Hai uns anos, de visita nun lugar inesperado e máxico, en Urueña (a vila valisoletana do libro), puiden ler nas paredes dun museo as seguintes palabras de Miguel Delibes: «A felicidade non consiste en gañar moito diñeiro senón en que a tarefa que se fai fágase con gusto. O día que cada neno, ao chegar a home, poida ser aquilo que desexa e para o que está dotado teremos conseguido un mundo feliz. O neno non perderá a súa alegría ao transformarse en home se ante o feixe de oportunidades que se lle ofrecen, acerta a elixir a boa, isto é, a adecuada ao seu xeito de ser. Claro é que para poder acertar debedes informarvos antes do que é unha cousa e do que é outra cousa. Formar aos nenos debe ser un sucesivo espertar de curiosidades, que logo, ao longo da vida, iranse saciando coa lectura e a experiencia».
A semana pasaba faleilles nesta mesma tribuna sobre a presión que sofren estes días moitos estudantes á hora de elixir que titulación universitaria cursar. A decisión non é doado ante o maremágnum da actual oferta dunha Universidade cada vez máis mercantilizada e dunha educación atenazada pola tecnolatría. O gran erro é a forma en que se aborda esta decisión, que marcará o futuro de moitos mozos. O debate adóitase expor de forma equivocada. Xeralmente óptase por un título con rápida inserción laboral, en lugar de dar resposta a unha vocación á marxe da saída profesional. A clave dánola o autor dos santos inocentes: hai que ser aquilo que un desexa, pois é iso o que nos fará felices realmente e, por extensión, contribuirá a facer do mundo un espazo máis humano, máis feliz, nas súas propias palabras. Por pudor non son dado a falar sobre min. Hoxe farei unha excepción.
Superados os cincuenta anos, podo afirmar que o curioso neno que tiña o seu cuarto cheo de «pedruscos», en palabras da miña nai, logrou ser un home feliz. Traballo no que verdadeiramente me apaixona, que é rescatar da terra a nosa historia máis antiga. Conseguín rebuscar no máis fondo do noso pasado, da nosa civilización. Foron numerosas as experiencias vividas e as curiosidades satisfeitas a través da arqueoloxía. Emocioneime descubrindo textos escritos sobre arxila fai máis de tres mil anos e desenterrando cidades milenarias xunto aos ríos Éufrates e Jordán. Soñei con altas torres babilónicas e gocei da hospitalidade do mundo árabe, onde experimentei momentos irrepetibles. Pero tamén sufrín como propias as consecuencias da guerra en Siria, que me arrebatou unha terra pola que sinto unha profunda estima. E vin de preto o terrible rostro da intolerancia e do odio nos territorios palestinos ocupados.
Ao longo desta viaxe vital, non exento de dificultades («as rosas tamén teñen espiñas», como me dixo unha vez o profesor que máis me marcou na miña vida), foron moitas as persoas que me axudaron e acompañado. Sempre as teño presentes.
Amo a Universidade, a Cultura e as Letras, que me fixeron ser o que hoxe son. Por iso, non me imaxino un mundo sen educación, sen música e sen poesía. Para construír un mundo mellor, temos que deixar transitar aos nosos fillos polos camiños que lles farán sentirse plenos realmente, que non poden ser só os da rendibilidade económica inmediata. Merecen ser felices. O demais non importa.