Crédito devolto

José A. Ponte Far VÉNDOAS PASAR

FERROL

25 abr 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

O domingo pasado faláballes dun amigo de infancia que presume cada dúas por tres e sen vir a conto, dos amigos importantes que ten (ou que el cre ter), do ben relacionado que está socialmente. O caso non é algo insólito, pois todos temos algún coñecido moi dado a alardear destas banalidades. Aínda que, ás veces, equivoquémonos. E esa equivocación tívena eu cun señor do meu pobo que me falou moitas veces da xente importante que coñeceu na súa etapa de emigrante en Buenos Aires.

Falaba deses personaxes cun gran respecto e admiración. Non había ningún tipo de engreimiento nas súas palabras, pero a min parecíame que detrás dese relato, sempre o mesmo, había como unha ansia de presumir envolto en nostalxia.

O señor, xa maior, regresara de Arxentina onde pasara a maior parte da súa vida. Contábanos, a dous ou tres rapaces do pobo, compañeiros de bacharelato, que tivera unha sastrería no centro de Buenos Aires. Falaba dela con entusiasmo. E non tanto polo diñeiro que gañase -que non debería ser moito, dada a vida sinxela que levaban el e a súa muller-, senón pola calidade da xente que puido coñecer nela, clientes e non clientes. A nós parecíanos moi raro que dunha sastrería tan coñecida o home pasase a contentarse co modesto comercio que abriu no pobo. Pero tamén nos estrañaba que nunca falase de diñeiro, nin de coches, nin de hoteis e restaurantes, senón de pintores e de xente do mundo da arte. Tíñanos desconcertados porque se saía do perfil típico do emigrante.

O problema estaba en que el nos falaba dunha xente que para nós era descoñecida, polo que puñamos en dúbida o seu relato.

A culpa estaba na nosa ignorancia, que a el lle custaba traballo entender. Cando nos falaba de que os seus máis asiduos visitantes eran artistas galegos no exilio e citaba a Luis Seoane, Blanco Amor, Rafael Dieste, Lorenzo Varela…, e diciámoslle que non os coñeciamos, o home escandalizábase porque non podía entender que clase de ensino había en Galicia que ignoraba aos seus artistas máis importantes. Pero, naqueles primeiros anos 60, nos libros de texto non había rastro deses nomes nin nos colexios falábase deles. Todo o máis, soábanos Castelao, que era mencionado con frecuencia, case con veneración, polo noso veciño xastre. E seguía dando nomes soados de galegos e arxentinos que el coñecera, e moitos dos cales estiveron no seu sastrería, como clientes ou como tertulianos.

E, en certa ocasión, nun alarde non de presumir, senón de humildade, confesounos que tivo a sorte de que ao seu negocio habíalle axudado moito estar ao lado, na rúa Lavalle, do taller do gran fotógrafo Anatole Saderman, onde acudía a intelectualidade de Buenos Aires…

Moitos anos máis tarde, lendo un artigo que Lorenzo Varela publicara na revista bonaerense Primeira Plana, confirmei o que aquel bo home contounos. Nese artigo, o escritor galego fala dun veterano fotógrafo, Saderman, que ten un estudo na rúa Lavalle, por onde pasaron ministros e profesores, pintores bohemios, escritores famosos… Di del que era un artista moi recoñecido entre os intelectuais de Buenos Aires. Como a sastrería do noso veciño estaba ao lado dese estudo, acabei entendendo que moitos deles, especialmente os galegos, entrasen nela e establecesen relación co seu dono. O xastre contaba a verdade.