A recolleita porta a porta de aceite doméstico, un sistema que non deixa de gañar adeptos en Galicia
FAI GALICIA VERDE
Os galegos contan cada vez con máis facilidades para evitar que o aceite usado chegue á rede de augas residuais e, finalmente, aos ríos. Colectores específicos en vía pública ou puntos limpos son aínda o sistema maioritario de recollida. Aínda así, ante a desigual oferta destas solucións e dos seus inconvenientes, crece a demanda de sistemas que simplifican a tarefa
20 dic 2019 . Actualizado ás 10:13 h.Cada vez son máis os galegos que non dubidan en desterrar dos seus fogares a práctica perniciosa de guindar polo fregadero ou o inodoro os restos de aceite que se xeran na cociña ou se empregan nas conservas, un costume altamente contaminante que implica riscos, como obstruir tubaxes, encarecer procesos de depuración de augas residuais ou, cando os aceites acaban nos ríos ou nos lagos, danar os ecosistemas. Os datos de recollida de aceite galego por concellos avalan que a concienciación crece -por cada litro que se vai polo sumidoiro do fregadero son mil os que se contaminan no mar- e a demanda de sistemas que permitan facilitar a recollida deste refugallo, tamén, sobre todo nesas zonas que non contan con múltiples puntos de recollida.
A nivel galego, a situación varía por áreas e, mesmo, non é homoxénea nas propias contornas urbanas. Se son varias as localidades que nos últimos anos acometeron a instalación de colectores específicos nas súas rúas, como Vigo, Ferrol, Ourense ou A Coruña, con datos que confirman a progresión -na cidade herculina a recollida de aceite usado subiu un 33 % no primeiro semestre deste ano respecto ao anterior-, noutras, como en Santiago ou en Pontevedra, refugouse ou non se opta por esta posibilidade. Desde estes consistorios esgrimen hábitos non adecuados por parte dos cidadáns -que, aseguran, poden provocar problemas como derrame de aceite sobre asfalto ou beirarrúas- ou a complicada xestión cando hai caídas como razóns para non optar por este modelo. En Pontevedra cidade, hoxe en día a única opción é trasladarse ao momento de recollida municipal habilitado no mercado de abastos. En Compostela, para eliminar este residuo de forma responsable, e máis aló da os puntos limpos -tanto fixos como móbiles-, hai que desprazarse a algún dos quince centros socioculturais que dispoñen de servizo de recollida ou aos lugares dispostos por outras entidades como a Universidade de Santiago ou algúns supermercados da cidade.
É, precisamente, o complicado que resulta en ocasións buscar un depósito para desfacerse destes restos -sobre todo, no ámbito rural- ou a falta de proximidade aos puntos limpos -en Galicia hai sobre 150 fixos-, o que facilitou o auxe e a boa acollida que tiveron iniciativas que simplifican e facilitan a tarefa, como a recolleita porta a porta, que suma fieis nos últimos anos.
Máis dunha década leva, por exemplo PMA Nutrigas -unha empresa dedicada a dar unha segunda vida como carburante ao aceite doméstico- fornecendo de bidóns de distinta capacidade (desde 100 ata 240 litros, o que equivale a un colector de rúa) a varias comunidades de veciños de Vigo que o solicitan e vano enchendo aos poucos ata completalo, momento no que chaman á empresa e esta renóvao. «Depende de cada comunidade, algunhas tardan en enchelo dous meses e, outras, catro anos», puntualizan desde a firma sobre o servizo gratuíto ao que na actualidade están adheridas na cidade 900 comunidades, o que supón recoller entre 15 ou 20 bidóns diarios. «O que si notamos é que cada vez crece a demanda ante unha maior concienciación e pola comodidade do sistema, xa que os veciños non teñen que saír á rúa para deixar as botellas de aceite», engaden. «Sempre contamos o caso dun veciño de Vigo de 89 anos que se fai cargo do bidón da comunidade e que non cesa de insistir e animar aos seus veciños para que reciclen», insisten con orgullo pondo o foco na implicación da xente de avanzada idade. Eles mesmos, aclaran, cada vez que chegan a unha nova comunidade de veciños, tratan de concienciar con adhesivos ou buzoneo sobre a importancia desta conduta respectuosa co medio.
Esta empresa tamén traballa noutras localidades galegas, como A Coruña, Ourense, Cangas, Ribeira ou Ferrol, onde ata 30 comunidades de veciños xa se benefician do sistema. Na cidade departamental, e como un hábito que pretenden estender ao resto, abonan 10 euros por cada colector que se encha, entregándose a suma final a unha entidade sen ánimo de lucro que elixan os propios veciños. «O importante é que cada vez cale máis fondo a necesidade de reciclar para darlle unha valorización», subliñan.
Unha vez recollido o aceite, a firma lévao á súa planta de Mos, onde se prepara, límpase, sácaselle a auga e o resto de frituras e equilíbrase a acidez. Desde alí vai directamente a refinerías. O 98 % do aceite recolleito destínase a biodiésel.
Casa a casa na Costa da Morte
Tamén con notable éxito e implicación dos consumidores avanza o modelo de recolleita porta a porta posto en marcha o ano pasado en Cabana (onde traballan con 1.700 familias) e, desde este ano, en Ponteceso (con máis de 2.000 familias) pola empresa Collecting Oil, unha firma con sede en Carballo que chega a recoller nestas zonas ata 26.000 litros anuais de aceite doméstico usado. Roberto Recarey, responsable da firma, declárase moi satisfeito tanto polos propios resultados como por constatar o nivel de implicación existente e, tamén, por ter logrado que os veciños, unha vez salvada a reticencia inicial, habitúense a este sistema que recolle o residuo casa a casa.
Un proceso que require, como explican, tempo e loxística. Tras entregar en cada domicilio unha garrafa de 10 litros, as familias van almacenando nelas o produto ata a data de recollida -normalmente, catro meses-, que vén indicada na tapa do envase. «O máis complicado ao principio era localizar á toda xente nas casas, gañar a súa confianza e explicarlles o modelo. Aclararlles, por exemplo, que o recollemos de día, non de noite», aclara. «Algún nos ten chamado ás 06.00 horas da mañá ao ver que non o quitáramos», lembra. Na data de recollida, operarios da empresa pasan a recoller o bidón, que debe deixarse diante da porta. «Desde que arrancamos, a resposta foi moi boa en case o 80 % dos casos. Una vez que coñecen o funcionamento, hai poucos casos de olvido e todos alaban a comodidade que supón», defende. «Entre as cousas máis complicadas foi establecer as rutas, que facemos por GPS, porque ao cubrir tantos núcleos tardamos, por exemplo, no caso de Cabana, ata 12 días en recoller todo o aceite na zona. Este concello dividímolo en seis rutas que abarcan cada unha sobre 250 casas», detalla.
Entre as súas vantaxes está tamén, focaliza Recarey, a posibilidade de detectar erros de reciclaxe en orixe. «Se o vemos, xa non reciclamos ese aceite», aclara. Os correctamente almacenados levan á nave da firma para tratalos. A maior parte, xa limpos, destínanse a biodiésel. O resto, lodos, a unha empresa de Vimianzo.
«O certo é que este modelo, unha vez xa establecido o procedemento, se adapta moi ben ao rural e aos concellos pequenos», sostén. De feito, entre as previsións da firma está estender o modelo -que, por agora, é gratuíto para os concellos pero que no futuro podería incluír o custo de implantación- a Laxe ou Malpica ou, a posteriori, á Laracha, Carballo ou Fisterra.
Desde a firma, unha vez constatada a boa acollida, non se poñen freo e entre os seus obxectivos xa inclúen para o futuro a posibilidade de recoller pilas ou produtos téxtiles. Sempre con este sistema. «Se se queren conseguir grandes cantidades de residuos reciclados, ten que ser con porta a porta», defenden.