Fitzgerald non se remata nunca

FUGAS

Volve o mestre da xeración perdida e con el as festas, a opulencia, a obsesión polo diñeiro e todo o esplendor dunha década

29 oct 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

Se algo se lle pode reprochar a Francis Scott Fitzgerald (Saint Paul, Minnesota, 1896) é a recurrencia dos temas que compoñen o seu universo literario. Con todo, hai que ser demasiado xenio para escribir case sempre sobre o mesmo e non só non cansar ao lector, senón hipnotizarlo unha e outra vez, ata xerar nel un tipo de adicción intratable, irreversible, coma se a súa literatura fose un derivado do opio, unha porta de entrada a un lugar sen saída; un cuarto no que soa incansablemente a música dun vello gramófono, o espazo no que un, recostado nunha cadeira de brazos de orellas, en duermevela, descansa mentres escoita unha melodía eterna. Porque Fitzgerald, en certo xeito, tampouco se remata nunca. Sempre hai un fío do que tirar. A revista The New Yorker publicou no 2017 un relato titulado «O pagarei», ata entón inédito. Parece ser que o autor o escribiu en 1920 para envialo á revista Harper's Bazaar, pero nunca o fixo. Logo editouse en España; primeiro foi Anagrama, na antoloxía Morrería por ti, e despois Nórdica, leste mesmo ano, nun único volume. O escritor regresa de novo con Todos os mozos tristes, nove narracións breves que compoñen a terceira colección de contos publicada en vida por Fitzgerald, e que agora trae de forma íntegra por vez primeira ao noso país a editorial Malpaso.

A opulencia, a obsesión polo diñeiro, as tribulaciones amorosas, as festas, o alcol e, por suposto, o fulgurante éxito que preludia un estrepitoso afundimento alimentan estes relatos, do mesmo xeito que nutriron tamén as súas grandes novelas, como O gran Gatsby ou Suave é a noite. Fitzgerald foi, indubidablemente, un mestre en ambos os xéneros, e talvez o escritor máis brillante da chamada xeración perdida, tal e como a bautizou Gertrude Stein.

Mozos adiñeirados incapaces de sentar cabeza e que rematan desorientados na vida, nais e pais que presumen dos seus bebés en festas ridículas e que logo acaban pelexados, e novos ricos que se opoñen aos costumes das vellas fortunas son algún dos personaxes que deambulan polas páxinas de Todos os mozos tristes. Relatos que proxectan as tribulaciones que axexaron ao propio Fitzgerald en vida. Un xenio alcoholizado que morreu prematuramente, cuxa propia existencia simbolizou como poucas o esplendor e a decadencia dunha década desenfreada e apoteósica en todas as ordes da vida. Un tempo que retratou como ninguén e no que soubo intuír a través da literatura, dun modo case profético, a xigantesca catástrofe que se aveciñaba.