con outros barcos botando man dos equipos de comunicación. Cada mesa dispón, ademais dunha pantalla de alta resolución, de dispositivos de control do buque e axudas á navegación, como GPS, sistema de identificación automática, ecosonda, cartografía electrónica ou radar. 

Aulas cheas

«Agora mesmo temos máis demanda de prazas que oferta». Os cursos que se celebrarán este mes de marzo, tanto de Mariscador/á pé como de Mariñeiro/a pescador/a están completos. E é que aquí non só se aprende a ser patrón de altura ou litoral. «Hai titulacións menores (en canto a atribucións) para pesca máis local e marisqueo. Cursos que van de quince días a tres ou catro meses. E hai máis xente que quere entrar da que entra». Para o curso de percebeiro que terá lugar en maio xa se pode realizar a preinscrición. «Aquí houbo un antes e un despois da crise. A partir do 2008/2009, as matriculacións repuntaron», recoñece.

O pasado ano un total de 686 estudantes cursaron titulacións de formación non regulada que completaron a final do 2018. Agora mesmo hai 190 alumnos matriculados entre o primeiro e o segundo ano dos ciclos medios e superiores das titulacións de máquinas e ponte. Cada curso rematan os estudos vinte alumnos no ciclo superior de ponte e outros vinte no medio, ademais doutra vintena no ciclo medio de máquinas e ao redor de corenta máis, que saen do ciclo superior de máquinas.

O 2019 arrincará con novidades, en forma de FP Dual. Porto de Celeiro foi pioneiro no 2018, ofrecendo, xunto a unha vintena de armadores da sociedade, a posibilidade de completar a formación nos seus barcos aos alumnos da Universidade Laboral de Culleredo (A Coruña). 

Unha iniciativa entón sen parangón dentro de España e coa que pretendían crear unha canteira de tripulantes. Prácticas a bordo remuneradas, que contan como días de mar, e que realizarán tamén a partir do 2019 os alumnos do ciclo superior de máquinas do Instituto Marítimo Pesqueiro. Neste caso será a Cooperativa de Armadores de Pesca do Porto de Vigo (ARVI) quen colabore co centro.

Expectativas vitais

Se tanta xente demanda este tipo de formación, a pregunta é inevitable: Por que falta substitución na pesca? Os armadores quéixanse de que non hai persoal especializado para traballar a bordo. «As expectativas vitais das xeracións actuais non son as mesmas que as de fai vinte ou trinta anos. Entón, aínda que é unha profesión na que, segundo sectores e posto, pódese gañar bastante diñeiro, hoxe valórase moito poder estar en casa». Sánchez menciona máis factores que botan atrás a moitos mozos, por exemplo, o estado das comunicacións. «Hai barcos que non están adaptados aos novos tempos, ás comodidades ás que estamos acostumados en terra. Tamén falla, nos barcos máis antigos, a habilitación a bordo. Deixa bastante que desexar. A xente fórmase, especialízase, e é consciente de que pode ter alternativas que non sexan ir ao mar». Javier mira aos veciños do norte de Europa, cun «modelo distinto. Nos países nórdicos os barcos que se constrúen teñen un enfoque máis pensado na tripulación, no valor humano».

 

Desde o Instituto Marítimo Pesqueiro do Atlántico demandan «facer máis atractiva a profesión aos futuros traballadores». Javier, ademais de docente, exerce como secretario da escola, unha das tres que dependen da Consellería do Mar (as outras dúas están en Ferrol e Ribeira). Este compostelán atopou traballo preto do seu fogar e no que máis lle gustaba: «Síntome afortunado. Estudei a diplomatura de Náutica na Coruña. Logo fixen o ciclo superior en Barcelona», unha decisión que sorprendeu en casa. «De feito, cando lles comentei aos meus pais o que quería estudar botáronse un pouco para atrás. A familia do meu pai é de porto de mar. E claro, esa idea de que se pasa moito tempo fóra, freáballes. Recomendáronme que mirarse outras opcións pero a min seduciume moitísimo o plan de estudos da carreira. Foi un descubrimento total».

«Aquí gánanse cartos pero é un traballo duro»

En talleres en terra ou embarcados, todos os alumnos aseguran que hai futuro neste sector

Lucía Vidal

Pascual Ares leva máis de trinta anos impartindo clase. E nótase. Explica todo o que ten que ver con automatismos, hidráulica e pneumática, aínda que no pasado tamén impartiu Física e Tecnoloxía na ESO. «Ao mar nunca andiven, eu son de terra», asegura, mentres lembra os seus catro anos como xefe de mantemento nunha empresa privada. Na sala de frío, que acaban de renovar, o seu responsable, Pepe, explica que as máquinas (dotadas da última tecnoloxía), «son como as que levan os buques refrixeradores a bordo», mentres dous alumnos ponas en marcha. En só quince minutos acadan os corenta graos baixo cero.

Dúas mozas entre motores

Unha ollada xeral á zona de talleres basta para observar que os homes son maioría. «Pero tamén hai mulleres. Aquí temos dúas», replica Pascual. Unha é Zoe, 26 anos, nacida en Namibia, de onde é a súa nai, e de pai galego (de Marín concretamente), mecánico de barcos. Con el navegou compartindo buque (Zoe dedicábase a tarefas de mantemento da máquina propulsora). Este ano remata o ciclo superior de máquinas.

Aínda que para a foto posan os mozos, enseguida fan vir a Laura, que chega da área de soldadura, pertrechada con lentes e delantal de coiro. Bonaerense de 38 anos, chegou a Galicia fai dezasete, en pleno corralito. «Casei co que hoxe é o meu marido e viñémonos para acá. Viñamos por un ano, logo chegaron os nenos, e aquí seguimos», comenta riseiro. Laura Valdez traballa nun hipermercado. Nas súas horas libres acode a clase: «Isto é algo que sempre quixen facer pero antes, cando podía, non o fixen, e mira agora, aquí tesme, feliz como unha perdiz». O seu pai e os seus irmáns traballan no porto da capital arxentina. «Sempre me chamaron moitísimo a atención os barcos, ¡ollo!, que non embarcarme», matiza. «Estou a aprender cousas que na miña vida vira, por exemplo como funciona un motor». Recoñece que non é doado compatibilizar traballo, estudos e familia: «Non é doado pero aí vou, levándoo como podo». No seu rostro leva impresa a ilusión. A de dedicarse ao seu oficio soñado.

«Traballo nun hipermercado pero o meu soño é dedicarme a isto. Aquí son feliz»

«Disto non falta traballo»

Vocación pero tamén practicidad. «Disto sempre hai demanda no mercado de traballo», comenta José Rivas, un mozo de Baiona sen tradición familiar mariñeira que estuda para xefe de máquinas. «Son un manitas». Quedan só uns meses. «Bo, veremos -intervén Pascual, o profesor-, porque ou ano que vén tócalle comigo». Todos coinciden en que o sector ten unha gran saída laboral. «quedas en terra, podes ir a algún taller. Se non, podes embarcar nun cargueiro, nun mercante ou nun atuneiro», explican. «Isto vai por tempadas e agora hai un bum do noso, igual que ou houbo coa construción», di Jose. «Quen métese nesto é para subir a un barco e gañar cartos. Home, tamén che ten que gustar un pouco a aventura, porque é duro», continúa.

«Agora hai un bum do noso, igual que houbo non seu día coa construción»

Sergio Riobó cursa as mesmas materias que o seu compañeiro no ciclo superior de máquinas. De 29 anos e natural de Bueu, está listo «para ir onde faga falta». Sen ataduras que o ancoren a terra firme, «sempre tiven claro que me quería adicar a algo vencellado cos motores. Estiven traballando non sector dá coxeneración. Agora quero sacar aquí un título». A ambos queda só un ano por diante para empezar unha nova vida laboral mecida polas ondas.