«A desaparición» é un desconcertante crebacabezas ambientado na remota península rusa de Kamchatka. Foi finalista do National Book Award nos Estados Unidos e do National Book Critics Circle Award, e «The New York Times» escolleuno no 2020 como un dos cinco mellores libros do ano. Acaba de aterrar en España d ela man de Sexto Piso
25 jun 2021 . Actualizado ás 09:38 h.Na violencia que se exerce contra as mulleres, mesmo no dano autoinfligido sen a máis mínima intención, hai unha amplísima variedade de grises que van desde o ataque máis obvio, ruidoso e tipificado, ata os xestos cotiáns, apenas inapreciables, minúsculos e insignificantes para uns, luxaciones permanentes para outros -xa nada volve ser o mesmo-. Coa intención de penetrarse nesta gama de crueldade, en todo o seu espectro de variantes, a debutante estadounidense Julia Phillips (Montclair, 1989) puxo rumbo á remota e exótica península rusa de Kamchatka e escribiu A desaparición (finalista dos prestixiosos National Book Award e National Book Critics Circle), unha historia que arrinca con ganas de ser un thriller -o secuestro de dúas irmás de once e oito anos- e acaba converténdose nunha potente e inesperada reflexión sobre a vulnerabilidade. Querer a quen tes preto, iso é o difícil.
-Sendo de Nova Jersey (EE.UU.) Por que Rusia, por que un escenario tan distinto?
-Sempre quixera ser escritora e, ao mesmo tempo, sentía moito interese polo idioma ruso, así que acabei estudando ambas as cousas. Tras graduarme, decidín que unha novela sería a escusa perfecta para irme e perfeccionar o manexo da linguaxe. E foi a experiencia coa que máis aprendín nunca. Pasei toda a miña vida no mesmo sitio, coa mesma xente. Nunca vivira nun lugar sen unha rede de apoio, no que non falase de forma nativa o idioma. E non tiña nin idea de como funcionaba nada alí. Atoparme nesa situación fíxome pensar na vulnerabilidade e inspirou esta historia.
-Que foi o que aprendiches escribindo «A desaparición»?
-Moitísimas cousas. Puiden coñecer Kamchatka e a súa historia, pero tamén penetrarme nos mecanismos da violencia, na natureza humana. Pero aínda que dalgún xeito a miña vida cambiou moito desde que saíu publicado o libro, agora teño moitas máis oportunidades grazas á repercusión que está a ter, en moitos sentidos as cousas son exactamente iguais. Sigo vivindo no mesmo apartamento, penso moi similar. Aínda teño moito que aprender.
-Sabías algo previamente dos pobos indíxenas que aínda viven no norte?
-Na universidade non abordamos estas cultura, así que foi ao empezar a ler pola miña conta sobre Kamchatka, coa esperanza de ir alí algún día, cando comecei a descubrir a tradición indíxena da rexión. Como estadounidense, paréceme interesante comprender a historia de invasión dun lugar, así como a relación actual entre os pobos indíxenas e os colonizadores. Quería saber máis sobre como pasou alí, sobre como era agora, para entender mellor de onde veño.
-Que é o que querías contar aquí?
-Quería facer chegar ao lector que a violencia non é algo illado, que ata certo punto todos somos culpables de algo que sucede na nosa contorna. E que, así como unímonos para facer dano, tamén podemos xuntarnos cos demais para axudarnos. Non temos que agardar a que unha figura de autoridade sálvenos, podemos salvarnos a nós mesmos.
-Que ten a violencia que (como lectores, como espectadores, como seres humanos) tanto nos atrae?
-Talvez a violencia atráenos porque a tememos. Ás veces asústanos admitir que, dunha forma ou outra, é unha presenza constante para todos: ninguén sae ileso da vida. E, con todo, estamos convencidos de que podemos manternos a salvo, controlar o dano que nos fan. Creo que esa tensión, ese tira e afrouxa entre o instinto de supervivencia, o reflexo por protexernos a nós mesmos, e a certeza de que en realidade non podemos protexernos pode ser o que impulse a nosa fascinación.
-Facémonos dano a nós mesmos para non facerllo ao outro e viceversa?
-Si, hai moito de certo aí. O que creo é que magoamos a alguén, a nós mesmos ou a outros, para manter unha estrutura de poder, unha xerarquía. Se queremos sentirnos por amais doutra persoa ou elevar a alguén por amais de nós, facemos dano.
-A novela divídese en 13 capítulos, 13 voces femininas distintas, pero entrelazadas. Por que esta estrutura?
-Elixín esa cantidade de capítulos porque quería que o libro cubrise todos os meses (¡máis as vacacións de Ano Novo!), todo un ano. A miña intención era que esa liña temporal agregase tensión á historia, unha especie de sensación de tic-tac do reloxo. E estrutureina de forma polifónica, con cada capítulo centrado no punto de vista dunha muller diferente, porque quería explorar todo o espectro do dano que poden darse na vida das mulleres, en universos femininos, desde o raro e do que todo o mundo fala (o secuestro de dúas nenas por parte dun home estraño) ata o máis puramente cotián (unha cita médica difícil, unha relación tóxica, un desaire social). Escribín A desaparición para analizar toda esa gama de violencia relacionada coa feminidad contemporánea, porque me fascina como esas feridas se fan eco entre si, sobreponse, conéctannos.