Demasiado longa e politicamente incorrecta, a nova obra do autor da exitosa «Patria» foi condenada nas redes sociais
17 sep 2021 . Actualizado ás 05:00 h.«Abandono», «fíxoseme moi pesado», «longo e desordenado», «lento e repetitivo»... estas son algunhas das reaccións que Os vencejos, o novo libro de Fernando Aramburu, provoca nos seus lectores, e non son as peores. Falan así os que atraídos polo éxito fulgurante de Patria agardaban unha novela de corte similar. Pero non, nada que ver. Os vencejos conta, en máis de 700 longas páxinas, a vida cotiá dun profesor de Filosofía que puxo data para a súa morte. Cun último ano por diante, dedícase a reflexionar cada día (365 reflexións) sobre o divino e o humano, sobre todo en grao sumo humano. E faino para si mesmo, sen filtros nin remilgos sobre o politicamente correcto, sen censura previa. Así que non agardes para ver a versión de televisión porque me parece que esta vez non a haberá.
Do que non hai dúbida é da valentía de Aramburu. Como xa fixo na novela sobre o problema do terrorismo no País Vasco, fai alarde do seu empurre contracorriente e atrévese agora a presentar personaxes que frecuentan prostíbulos, falan das mulleres coma se fosen obxectos sexuais, manteñen relacións con bonecas inchables, votan a Vox e moito máis.
Prostitución e outros asuntos espiñentos
Como era de agardar, o asunto levantou bochas nas redes sociais que se ceban co autor («machirulo» é un dos adxectivos máis suaves co que o adornan), quizais confundíndoo co personaxe de Toni («o personaxe ten un 6 % de min», chegou a intentar defenderse Aramburu) e escandalizándose ante a posta en papel dunha realidade tan patente neste país como a existencia de prostíbulos con abundante clientela.
E si, claro que o personaxe saca á luz a peor cara dos homes: obsesionado polo sexo, incapaz de manter unha relación con ninguén («aconselloume que a abordase polo lado da intelixencia emocional, ao que eu lle respondín dicíndolle que non lle entendeu máis que se me falou en chinés»), nin sequera co seu fillo, ao que ridiculiza por bobo; nin coa súa nai, afectada de alzhéimer. Toni é un home absolutamente excedido que decide rematar.
A novela é un retrato certeiro, aínda que algo esperpéntico, dese home produto dunha época que creceu nunha familia aínda lastrada polos modos e costumes da ditadura («mamá viu o sangue e, sen preguntar que sucedera, sacudiume unha labazada. Papá, como con desgana, sacudiume outra. Por regra xeral, mamá pegaba con máis saña, pero facía menos dano») e que transita por un matrimonio patético, que acaba en divorcio e lesbianismo, cara a unha vida adulta na que nada lle satisfai. Odia ser profesor, odia á xente («os vencejos non volverán ata a próxima primavera. Deixáronme só con toda a masa humana que me angustia e sácame de couzón»). e só se sente vinculado á súa cadela e á súa compañeira sexual de plástico. Todo aderezado con enfermidades con chagas supurantes, cancros terminais e outras lindezas. Un desfile dos horrores que conta cunha táboa de salvación: o humor, aínda que sexa moi negro.
O noso desalmado profesor tingue as reflexións de sarcasmo e, ás veces, mesmo deixa entrever que, tras a súa afiada ironía, hai un corazón que latexa desencantado, pero segue palpitando.
Novelas de pandemia
Un recorte de páxinas non lle tería feito ningún mal a unha novela que se sitúa moi na liña das ideadas e escritas por outros autores españois durante o confinamento e que agora saen á luz moi sobradas de extensión (había moito tempo para escribilas) e non tanto de orixinalidade. Estas novelas de pandemia, escritas a modo de diarios persoais, aférranse á introspección e á divagación para recrear aquela atmosfera opresiva que, en realidade, xa todos estamos a desexar esquecer.
Lela ou non queda ao criterio de cada cal, só faltaría, pero sería unha pena que a condena arbitraria das redes sociais decidise por nós.
E aínda que o personaxe de Toni comete , segundo parece, moitos pecados mortais para os xuíces das redes sociais, eu só o condenaría por un: desfaise dos seus libros.
