«Somos un monstro con tres cabezas»

Chegaron a ser algo así como a santísima trinidad da música brasileira. Un fenómeno nunca antes visto que acadou notoriedade mundial. Máis de dous millóns de discos vendeu o debut de Tribalistas. Falamos do 2002. Marisa Monte, Arnaldo Antunes e Carlinhos Brown, todos eles cunha exitosa traxectoria propia, insistían entón en que Tribalistas era o desbordante froito dun feliz e casual encontro, e que non se expuñan a súa continuidade. Pero sabiamos que os encontros seguían manténdose e que de cada un deles nacían un puñado de ideas e cancións. Era só cuestión de tempo. E ese tempo finalizou no 2017 coa publicación do segundo disco de Tribalistas que, aínda que non acadou a notoriedade do seu predecesor, volveu pór de manifesto que o resultado da fusión das inquietudes e influencias destes tres músicos chega a superar o de cada un por separado. Tribalistas son o reflexo musical do Brasil actual. Cheo de contrastes, apaixonado, poético, comprometido e vibrante. Sen a harmonía do círculo. Coas arestas do triángulo. Unha chamada telefónica a 4 liñas permitiunos manter unha charla cos tres músicos ao unísono.

-En «Tribalismo», a canción do voso primeiro disco que era toda unha declaración de principios, diciades que «ou tribalismo é um anti-movimento que vai se desintegrar non próximo momento». Pero lonxe de desintegrarse, 16 anos despois rexurdides de novo. Que cambiou en Tribalistas neste tempo?

Arnaldo Antunes. Algo teremos cambiado nós. Pero o proxecto segue sendo o mesmo. Somos tres amigos que nos reunimos e improvisamos sen un obxectivo final predefinido. Non queremos ser un movemento nin crear un estilo.

Marisa Monte. Hai unha diferenza moi grande respecto de entón e é que as novas tecnoloxías han cambiado o xeito de relacionarnos e o xeito de escoitar a música.

Carlinhos Brown. O que cambiou moito foi o mundo. E iso ten reflexo nos temas que tratamos nas nosas cancións. Diáspora trata o tema dos refuxiados, Um só é unha defensa da diversidade, Baiãou do mundo fala da escaseza de auga, Lutar e vencer da transcendencia da educación...

A. A. E todo iso aparece non porque desexemos ser cronistas do noso tempo. Son cuestións que vivimos, que incorporamos ás nosas inquietudes persoais e que despois saen nas cancións sen darnos conta. É algo moi espontáneo.

-En «Um só» dicides «1,2,3, somos muitos. Quando xuntos somos um só». Quere iso dicir que Tribalistas non é exactamente o resultado da suma de Marisa, Arnaldo e Carlinhos?

M. M. Non. Tribalistas non son tres xogadores de fútbol, cada un na súa posición. É un xogador de fútbol con tres pernas.

C.?B. Ou un monstro con tres cabezas.

A. A .O concepto de Tribalistas non ten que ver co persoal senón máis ben cunha especie de ritual que a través da música conéctanos coa tribo, que é o público.

-Todas as cancións do disco aparecen asinadas polos tres, como é o proceso de creación?

A. A .É colectivo. Ata o punto de que agora mesmo non saberiamos dicirche quen fixo un verso ou outro ou de quen é cada melodía. A maior parte das cancións están feitas coa presenza física dos tres. Sempre opinando do que fixeron os outros, achegando suxestións das que pode saltar unha faísca que acenda a imaxinación do outro.

C. B. Somos un colectivo. E a creación xorde neses momentos que vivimos como colectividade. Tanto nas letras como na música. Por exemplo, no disco hai gaita galega. Como hai kerkabou de Marrocos ou pandeiro do Brasil. Buscamos esa sonoridade colectiva.

M.M. Vivimos nunha sociedade na que o que prima é o individualismo. E a música é unidade. A música é compartir. É gozar colectivamente.

-«Somos emergência de revoluçãou / Temos consciência e educaçãou», dicides. É a música unha ferramenta válida para levar a cabo esa revolución?

A. A .A música é un vehículo de transformación de cada persoa, de cada conciencia, e de cada sensibilidade. Pero non dunha revolución a nivel colectivo ou político. Esa non debe ser a meta do artista.

C.B. A música e o baile están moi relacionados coa estética. E a estética é revolución. De feito, ás veces o xeito que un artista ten de expresarse é máis revolucionaria que o seu discurso.

-No Brasil houbo músicos como Gilberto Gil ou Chico César que ocuparon importantes cargos políticos. É bo que iso ocorra?

A. A. Non ten que ver coa profesión senón coas inquietudes e o compromiso persoal desa persoa como cidadán. Eu non considero necesario que un músico se teña que definir politicamente. A música é libre. Podes falar de política, de amor, do cosmos, dun insecto... do que queiras. Agora ben, hai momentos, como ocorre agora no Brasil, no que hai unha onda crecente de neofascismo, nos que se volve inevitable que os artistas, como cidadáns, pronunciémonos.

M. M. Para min, que Brasil teña tido un ministro de Cultura como Gilberto Gil é un privilexio e unha honra. Foi un fantástico representante da cultura brasileira en todo o mundo.

C. B. O importante é que, máis aló do seu paso pola política, a música de Gilberto Gil e de Chico César segue intacta, segue sendo igual de bela.

-Vides a Galicia, que forma parte do territorio lusófono. Como percibides esa conexión, se é que realmente existe?

A. A. Claro que existe. É inevitable. Cando existen os lazos do idioma, existen lazos en como pensar, en como vivir, en como expresarnos. E iso todo forma parte das nosas culturas. É inevitable que teñamos afinidades.

M. M. E tamén hai unha gran conexión nos idiomas musicais, nos instrumentos. Hai moitas semellanzas entre as sonoridades da nosa música e da vosa.

C. B. Eu sei que a orixe da poesía portuguesa está en Galicia. Así que debo moito á poesía galega. Estamos felices de actuar aí porque sabemos que a conexión coa xente vai ser magnífica. Iso si, nós imos levar a boa música pero a cambio queremos percebes [ri].

A. A. Como percebes? Você gosta? Ou que é isso, um marisco?

C. B. Sim, eu explico depois.

Levaremos boa música a cambio de percebes

VENRES 26, 21.30. SANTIAGO. MULTIUSOS FONTES DO SAR. ENTRADAS DESDE 38,15 EUROS

---

---