Pioneiros contra un dos residuos máis perigosos para o planeta: a roupa usada
FAI GALICIA VERDE
En Galicia non pairan de xurdir iniciativas contra o actual modelo de consumo téxtil. A roupa cada vez dura menos nos armarios o que fai que se multiplique nos vertedoiros
01 dic 2019 . Actualizado ás 17:46 h.É a industria máis contaminante despois da alimentaria, aínda que a sociedade non sempre o perciba deste xeito. O máis recente modelo da industria téxtil e o fast fashion multiplicaron a cantidade de residuos no planeta. Mentres que xestos como a reciclaxe de vidro e papel incorporáronse ás accións cotiás, que facer coa roupa que xa non se usa segue sendo unha das grandes materias pendentes.
Os datos de Ecoembes din que, dos residuos que se recolleron de forma selectiva para ser reciclados no 2018, só o 6% eran téxtiles fronte ao 37% de materia orgánica. Un dato moi inferior ao 19% de envases comerciais reciclados ou ao 13% de restos de plásticos, papel ou cartón non pertencentes a envases.
O reto para o medioambiente pola forma de producir da industria téxtil, pero tamén o comportamento cidadán, é un dos máis importantes a nivel planetario. Segundo datos de Ecoembes, a metade dos residuos que se xeran en España non contan cunha recollida selectiva, pero si deberían incorporarse á senda da reciclaxe para evitar así que acaben no vertedoiro.
Un estudo de Greenpeace do 2016 asegura que cada ano os cidadáns compran un 60% máis de pezas e consérvanse a metade de tempo que hai 15 anos.
Os datos da Asociación Ibérica da Reciclaxe Téxtil, Asirtex, apuntan a que cada español refuga 12 quilos de roupa ao ano.
Na Unión Europea, apenas se recicla o 25% dos máis de 16 millóns de toneladas de residuos téxtiles que se xeran cada ano
O reto a día de hoxe é cidadán e das administracións, pero non só iso. A normativa europea obrigará nos próximos anos a recoller de forma selectiva certos tipos de residuos. Entre eles, os téxtiles. O horizonte é o 2025. Agora mesma na Unión Europea apenas se recicla o 25% dos máis de 16 millóns de toneladas de residuos téxtiles que se xeran cada ano.
Experiencias con futuro
Entre estes impresionantes datos florecen iniciativas responsables que teñen posta a súa mirada nunha realidade que xa vive o noso planeta.
Facua fixo mesmo o cálculo de cales serían os beneficios para o medio ambiente se cada español adquirise unha peza de la recuperada ao ano. Só con esa peza aforraríanse máis de 1.100 millóns de litros de auga, máis de 300 toneladas de tinguiduras químicas ou 3.000 millóns de días de consumo de electricidade.
No camiño para darlle un novo uso ás pezas de consumo rápido, Galicia ten un referente. A coruñesa Insertega arrincou a súa aventura no 2013 e a día de hoxe ten unha completa organización tanto na contorna da captación do produto como do seu futuro uso.
Insertega ten instalados máis de 120 colectores de recollida de roupa por toda Galicia. Tanto de marca propia, como de entidades sociais ou mesmo en convenio con empresas privadas.
Unha vez que reciben a roupa nas súas instalacións, o obxectivo é a reutilización. «Primeiro sepáranse as pezas en calidades e familias: moda, roupa de fogar, etc. Despois, clasifícanse por estado e pola familia á que pertencen», explica Juan Meijide, principal impulsor desta compaña única en Galicia.
Que pasa despois? «A roupa que se pode utilizar levámola a tendas de segunda man propias ou se venden a outras tendas deste tipo a nivel estatal. Neste paso do proceso tamén atendemos aos servizos sociais dos concellos. Funcionamos como un banco de alimentos. Fannos un pedido para uns usuarios concretos e eles danllo á familia á que vai dirixido», relata Juan sobre unha importante atención aos cidadáns que representa un pequeno volume das máis de 200 toneladas de roupa e téxtiles que moven ao ano nas súas instalacións.
O resto da roupa que se podería utilizar, pero de segundas calidades, véndese a exportadores. «Debido ao noso nivel socioeconómico, a xente non está disposta a pórse, por exemplo, un pantalón con algunha parte gastada. Esas pezas si valen para a exportación». Este segundo destino que se lle está dando aos residuos téxtiles é un dos retos aos que se enfrontará España. Segundo Asirtex, no 2018 España exportou máis de 59 millóns de quilos de roupa. A incógnita é que sucederá cando se recollan selectivamente. En todo isto, Insertega vai un paso por diante: traballan os descartes.
«Os residuos que xa sabemos que non van ter saída, quedámosnolos/quedámonolos en Galicia e procesámolos»
«Os residuos que xa sabemos que non van ter saída, quedámosnolos/quedámonolos en Galicia e procesámolos. É unha nova liña que puxemos en marcha fai seis meses. As pezas que non valen están a ser procesadas en centros como Aspronaga. Recuperamos, por exemplo as perneras, para facer novas hilaturas. Para que serven? Pois para despois facer bolsas ou cortinas. No caso do algodón, vólvense facer pezas. Temos un partner en Barcelona que machuca, tritura e volve facer hilaturas. É economía circular pura», sentenza.
Insertega ten ademais en marcha un proxecto en probas con Inditex para recuperar tecidos procedentes de pezas con taras ou calquera incidencia. «Buscamos recuperar ese tecido para unha nova hilatura e poder facer novas coleccións. As primeiras probas han saído ben».
Non é a única colaboración: Mulleres Colleiteiras, con gran implicación en proxectos de economía circular, cómpranlles trapos. Están inmersos ademais en campañas solidarias. Na máis recente, envían mantas a Barcelona. Con Insertega traballan ademais compañas que lles fan chegar, por exemplo, miles de uniformes.
Con todo este ciclo, Insertega conseguiu ademais que unhas 130 persoas teñan emprego. Unha decena nas súas instalacións de Culleredo, na Coruña. O resto, nos talleres ocupacionais. «Creamos emprego nun sector da sociedade que o ten difícil».
«Non somos conscientes do volume e os millóns de pezas que se tiran e non se utilizan»
Un día a día no que perciben que a sociedade e as empresas estanse concienciando. «Non somos conscientes do volume e os millóns de pezas que se tiran e non se utilizan. Pedimos a implicación da administración. Non poden seguir vindo empresas que levan este residuo que tamén pode xerar riqueza».
Colaboracións
Ecoembes leva anos desenvolvendo accións sociais para concienciar á sociedade da importancia de darlle unha nova vida aos residuos téxtiles.
Desde traballos con grandes marcas nas máis importantes pasarelas, a un dos proxectos punteiros: Upcycling the Oceans. Ecoembes e Ecoalf dábanse a man no ano 2015 cun fin único, que ten unha dobre vía. Por unha banda, a necesidade acabar co problema dos residuos mariños: cada ano oito millóns de toneladas de lixo rematan no mar. Por outro: a posibilidade de converter eses refugallos en moda.
En catro anos, ambas as organizacións conseguiron recoller, co apoio de máis de 2.500 pescadores e máis de 500 barcos de arrastre en 37 portos pesqueiros de todo o país -entre eles Galicia- un total de 280 toneladas de residuos. Con esta iniciativa hase demostrado que materiais como o filme, o aceiro ou o aluminio pódense transformar en todo tipo de materias primas.
Os pescadores encargan de recuperar os residuos do mar que, tras un meticuloso proceso, son convertidos en hilaturas coas que Ecoalf desenvolveu innovadoras e atractivas pezas. Unha dobre vía que está a librar aos océanos do lixo e que á súa vez converte o que xa non usamos en pezas sostibles.
Tamén a segunda man
Se algo define á firma da coruñesa Natalia Seco iso é a sustentabilidade. Farrapos e Contos é o seu particular proxecto de moda responsable con pouco máis dun ano de vida.
O seu espírito inicial foi deseñar e producir roupa ecolóxica que transmitisen unha historia, un conto. O algodón que usa é orgánico, as tinguiduras respectuosas co medio ambiente, pero desde hai un tempo percibe que os seus clientes se están enganchando a outro movemento: o do aproveitamento das pezas usadas.
«A idea é abrir unha liña de roupa de segunda man da nosa marca. Sobre todo, dirixida a péquelos. Ao final, as súas pezas son as que menos uso teñen polo seu rápido crecemento», explica Natalia.
Antes xa se topou con que a xente máis achegada facíalle chegar a súa roupa usada. «Por exemplo, cando vou aos mercados, fago un desconto en roupa ecolóxica á xente que me entrega roupa. Con vaqueiros ou tecidos de camisas e vestidos, que se poden descoser, pódense facer novas creacións, como mochilas ou baberos. Doulles unha nova vida». Ese desconto é de dous euros. Mesmo ofrece na súa páxina web un servizo de recollida para todos aqueles que lle queiran entregar a súa roupa.
«Xa recollín máis de cen quilos de pezas»
«Xa recollín máis de cen quilos de pezas. Lle xente anímase moito. A verdade é que o resultado lles alucina», comenta Natalia.
Un proceso que compaxina coa axuda de talleres de proximidade e ao que non lle resta dificultade: «É máis complicado tratar estas pezas. Só descoser un pantalón, facer que coincida o patrón para aproveitar o máximo posible da tea, ten o seu. Isto non é unha cuestión de aproveitar uns retales para facer un babero e o demais o tiro. A idea é que, desa roupa de segunda man, non sobre nada».
