Todo veu de Inglaterra , por suposto. De onde ía vir? O fútbol e os scouts. Os enxeñeiros da Construtora Naval e as súas familias. O British School e o salón teatro New England. Os canóns Vickers e os cronómetros mariños. O té das cinco. A ximnasia, as colonias, as excursións pedagóxicas, a educación ao aire libre e as prácticas higienistas. Os primeiros velocípedos e os telégrafos de ordes nos que se lía full speed pero os ferroláns acordamos que sería mellor dicir filispín. E claro, viñeron as locomotoras a vapor cos seus maquinistas, os seus fogoneros e o carbón que as movía.
Gardo algunhas fotografías nunha caixa que chamo Ferrol na Idade de Prata, aquela cidade que tivo momentos de lucidez no primeiro terzo do século XX. Unhas poucas son do tren da primeira época do ferrocarril Betanzos-Ferrol. A máquina de vapor non tiña cabina nin marquesiña que protexese ao maquinista nin ao fogonero. Ambos visten gorra con viseira e non parece que o vento, pola velocidade acadada, fixésenas voar. O fume branco saía por todas partes menos pola cheminea. Os vagóns de mercancías e os coches de pasaxeiros tiñan balconcillos exteriores polos que pasaba o revisor para pedir os billetes. Ao pé dunha das fotos pode lerse: Locomotora 020 construída en 1856 por Dodds & Son, Rotherham, Inglaterra.
Sobre a orixe dos trens ingleses, baqueteados e un tanto destartalados (con máis de cincuenta anos nos seus vielas) que chegaron a Galicia tiña unha teoría máis que verdadeira Wenceslao Fernández Flórez. Estaba convencido de que se escaparon das minas de hulla ou doutros traballos penosos, fríos e húmidos daquelas terras. Viñeron parar ao traxecto Betanzos-Ferrol ou ao pintoresco Santiago-Pontevedra, baixo o nome de The West Galicia Railway Company. Eran trens cheos de chinches nos que entraba a carbonilla por todas as junturas. Os traxectos de dez horas tardaban quince, con varias avarías e paradas imprevistas a petición do público respectable. Míster Williams, sería tan amable de parar despois daquela curva que queda tan a man para visitar á miña tía Gertrudis, afectada de gota? E o maquinista paraba o tren, moi cortésmente. A educación é a educación e as présas malas conselleiras.
Din que virán uns trens a 300 quilómetros por hora. Non o crean. Equivocáronse, afortunadamente. O traxecto Coruña-Ferrol seguirano facendo a 30. A 30, e non a 300. Ningún tren AVE , Alvia, Avant ou como se chame o futuro artefacto supersónico privaranos dunha viaxe entretida, pausado, lento, no que sigamos gozando da insuperable beleza do golfo Ártabro. Faltaría máis.