Rubén Hernández, editor de Errata Naturae: «Que se leu máis durante o confinamento? Paréceme unha parvada maiúscula»
FUGAS
O director de Errata Naturae, un dos selos independentes de referencia, anuncia unha paréntese para unha reflexión «radical» que transcende ao sector do libro
31 may 2020 . Actualizado ás 23:17 h.«Gústanos ese tempo, que tantos consideran improdutivo, e que con todo é fértil como ningún». Isto escribe Errata Naturae no seu perfil. Cando as librerías reabrían en plena desescalada, a editorial independente anunciou unha pausa. Unha paréntese, que non adeus, no lanzamento de novos títulos. Perseguindo ese «inverno inasequible» no que se almacena a colleita, os seis integrantes do selo que naceu hai 12 anos piden tempo. Rubén Hernández (Madrid, 1978), o editor, aténdenos desde a súa oficina os 365 días do ano, unha casa «a dez quilómetros do pobo máis próximo», no cántabro Val do Pas. «É fundamental a coherencia entre o que un pensa e o que un fai».
-Por que anunciar unha pausa xusto cando as librerías volveron á vida?
-Hai unha motivación, primeiro, de orde vital. A grande crise son momentos para reflexionar, para facer incluso un proceso de autocrítica radical, que ten que ver coa editorial e co sector do libro que integra. Logo, hai unha formulación estratéxica. Queremos chamar a atención sobre tres ou catro libros que publicamos nas semanas inmediatamente previas á declaración do estado de alarma e que non tiveron ningún tipo de vida. Sacar máis libros nosos que os tapen aínda máis non ten sentido. Ademais, no verán é difícil publicar e chegar aos lectores e leste será dobremente excepcional. Temos que ser moi cautos. Non sabemos que vai pasar, se vai haber un rebrote e as librerías, oxalá que non, volven pechar en outubro.
-Cales son eses títulos?
-Barrios, bloques e lixo, de Julia Wertz, entre o cómic e a guía ilustrada de viaxes sobre o Nova York máis descoñecido, e O cheiro do bosque, de Helene Gestern. Unha novela que ten moito que ver co que estamos a vivir, o colapso da civilización occidental por mor dunha pandemia. Sospéitase que hai unha guerra, córtanse as comunicacións. Os personaxes son dúas mozas novas que viven nunha zona rural de EE.UU. Pasan do medo e a desesperación a entender que case todo o que necesitan para darlle sentido ás súas vidas, en realidade, tíñano nunha natureza que sentiran como un lugar que as enclaustraba. É unha novela preciosa, de transformación.
«Este non é un problema só das editoriais. A reflexión é como reformulamos o modelo de consumo»
-A superprodución editorial foi outra das razóns da paréntese?
-Sinceramente, este non é un problema en xeral das editoriais pequenas, senón das grandes. Para este mes de maio o novo boletín de Planeta propón, dunha soa vez, 140 títulos. Non sei exactamente o de Random House. En Errata Naturae publicamos uns trinta ao ano. Agora ben, a crítica radical que hai que facer aquí non é se o sector do libro ten sobreproducción, que seguramente a ten. A reflexión é como reformularnos o modelo de consumo. O problema ten que ver cos libros, os coches, os frigoríficos, con todo. Esa é a crítica radical. Unha transformación que incumbe a políticas que busquen modelos económicos de sustentabilidade a medio prazo, de aquí a 10 ou 15 anos.
-Que marxe teñen as editoriais independentes para sobrevivir?
-A concentración das editoriais en grandes grupos -Anagrama, Salamandra ou Tusquets, aínda que conserven o seu selo e autonomía, xa non son independentes-, deunos máis espazo ás pequenas, publicar a autores que antes non eran accesibles, e agora case, case somos medianas. Creo que, en conxunto, tivemos un coidado sumo tanto co texto como co obxecto libro e creo tamén que isto o lector o agradece. A editorial vai ben. Hai quen nos di que é un suicidio, que se teremos problemas co distribuidor. Sinto que facemos o correcto, e iso váleme.
«A procura do coñecemento instantáneo é unha depauperación do sentido crítico»
-Lemos máis nas redes sociais?
-Non son sociólogo, pero penso que hai algo positivo no modelo de información vinculado á redes sociais: unha procura da horizontalidad que creo que é positiva nalgunhas cuestións. Pero, tamén penso que a tecnoloxía está a dar lugar a unha sorte de atontamiento xeneralizado. O nivel de atención, de concentración lectora está a baixar. Pásanos a todos. Cústanos ler dez minutos seguidos sen coller o móbil, sen contrastar un dato, unha cita. Esa procura do coñecemento instantáneo é unha depauperación do sentido crítico. Despois lin que aumentara un 4 % o índice de lectura no confinamento. Paréceme unha parvada maiúscula. Se un se pasa dous meses en casa, se cadra le algo máis. A modificación radical das políticas educativas, aí está a clave. Só hai que darse un paseo por un colexio de Finlandia.
