Ramón Gómez da Serna era un apaixonado dos cafés. Escribía nos cafés, mantiña faladoiros nos cafés, pensaba nos cafés… vivía nos cafés. Estaba tan convencido da súa importancia que reprochaba aos políticos que non lle outorgasen un papel máis relevante. Na súa obra A sacra cripta de Pombo escribiu: «Os partidos políticos, ao confeccionar as moitas Constitucións con que intentaron facernos felices, cometeron un grave erro non colocando entre as súas leis orgánicas a institución do Café, ese gran nivelador da sociedade española…».
Unha afirmación semellante defendeuna no Café da Iberia (o de Madrid, aínda que houbo outros así chamados como o ferrolán da rúa Magdalena), o café político por excelencia. Era o café onde os políticos se reunían «a xogar ao xadrez ou á lotería da política».
Hoxe á lotería da política xógase, e xógase moito, en Twitter e nas entrevistas de televisión. Xógase á política virtual, a posibilista, a política efémera ou, como escoitei recentemente, a yenka política. Os xogadores, os novos líderes políticos, quixeron xogar o papel, uns, de redentoristas, regeneradores dun sistema trasnoitado e corrupto; outros, de apocalípticos, defensores dos valores sacros enraizados na pel de touro; e algúns máis de adanistas, inventores da democracia, creadores do benestar e defensores da felicidade das vilas de España.
Pero todos, case sen excepción, esqueceron de que para conseguir as metas políticas é preciso recorrer ao entendemento entre os da súa clase, permitir que as institucións funcionen, xestiónense adecuadamente e a sociedade poida facer fronte aos desafíos futuros.
Aquí os actuais xogadores políticos fracasan. Porque desprezan o pasado, iso que Saramago dicía que é o único que non pasa, que sempre está aí. Desprezan o entendemento ou o fan tan difícil como cría Ignacio Aldecoa: «É moi difícil entenderse; as conversacións, as voces, os chillidos de todos forman unha mezcolanza que absorbe o que se quere dicir». E non mostran vontade para afrontar o futuro, máis aló da próxima cita electoral.
Memoria, entendemento e vontade, as tres potencias da alma (sexa isto o que sexa) que Camilo José Cela colocaba nos seus personaxes con mestría. Cela aconsellaba ler con calma os xornais para estimular «os instintos, os sentidos e as potencias da alma: a memoria para lembrar a bonanza e a calamidade, o entendemento para saber de que vai a cousa e a vontade que nos mantén alerta contra o hastío».
Pois iso. Combatamos o hastío lendo a prensa e cun bo café, desexando que nos toque a lotería da política.