A París chegou como exiliada e converteuse en mito. A estrela que prometeu non pisar España ata morrer Franco, nunca regresou ao seu Galicia
09 jul 2021 . Actualizado ás 10:23 h.Na Rúa Panadeiras, na que se crío, era Vitoliña. Na parisiense rúa Vaugirard, onde se refuxiou, aprendeu a dominar os fonemas do francés e vingarse de quen a chamaron «bárbara». María Casares ( A Coruña, 1922 -Charente, 1996), o «finisterre» do seu gran amor, Albert Camus, foi unha besta interpretativa ante a pantalla e sobre os escenarios, onde expresou a súa liberdade roubada en España. Conquistou ao público galo e Francia a ela, pero a súa lenda nunca renunciou ao pasaporte español. A escritora e tradutora Anne Plantagenet engánchanos na única María Casares (Alba Editorial) á vida dunha muller sen igual.
-Galicia, o seu acento, a súa idiosincrasia, A Coruña, a Guerra Civil... son omnipresentes.
-María Casares nunca esqueceu a súa terra natal, as súas raíces. Na súa vida, esa identidade galega quedou moi forte nela, aínda que fose exiliada e falase outro idioma, ou por iso. Galicia foi un elemento fixo nunha vida moi en movemento.
-Por que nunca regresou? Actuou en Madrid tras a morte de Franco, pero esquivou as invitacións para vir aquí.
-Por medo de sentirse decepcionada, de ver a súa casa saqueada. E por orgullo e lealdade á memoria do seu pai, da súa familia. O exilio é unha viaxe sen retorno.
-Entón, nunca botou de menos isto?
-Toda a súa vida. Na súa casa en Charente hai dous frascos con area de Montrove e Bastiagueiro. Non elixiu esa leira por casualidade. Nova Aquitania é unha rexión moi verde e chuviosa, lembra a Galicia.
-Que a levou ata María Casares?
-O factor detonante foi a lectura da correspondencia con Albert Camus. Logo, a da súa autobiografía, Residente privilexiada. Neses dous enormes libros atopei moitos detalles moi concretos. Para documentarme, vin tamén todas as súas películas, os arquivos da Biblioteca Nacional e aloxeime na súa casa en Charente.
-É curiosa a forma coa que empeza os capítulos: «Ela é »... Nuns é María Casares, noutros Maria Casarès, Vitoliña, Bitola, Marie-Victoire... Quen foi?
-Esa cuestión da identidade pareceume precisamente o corazón, o fío condutor da súa vida, e do meu libro. Como che volves Maria Casarès, actriz tráxica francesa, cando naciches María Victoria Casares Pérez e non falabas nin unha palabra de francés á túa chegada a Francia con 14 anos.
-Quen sería de non ter que exiliarse?
-Imposible dicilo. O exilio foi clave na súa vocación. Ao cruzar a fronteira, decidiu cambiar de vida, de identidade, de papel… E empezou a actuar. Sentía a culpabilidade do sobrevivente. Por iso non quería mirar cara atrás, senón seguir adiante, actuar, actuar, actuar, todo o tempo.
-Os seus pais marcárona. El, Santiago Casares Quiroga, presidente do Goberno na Segunda República. Ela, Gloria Pérez, a indómita filla dunha cigarrera coa que, escribe, María compartiu amante.
-Ambos a marcaron moito. O pai pola súa cultura, a súa curiosidade, o seu compromiso político, o seu sacrificio. A nai pola súa beleza, a súa sensualidade, a súa excentricidade. Ambos foron figuras libres e tráxicas.
-En Galicia, María Casares bautiza os premios de teatro, pero aínda custa asimilar a enorme fama que tivo en Francia.
-Foi moi famosa en Francia, como actriz de cine ao principio da súa carreira, nos 40 e 50, e como a gran actriz de teatro que foi ¡durante máis de 50 anos! Actuou nos máis famosos escenarios e cos mais famosos directores e actores. A súa figura segue sendo moi importante na escena teatral aínda que, a verdade, a publicación da correspondencia con Camus (cun éxito enorme aquí) renovou a atención sobre ela. Sería moito máis famosa hoxe se fixese toda a súa carreira no cine máis que no teatro, arte efémera por esencia. Pero non se sentía libre nun estudio. Gustáballe actuar diante dun público, sen un director que a obrigase a facer a mesma escena decenas de veces, a chorar por encargo.
-Tivo éxito, pero foi feliz?
-Non o sei. Foi feliz, moi feliz, moitas veces. E a miúdo. Pero no fondo dela dio nas súas cartas a Camus, fala de nostalxia, de tristeza, dun medo moi enterrado. E a morte de Camus foi sin duda un duelo incurable.
«A única María Casares»
Anne Plantagenet
EDITORIAL Alba Editorial PÁXINAS 192 PREZOS 18,50