Menos xeración de lixo e máis reciclaxe, o obxectivo da nova lei
FAI GALICIA VERDE
Haberá máis colectores para facilitar ao cidadán a recollida selectiva de residuos
11 oct 2019 . Actualizado ás 19:22 h.Prohibir a venda de vasos, pratos, vaixelas e bandexas de plástico alimentarias a partir do 1 de xaneiro do 2020 e obrigar aos restaurantes a ofrecer aos clientes a comida que non teñan consumido, preferentemente en recipientes que non sexan dun só uso, son as medidas máis rechamantes de cara á opinión pública que se avanzaron en borrador do proxecto de lei de Residuos e Sos Contaminados de Galicia. Pero o documento, aínda de carácter técnico e ao que aínda lle queda unha tramitación de varios meses, encerra un corpo de iniciativas máis profundas que suporá un cambio de hábitos dos cidadáns e da sociedade en xeral cara á xestión dos residuos. Sobre o texto subxace a filosofía de avanzar cara á economía circular -para o que a Consellería de Medio Ambiente prepara unha estratexia específica- nun modelo transformador que pretende acabar co trinomio de extraer, usar e tirar, de tal modo que os desperdicios se convertan nun recurso para que poidan ser utilizados de novo no sistema de produción e xerar emprego verde.
Á marxe de que a lei se adapte aos novos obxectivos de reciclaxe establecidos polas directivas europeas, para o que tamén será necesaria a colaboración dos cidadáns e as empresas, propón algunha medida que supoñen un paso máis aló. «Incorporamos o obxectivo de previr nun 15 % a xeración de residuos para o 2025 con respecto aos niveis do 2010», explica Verónica Tellado, subdirectora xeral de Residuos da Consellería de Medio Ambiente. Ou, o que é o mesmo, os galegos deberán reducir a súa xeración de lixo nesa porcentaxe.
Como? No novo escenario que expón a lei, que reforza o Plan de Xestión de Residuos Urbanos de Galicia 2010-2020, potenciarase a recollida selectiva de todo tipo de refugallos e achegaranse os colectores aos cidadáns. Aos habituais de envases, papel e cartón, vidro ou pilas sumaranse outros. En realidade, salvo algúns casos, non suporá un cambio radical, xa que se trata de recipientes de uso común para o depósito, por exemplo, de pilas, roupa, electrodomésticos ou aceite usado, só que a súa instalación será regulada e planificada. «O cidadán non debe pensar: ‘¡Ufff!, imos ter agora sete ou oito colectores'. Porque realmente non estamos a falar de nada novo. O que pretendemos é darlles facilidades para que poidan separar os seus residuos», advirte Tellado.
Por exemplo, para os residuos denominados perigosos, fundamentalmente os aparellos eléctricos e electrónicos que agora se depositan nun punto limpo centralizado que en moitos casos queda fóra dos municipios de orixe dos veciños, exponse a utilización de unidades móbiles que aproximen o servizo aos usuarios.
Téxtiles e materia orgánica
O que si establece a lei é que a partir do 31 de decembro do 2024 deberá estar fixada a recollida separada para residuos perigosos de orixe doméstica e para os téxtiles. Leste ultimo caso tampouco suporá un contratempo, xa que se pretende colaborar para iso con asociacións cun fin social como Caritas, que en moitos municipios galegos xa presta este servizo na actualidade. Tanto para os téxtiles como para os residuos perigosos a lei prevé, ademais, a creación de centros especializados na súa preparación para volver ser reutilizados.
Nesta liña, outra medida de impacto será a obrigación por parte dos concellos de instaurar antes do 31 de decembro do 2023 a recollida separada dos biorresiduos ou lixo orgánico. Farase coa instalación do xa coñecido como colector marrón, para o que se implantou un plan piloto en varios concellos da comunidade.
A futura normativa tamén impulsará os programas de compostaxe doméstica, que tamén se está realizando en experiencias piloto a través de Sogama , e incorporará os plans de compostaxe comunitaria que poidan levar a cabo os distintos municipios.
O veto á venda de vasos de plásticos terá que agardar
O borrador da lei de Residuos e Sos Contaminados de Galicia expón como unha das súas medidas máis innovadoras a prohibición a partir do 1 de xaneiro do 2020 da venda de pratos, vasos, vaixelas de plástico e bandexas alimentarias desechables. Pero é moi probable que non se poida levar a cabo no prazo previsto, porque á normativa aínda queda un longo trámite por diante. Hai uns días finalizou a exposición pública para a presentación de alegacións, logo, unha vez incorporadas as modificacións, se se dá o caso, ten que pasar polos servizos xurídicos e, máis tarde, ser aprobada como anteproxecto polo Consello da Xunta. A partir de aí empezará o trámite parlamentario, polo que resulta difícil que estea a punto para entrar en vigor o 1 de xaneiro do próximo ano. «Agardamos poder tela lista no primeiro trimestre do próximo ano», confesa Verónica Tellado, que tampouco entende a polémica suscitada no sector de restauración pola obrigación de ofrecer aos seus clientes a comida sobrante en recipientes que non sexan dun só uso. «Xa levaramos a cabo unha experiencia co sector no 2017, no que repartimos táperes e bolsas. Foi algo que, ademais, pedíronnos as asociacións de hostalería coas que nos reunimos», constata a subdirectora xeral de Residuos.
Outra das iniciativas máis interesantes que propón a iniciativa lexislativa é a promoción da posta en marcha dun mercado para os produtos de segunda man e para aqueles que foron preparados para ser reutilizados.
Mercado de segunda man
«Queremos traballar nunha plataforma específica que permita dar unha nova vida aos residuos e pensamos, por exemplo, nos electrodomésticos ou nos teléfonos móbiles e aparellos electrónicos, que cando se estragan tíranse cando poden ser reparados. Imos fomentar que as cousas se reparen», di.
O desperdicio dos alimentos agárdase rebaixar nun 30 % de aquí a seis anos
Transformar a Galicia nunha sociedade cun sistema produtivo baseado na economía circular favorecendo a creación de emprego verde de calidade e contribuír así tamén a loitar contra o cambio climático. É a finalidade da futura normativa que agarda acadar mediante o cumprimento dunha serie de obxectivos que abarcan a todo tipo de residuos.
Así, para o 2025 agárdanse diminuír nun 30 % os desperdicios alimentarios e nun 50 % no 2030, tomando como ano de referencia o 2010. No conxunto xeral quérese reducir nun 10 % a xeración de residuos para o 2020, co fin de elevar esta porcentaxe nun 15 % no 2025.
Reutilización e reciclaxe
Para o 2025 preténdese que os residuos domésticos preparados para reutilización e reciclaxe acaden, como mínimo, o 55 % do seu peso, porcentaxe que se agarda elevar ao 60 % no 2030 e ao 65 % no 2035.
Vertedoiros
No 2035 só se poderán eliminar en vertedoiro o 10 % dos residuos domésticos.
Reciclaxe de envases
No 2025 o obxectivo de reciclaxe de envases total será do 65 %, fixándose un 70 % para o 2030. Os obxectivos específicos son os seguintes: para o papel, un 75 % no 2025 e un 85 % no 2030; para o vidro, un 70 % para o 2025 e un 75 % para o 2030; para os plásticos, un 50 % para o 2025 e un 55 % para o 2030; para a madeira, un 25 % para o 2025 e un 30 % para o 2030; para férricos, un 70 % para o 2025 e un 80 % para o 2030; para aluminio, un 50 % para o 2025 e un 60 % para o 2030.
Pilas
Para pilas e acumuladores portátiles o obxectivo será un 50 % a partir do 31 de decembro do 2020. Para as pilas, acumuladores e baterías industriais que non conteñan nin cadmio nin chumbo, un 70 % a partir do 31 de decembro do 2020.
Pneumáticos
O 15 % deben estar preparados o próximo ano para a súa reutilización; un 45 % para a reciclaxe -a do aceiro que conteñen debe ser do 100 %- e un máximo do 40 % para valorización enerxética.