Lore Segal, unha mena austríaca en 1938

FUGAS

xxx

A escritora fuxiu con dez anos de unha Austria anexionada por Hitler e pasou por un campo de internamento antes de peregrinar por diversas familias de acollida, ao que alude a súa novela «En casas alleas»

07 may 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

Recentemente, alguén sinalou con acerto que un menor non acompañado é un neno que sae de casa só de camiño a unha actividade extraescolar ou para facer deporte, por exemplo. A palabra resultante da expresión, mena, cosifica á vez que oculta: designa a nenos estranxeiros separados das súas familias; nenos, polo xeral, que pasaron por experiencias que non se adoitan asociar á infancia.

Hoxe tamén teriamos recorrido ao termo para falar de Lore Segal, esa nena xudía de 10 anos que fuxiu en 1938 dunha Austria anexionada por Hitler nun Kindertransport con destino a Inglaterra. Unha operación que lle permitiu salvar a vida e, unha vez instalada nos Estados Unidos, converterse nunha laureada escritora. Cantos dos nenos que agora se atopan en centros de internamento escribirán a súa peripecia cando alguén queira escoitala?

Segal tamén pasou por un campo de internamento á súa chegada a Inglaterra, antes de peregrinar por diversas familias de acollida, circunstancia á que alude o título da súa novela En casas alleas. Antes explicou a vertixe -polo desasosego e a velocidade á que ocorreu- do proceso de marxinación e malos tratos da comunidade xudía polos nazis e quen eran os seus propios veciños: da pintada insultante aos cristais rotos en cuestión de días. Segal puido escapar dese destino ominoso nun tren que tampouco ofrecía unha seguridade total de éxito, mesmo aínda que conseguise sacalos do país: os que quedaron en Holanda só gañarían dous anos antes dunha nova chegada dos nazis.

A escritora bota a vista atrás para narrar ese período desde o punto de vista da nena que foi. Segal consegue, cun estilo preciso e á vez cativador, perfectamente captado pola tradución de Eva Cosculluela, describir esa dobre realidade, o contexto incerto que rodea a toda a expedición e as sensacións dunha rapariga preocupada polo fedor da salchicha podrecida que lle envolveu a súa nai para a viaxe ou que se emociona ao subir por primeira vez a un autobús de dous pisos. En 1939, Segal conseguiu sacar aos seus pais de Austria grazas a unha carta que enviou ás autoridades: «A mala literatura fai que as cousas sucedan», escribe no prólogo de En casas alleas. Aquela foi boa literatura, igual que este libro.