O «Pasapalabra» do ecoloxismo

FAI GALICIA VERDE

ANGEL MANSO

Todas as claves, da Á a Z, sobre a reciclaxe, as ameazas ao noso ecosistema e o consumo responsable

30 dic 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Da A de amarelo, o colector onde se depositan envases, latas e demais refugallos reciclables, á Z de Zero Waste, o movemento que pretende evitar ao máximo a xeración de residuos que non poden ter unha segunda vida. Presentámosche o abecedario do ecoloxismo: unha letra por cada un de os temas que poñen en perigo a nosa contorna, como o cambio climático, aos que poden melloralo, como a Regra das tres R.

A

Amarelo. É a cor do colector no que se depositan os envases, latas e botellas de plástico, briks, bolsas de plástico, bandexas de alimentos, tapóns e tapas metálicas. En xeral, é o destino de todos aqueles envases que leven un punto verde indicando que son refugallos reciclables. Non debe tirarse nunca xoguetes de plástico, roupa, utensilios de cociña ou cubos de plásticos. Separar ben é fundamental para que todos estes artigos se reciclen e teñan unha segunda vida. Así, 6 briks poden converterse nunha caixa de zapatos e 80 latas de refrescos nunha lamia de bicicleta.

B

Biodegradable. Termo que se aplica sempre en relación a unha sustancia que pode descomporse nos elementos químicos que o conforman, debido á acción de axentes biolóxicos, como plantas, animais, microorganismos e fungos, baixo condicións ambientais naturais.

C

Cambio climático. É a variación que está sufrindo o clima na terra como consecuencia, en boa parte, da acción do home. As emisións á atmosfera de gases invernadoiro está provocando un aumento na temperatura media do planeta. Como consecuencia, detectouse un derretimiento dos polos e unha subida do nivel do mar, desertificación doutras zonas, extinción de especies e fenómenos meteorolóxicos extremos. 

D

Dióxido de carbono. É un dos gases máis contaminantes que existente, e que máis está a contribuír ao cambio climático.

E

Envases. Utilízanse para conservar os alimentos pero os cambios nos hábitos de vida incrementou a súa utilización. Por eles é fundamental reciclalos e recorrer a prácticas máis sostibles e máis respectuosas co medio ambiente. A súa actitude serviu de exemplo a estudantes de todo o mundo que empezaron a imitala. En menos dun ano hase convertido nunha icona da defensa do medioambiente e foi unha das estrelas do cume do clima celebrada en Madrid en decembro do 2019.

F

Fotovoltaica. Enerxía obtida a partir de de a luz solar. É un tipo de enerxía renovable e limpa, non contaminante.

G

Greta Thunberg. Activista adolescente sueca centrada na loita contra o cambio climático. Comezou a súa pelexa no ano 2018, faltando os venres a clase para sentarse diante do Parlamento sueco e esixir medidas ao Goberno para reducir as emisións de carbono.

Greta Thunberg
Greta Thunberg CHRISTIAN MONTERROSA | EFE

H

Folla. O papel é outro dos residuos que poden reciclarse. Para iso, ten como destino o colector azul, que é o colector tamén para os cartóns. 

I

Iglú. Así se denomina en linguaxe coloquial o colector verde. Nel deben depositarse os envases de vidro que se usan para a comida, a bebida e a cosmética. Non se pode, con todo, depositar cristais rotos, lámpadas, espellos ou restos de vaijlla.

J

Xoguetes. Un residuos sobre o que sempre xorden dúbidas respecto de onde depositalo. Os xoguetes nunca van ao colector amarelo, senón ao de restos. 

L

Littering. É o termo inglés para referirse ao abandono de lixo. Ten un enorme impacto no campo, os ríos e os océanos, e dana a flora e a fauna. En España a loita contra o lixo na natureza deu pé a un termo propio: basuraleza. Acuñado polo proxecto Libera, unha iniciativa desenvolvida por SEO / BirdLife (Sociedade Española de Ornitoloxía) e Ecoembes, a organización que posibilita a reciclaxe dos envases domésticos, con el trátase de concienciar e pór freo ao abandono de lixo nas contornas naturais.

M

Medio. Di o dicionario que o medioambiente son as circunstancias exteriores que rodean a un ser vivo. A acción do home está modificando rapidamente estas circunstancias e é imprescindible empezar a coidar a nosa contorna.

N

Negacionismo do cambio climático. Corrente ideolóxica que rexeita que a acción dos humanos estea a contribuír ao quecemento do planeta.

Ou

Orgánico. Son residuos como restos de froitas e verduras, sobras de alimentos, cascas de ovos, cortizas naturais e froitos secos. Nos últimos meses, iniciouse a introdución en Galicia do quinto colector, de cor marrón, no que deben depositarse estes residuos e que se suman ao amarelo, verde, azul e ao iglú. Os residuos orgánicos serven para obter abonos para agricultura e xardinería, e para xerar enerxía.

P

Plástico. É un dos materiais máis utilizados nas sociedades modernas pero tamén é un elemento que non se pode degradar. Por iso, separalos para a súa posterior reciclaxe é fundamental para evitar a contaminación ao mesmo tempo que se aforra en consumo de recursos naturais. A modo de exemplo, 40 botellas poden transformarse nun forro polar. 

Cajas de plástico duro
Caixas de plástico duro MARTINA MISER

Q

Queroseno. Combustible utilizado polos avións. A súa combustión contribúe ao aumento dos gases de efecto invernadoiro.

R

Regra das 3 R: reducir, reutilizar, reciclar. É a norma básica que debemos pór en práctica se queremos ser respectuosos co medio ambiente. Reducir o volume de residuos que xeramos cos nosos hábitos de consumo, reutilizar para prolongar a vida dos os obxectos que usamos e reciclar para dar unha segunda vida aos materiais dos refugallos que producimos.

S

Selectiva. A recollida selectiva é o primeiro paso para poder reciclar e aproveitar o lixo que xeramos. Os principais residuos que poden ser obxecto desta recollida selectiva son os materiais orgánicos, o plástico o vidro e o papel e cartón.  

T

Téxtil. A industria téxtil é a máis contaminante despois da alimentaria, é especialmente pola irrupción do fast fashion e os novos hábitos de consumo, que multiplicou o volume de residuos. Sólo o 6 % dos residuos que se recolleron de forma selectiva no 2018 foron téxtiles.

U

Upcycling. Termo utilizado por primeira vez en 1994 e tamén coñecido como suprareciclaje. Consiste en aproveitar materiais reciclables para crear produtos que teñen un maior valor que o que tiña o orixinal, é dicir, transformar residuos en obxectos de valor. Unha iniciativa que pode ilustrar o concepto é a coñecida como Upcycling the Oceans, nacida no 2015 da man da Fundación Ecoalf, a Fundación HAP e Ecoembes. O seu obxectivo é recuperar o lixo mariña para transformala en fío de primeira calidade para producir tecidos e a confección de pezas e complementos. Numerosos barcos galegos xa rescatan toneladas de residuos dentro deste proxecto.

V

Vidro. É un dos materiais que máis se emprega para almacenar bebidas e alimentos. Separalo cando depositamos os nosos resíduos é fundamental, porque o vidro é 100 % reciclable. Deposítase no iglú verde.

Recogida de vidrio en la planta de Sogama, en Cerceda
Recollida de vidro na planta de Sogama, en Cerceda José Manuel Casal

X

Xunta. Encargada das políticas ambientais, pecha o 2019 coa aprobación do anteproxecto da Lei de Residuos e o lanzamento da Estratexia Galega de Economía Circular co fin de facer a transición a un modelo económico máis eficiente, que aposte pola recuperación de materiais.

E

Iogur. É un envase moi utilizado pero tamén un dos que máis dúbidas xeran á hora de reciclar. Tanto a tarrina como a tapa debe depositarse no colector amarelo.

Z

Zero waste. Denominación inglesa para referirse ao movemento que pretende evitar ao máximo a xeración de residuos non reciclables. En castelán xa se traduce como  «residuo cero». Esta filosofía avoga pola regra dos 5 erres, é dicir, rexeitar o que non se necesite; reducir; reutilizar; reciclar; e «rot» ou compostar.