Pucho, vocalista de Vetusta Morla: «As nosas cancións feren, teñen moito de puñalada»

FUGAS

Jerónimo Álvarez

Tras catro anos sen publicar un álbum con cancións novas, os madrileños estrean hoxe Cable a Terra». Pucho desvélanos algunhas claves deste agardado e pouco compracente disco

26 novs 2021 . Actualizado ás 10:06 h.

Non é un disco acomodaticio, nin se parapeta no confort. Ao contrario, Vetusta Morla penétrase neste Cable a Terra en territorios aos que antes, se seica, levemente asomouse. A banda incorpora novas sonoridades e instrumentaciones que os conectan coa raíz e co legado musical dunha tradición á que aseguran achegarse sen prexuízos. Iso si, sen apartar tampouco nunca a mirada do seu tempo. Un tempo que ten un reflexo case violento nestas dez cancións, nas que se abordan as ideas de pertenza, de celebración e de pobo, pero ás que tamén asoma a tensión, a frustración e o conflito. Sen ambaxes nin eufemismos. «Cada coma será un puñal en ti / e cada verbo será unha soga, / cada frase unha salva de fusil / e cada nome un aviso de motín», cantan na ferinte Palabra é o único que teño. «Estamos a vivir tempos de moita censura e moitas restricións á liberdade de expresión. E represénteche ou non, interéseche ou non, ninguén ten dereito a calar unha voz», comenta Pucho respecto diso.

—«Cable a Terra» é un disco claramente pospandémico.

—Si, o disco hase composto todo durante este ano. Estabamos xa desconfinados, intentando descifrar esa quimera que chaman nova normalidade. E sempre nos pasa que todo o que ocorre ao noso ao redor, ao final cóase nas nosas cancións e no noso discurso. Pero tamén hai neste disco unha lírica de certa tradición española, por que non dicilo. Desa poesía un pouco lorquiana que ten que ver co xitano, co bandoleiro, coa puñalada... Con todo iso que tamén está no noso imaxinario colectivo.

—De feito, o disco ábrese con «Puñalada trapera». Recibistes moitas?

—Eu non as sentín. Nese caso si que se trata de algo un pouco máis metafórico.

—En «Palabra é o único que teño», a canción máis intensa do disco, preguntádesvos se as cancións feren e se os versos doen. Debería ser así?

—A todos os xornalistas vos fascina esa canción, tócavos o corazoncito [ri]. Nós entendemos que si. Que as nosas cancións teñen que punzar, que teñen moito de puñalada. Porque a arte é procura, é facerche preguntas, é cuestionar, confrontar e si, ás veces ferir, tamén.

—Non se pode dicir que Vetusta Morla teña clonado fórmulas en ningún dos seus cinco discos, pero é este en o que máis arriscastes?

—Para nós cada disco é moi diferente do anterior. É máis, xorden case como unha resposta uno ao outro. Pero en todos hai como unha bisagra que dá paso ao seguinte. Cable a Terra recolle algunhas consignas que xa estaban en Mesmo sitio, distinto lugar, a nivel tecnolóxico e de composición, pero engádelle unha mirada á tradición, a recoller ese pouso, ese pasado que levamos dentro. Ese achegamento ao folklore e ás músicas populares xa apareceran noutros discos de Vetusta, en cancións como Maldita dozura, ¡Alto! ou 23 de xuño, pero nunca o mostramos tan abertamente nin dun xeito tan conceptual.

—Son moitos os músicos que creen que o máis excitante que está a pasar nestes momentos na música española é precisamente esa conexión coa raíz.

—Si, iso ten que ver coa chegada dunha xeración moi desprejuiciada neses aspectos. Unha xeración que perdeu esa mirada como de esguello e con certo receo coa que se considerou en España ás músicas folklóricas ou de tradición popular, talvez porque estiveron un pouco politizadas. Pero chegou esta xeración nova, sen veos, cunha mirada máis limpa e exploraron esa tradición marabillosa que temos e estano plasmando cunha contemporaneidade inaudita. É moi interesante. Xa che digo que nós xa fixeramos noutros discos isto de mirar ao que levas camiñado para logo proxectalo ao futuro. E iso é tamén, un pouco, o que se está facendo na actualidade con estas músicas, rebuscar nas raíces e lanzalas cara ao futuro para que as seguintes xeracións non perdan o elo.

—Vetusta Morla nunca foi un grupo de moitos prexuízos.

—A verdade é que non. Nós, máis aló de etiquetas, somos un grupo de cancións, porque ao final a canción é o que vai perdurar. E neste disco tamén se traballa moito esa idea da transcendencia. Non desa transcendencia de darchas de nada, porque hai que ser consciente de que, ao final, as bandas desaparecen e os músicos van e veñen. O que quedan son as cancións.

—E cando «o truco se remate», como dicides en «Ao final da escapada», a canción que pecha o disco?

—Bo, pois «non nos cubran con sudarios nin me aplaudan nos palcos, deixen dita a oración que lles pedín». Iso, que quede a música aínda que os creadores desaparezamos.

—Sentídesvos hoxe, dalgún xeito, aqueles «últimos dun vello clan», dos que falabades en «A vella escola».

—Non, non nos sentimos así. Si que é certo que mantemos como un certo romanticismo por un xeito se cadra moi antiga de entender, vivir e publicar a música. De transcender, de sobrepornos á idea de fugacidade que parece imporse nestes tempos de consumo rápido, de usar e tirar. Pero nós nunca deixamos de palpar o presente. Non, sentímonos o peche ou a rabexada dunha xeración. E de feito, a presentación deste disco ímola a facer nunha rede como TikTok, que xa non é nin presente, que é futuro. Eu non teño nin conta en TikTok, coñézoo polos meus sobriños.

—Esa presentación a través de TikTok forma parte dunha estratexia para renovar o público de Vetusta Morla?

—O público nunca sabes por onde che vai chegar. Calquera estratexia pódeche abrir cara a outros públicos. TikTok é unha rede que está moi en cueiros aínda e creo que aínda ten moitas cousas que dicir, que pode ir moito máis alá dos bailes e os challenges. Eu vin en TikTok unha creatividade marabillosa. Imos ver onde levan as nosas cancións.

—De momento, coas vosas cancións enchestes o Wizink, despois A Caixa Máxica e agora ides polo Wanda Metropolitano. Ningún grupo español chegara tan lonxe.

—E o Royal Albert Hall de Londres se nos escurrió entre os dedos [Vetusta Morla tiña programado alí un concerto para o 16 de marzo do 2020]. Pero si, ao final é como unha evolución natural. A medida que amplías públicos, amplías tamén capacidades. O cal non deixa de ser un risco, obviamente, porque se cadra hai algún momento no que o mesmo tes que recuar. Que tampouco pasaría nada. Hoxe parece que todo ten que ser expansivo todo o intre, pero non ten por que ser sempre así. En calquera caso, nestes momentos para nós si que o está sendo, así que vaiamos cara a iso.

—Hai medo escénico no Wanda?

—Non o sei. A min o do Wanda píllame aínda un pouco lonxe. Aínda non nos centramos na xira. Sabemos o continente pero non o contido. En calquera caso, se houbese medo escénico, haberá que liquidalo dalgún xeito.

—Nestas últimas semanas está a falarse bastante dunha posible burbulla de concertos no 2022 e das consecuencias que iso podería traer. Como se ve a situación desde aí arriba?

—Si, iso é algo que nós xa o estabamos vendo vir desde a primavera. Todo se estaba pospondo e ao final creouse un embude. Evidentemente, todo o mundo vai querer aproveitar o 2022 para dar saída aos seus contidos, pero haberá que ter moito coidado para que esa burbulla non pique. A xente non ten a mesma alegría que antes da pandemia. Temos que aprender a adaptarnos á situación, a cambiar as estratexias se é necesario e, sobre todo, a ser moi prudentes.

—Pasaron xa 13 anos desde a publicación de «Saharabbey Road». Que se levou a tormenta e o tempo?

—Sinceramente, non o sei. Levouse de todo. Cousas boas e cousas malas. Creo que o importante é estar sempre no epicentro da tormenta e do teu tempo, para que tanto o que che vinga por detrás como o que vaia por diante mantéñache firme na terra. Para que non che leve o ciclón como a Dorothy no Mago de Oz.