Mafalda for president!

FUGAS

Con saias e humor negro, a filla rebelde de Quino fixo máis pola igualdade que moitas persoas de carne e óso. Mafalda cumpre 55 coa «tira» de cousas que pór no seu sitio

01 oct 2020 . Actualizado ás 15:40 h.

Con Mafalda en todas partes, como fideos o mar de felices grazas a Quino, crecemos sans e contestones moitos nenos da miña xeración, ananos curiosos de polo menos tres xeracións. Vendo o balbordo do mundo, ata poderiamos facer outra ONU, unha Organización dos Nenos Unidos que creceron ás saias de Mafalda, sen medo a voar, a despegar cos pés e a cabeza a sombra do chan. Se sabes que é a inseguricracia, que a Liberdade non é unha idea senón unha nena con personalidade propia, se crees que Susanita, máis que un rato, tiña un instinto maternal ben mangallón, se estiveches en Almacén Manolo e aceptas Felipe como sinónimo de Llanero Solitario, celebrarás comigo, con tira e sen pretextos, a Mafalda. Porque non está de máis. Porque vén a conto sempre. Podemos enfocar a festa en que este ano cumpre os 55 ou aproveitar a edición de Feminino singular, que reúne agora en Lumen as súas viñetas máis combativas pola igualdade, pero abras por onde abras a boca de Mafalda, sae unha agudeza. E non me refiro aos alfinetes que suxeitaba a súa nai na boca cando lle cosía o baixo do mandil... E vai Mafalda que lle di: «Non o tomes a mal, mamita, pero é a primeira vez que vexo saír agudezas da túa boca». Mafalda vendo na nata do leite unha «falta de control da natalidade». Mafalda e as súas conversacións co mundo. Mafalda e a guerra. Mafalda e o cole. Mafalda e a súa sopa infinita de letras. Mafalda, o seu pesimismo e ti.

Cando vexo nunha librería a edición das súas tiras completas e a miña filla dime: «Mamá, con ese pelo pareces Mafalda... ¡ou Cristóbal Colón!», teño unha revelación, o redescubrimiento do bocadillo perdido. Lembras? Que desgusto. «Temos homes de principios, mágoa que non os deixen pasar do principio». «E non será que neste mundo hai cada vez máis xente e menos persoas?». «O malo é que a muller, no canto dun papel, xogou un trapo na historia da humanidade». «Mamá, que che gustaría ser se vivises?». «Se non fóra por iso que do embigo ao sur teñen as nenas... a humanidade por onde nacería?». Mafaldadas.

Ao fío desta última saída á rúa da nena arxentina que nos ensinou a dicir «¡a pucha!», a pasmar no «living», a pronunciar veña e dálle a palabra burócrrratas e a desconfiar da autoridade fose e dentro de casa, cabe preguntarse o que ela lle expuña ás herbiñas do campo baixo o goberno da alta flor: De verdade séntense politicamente representados?». Que gran pregunta.

Os seus contrapuntos

Co seu índice apuntón, Mafalda rompe o encapotado ceo político, aínda vén a conto este máis de medio século despois de nacer da man de Quino, e da do semanario arxentino Primeira Plana tras unha curiosa xestación publicitaria. Mafalda naceu, en rigor, como cara publicitaria para unha firma de electrodomésticos, pero deixou o de ser modelo de aspiradoras, que non lle pegaba nada, para aspirar a presidente (así, con e, está nas súas viñetas), talvez un dos soños da niñadulta que en lugar de berces para bonecas facía diváns de psicanalista para a súa bóla do mundo, que nos contaxiou a paixón pola praia e polos Beatles en cassette, que nos botou o sal do sentido crítico en todas partes e que prefería xogar ao Goberno que ás casiñas.

Moitos nenos fixémonos adultos, sen trampas, de forma seriamente idealista, e sempre navegando o aire na randeeira do xogo, con Mafalda. «Apenas un pon os pés no chan, acaba a diversión», advertiu.

En Liberdade está o horizonte de Mafalda, o futuro. Na súa nai, Raquel, o pasado que lle pon a pila ao seu espertador feminista. En Susanita e Manolo, o seu contrapunto. «¡Eu vou ser ama de casa e vou a apechugar coas tarefas domésticas! ¡Vou ser muller, e non una desas efeminadas que traballan en cousas de homes», sáelle nun arranque a máis maternal das súas amigas, a que calcula o PIB dun país en base á súa produción hijícola. Outras susanadas memorables que botarse á cara en éraa do metoo, estas: «O malo do dedo índice é que non serve para levar anel... ¡Nin para anel nin para dicir si! ¡Non é un dedo moi casamentero que digamos!». «¡E dálle coa política! ¡¡Me tenés podrecida coa política!! Sabés o que parecés? ¡A nora da política!», sóltalle a unha incrédula Mafalda.

É Mafalda feminista?, arrinca a nota editorial á selección de tiras (140 páxinas) de Feminino singular. «Sempre acompañei as causas de dereitos humanos en xeral, e a dos dereitos das mulleres en particular», asegura Quino, premio Príncipe de Asturias de Comunicación e Humanidades 2014. Os anos pasan e de súpeto son décadas. Que ballón de nostalxia...

Cando a coñecemos tiña 6 anos, así naceu para o público. Cuesta menos imaxinala agora que de bebé, sen falar. Vería hoxe o mundo igual que onte? Imaxínoma de profe de Filosofía, en plan Merlí. Ou ao Caitlin Moran. Asumindo o poder. «Moi saudables os novos ventos que sopran. ¡Mágoa ese maldito cheiro a naftalina», quítanos Mafalda as palabras da boca.

Vendo o culto ao líder masculino que se estila, o meu voto sería para a nena rebelde de Quino que o pelexa todo con saia.