Jon Bilbao, mestre do realismo fantástico: «Vivir en Madrid só che achega máis seráns»

FUGAS

El escritor Jon Bilbao.
O escritor Jon Bilbao. Impedimenta

Enxeñeiro de minas, Jon Bilbao deu un golpe de temón e entregouse ao oficio de escribir. O autor de «Basilisco» enfeitízanos e perturba con «Os estraños». «Os estraños somos nós», revela

08 novs 2021 . Actualizado ás 09:05 h.

Unha parella é un mundo con cuartos pechados, con medos antigos, con recunchos inexplorados. Da distancia cos próximos, co familiar, fala Jon Bilbao (Ribadesella, 1972) nos estraños, unha novela que nos encerra entre temores e dúbidas nun caserón onde coinciden dúas parellas. Unha, adormecida no tedio do costume; a outra, chegada como da nada por sorpresa. «Os estraños nace como alivio e contraste co meu libro anterior, Basilisco, que me esixiu moitas horas de documentación. O estilo en Basilisco está en primeiro plano, a diferenza do que intentei nos estraños», avanza Jon Bilbao, enxeñeiro de minas que deu un golpe de temón para entregarse ao oficio de traducir e escribir.

­—Non foi necesario tanto traballo de documentación neste caso?

—Non. Como quería evitar a cuestión da documentación para centrarme nos personaxes, recorrín ao decorado que é para min é máis familiar, Ribadesella, o pobo onde nacín. A miña casa, a miña casa natal, é onde se desenvolve Os estraños.

­—A da novela é entón a súa casa?

—Si, pero iso non deixa de ser unha anécdota. Non condiciona ao lector.

—Elixir un escenario persoal non parece unha elección azarosa...

—En absoluto. Pero non o elixín por unha cuestión de exhibicionismo ou de presumir da casa onde crecín, senón por idoneidade narrativa.

—Na primeira páxina, ¡xa estamos dentro! Desa casa, desa parella na que aniñan o tedio e a distancia.

—Eu quería plasmar unha cotidianidad, unha situación facilmente recoñecible para os lectores: unha parella con certa precariedade económica que está a vivir de prestado e non é que as cousas lles vaian mal, pero a ilusión inicial da relación vai perdendo brillo.

—A casa é un mundo entre eles, dá varios cuartos á súa distancia.

—Si. Á marxe das dimensións da casa, a situación desa parella non escapa á normalidade. Nesa realidade vaise filtrando a estrañeza, o raro. Eu buscaba este efecto, que os lectores e as lectoras preguntásense: «Pero como chegamos a este punto se todo parecía normal?». Chegan uns parentes de visita, quedan uns días, todos o están pasando ben... Buscaba que a situación de Jon e Katharina fose similar á de moitos lectores. Jon e Katharina están moi aburridos. Nesa casa grande, nun pobo no inverno, sen vida social... E de súpeto aparecen dúas persoas que poden ter un punto turbio, pero son interesantes. Non sabemos onde nos vai levar, pero abrimos as portas de casa. Quería que os lectores sentisen o mesmo, o desexo de abrazar o anómalo na cotidianidad.

—O protagonista ten moitas cousas súas: o nome, a profesión, a casa familiar... Xoga co lector ao modo de Eduardo Halfon?

—Estes personaxes son familiares para min, e xa apareceron nuns cantos libros. El non son eu. Chameille Jon porque é o máis próximo e creo que queda ben. Eduardo Halfon? Podería ir por aí.

—A súa novela lembra á película «Ons», de Zarauza. Está o seu topografía sentimental en «Os estraños»?

—Diría que si. Non sabería escribir algo onde non haxa parte da miña topografía vital e sentimental. Sinto que teño que prestar algo de min. Se non, sería unha impostura. Eu necesito ter un vínculo co que escribo, un vínculo que rodeo de varias capas de ficción.

—A imaxinación apártanos da realidade ou nos axuda a enfocala mellor?

—Entendo a imaxinación como unha ferramenta fundamental, non no sentido de «Imos encher as historias de dragóns e pantasmas». A imaxinación é sacar punta á realidade, é darlle corpo e atractivo á realidade.

—Séntese un autor periférico?

—Non, nunca o sentín. Creo que vivir en Madrid ou Barcelona hoxe só che achega asistir a máis seráns literarios, pero iso non converte en mellor escritor a ninguén. Hai unha riqueza nesta diversidade de autores e autoras que escriben desde distintos lugares.

—Oínlle que as grandes influencias dun autor non son literarias, senón as persoas das que se rodea a diario, a parella ou os compañeiros de traballo.

—Si. As ideas, as aspiracións non che xorden lendo a Shakespeare ou a Homero, xórdenche por ter nacido onde naciches e por ter tido os pais que tiveches, ou polas parellas que tiveches.

—Os estraños, en realidade, son os demais ou somos nós?

—Os estraños sempre somos nós. Esa casa tan grande dos estraños ten algo de metáfora, con cuartos que non abriches nunca. Véxonos a nós do mesmo xeito, temos cuartos na cabeza e no corazón que nunca abrimos, pero ás veces a vida obrígache a abrir unha deses cuartos... e alucinas.