Óscar Martín, conselleiro delegado de Ecoembes: «Investigamos para que os envases do futuro sexan comestibles ou biodegradables»

A preocupación de Óscar Martín polo medio ambiente vai alá do seu cargo como conselleiro delegado da empresa Ecoembes, a que se ocupa de xestionar de forma sostible os residuos que chegan aos colectores amarelo e azul. A súa mochila, fabricada con redes de pesca, a súa chaqueta a base de envases de PET e a súa paixón falando de reciclaxe delátanlle.

-Téñollo que preguntar. Vostede separa os residuos ou en casa do ferreiro...?

-(Ri) Rotundamente si, separo todos os residuos porque non hai outra. Estamos esgotando os recursos, e con pequenos xestos que non nos levan nada axudamos a un planeta que o necesita.

-Os galegos separamos cada vez mellor. Pero, canto e como de ben se nos dá?

-En Galicia traballamos de xeito conxunto coa Xunta, que está a dar pasos moi importantes para conseguir acadar a economía circular. No 2017 os galegos reciclaron máis. En total depositaron 57.000 toneladas de envases, un 6% máis que o ano anterior. Iso conseguímolo rodeando ao cidadán con máis colectores na vía pública para que poida depositar todo o que xera en casa. Pero tamén fóra de casa. Estamos a levar colectores a estadios deportivos, festivais, aeroportos, centros penais, empresas... As galegas e os galegos responden.

-Hai un ano vostedes anunciaron un forte investimento en tecnoloxía para desenvolver os envases do futuro. Como serán?

-En Ecoembes levamos innovando moitos anos. Pero queriamos ir un paso mais alá e por iso creamos o primeiro laboratorio de economía circular de Europa. Hoxe consumimos recursos polo valor de 1,6 planetas, e só temos un. Debemos tender a envases cuxos compoñentes procedan de fontes renovables. Estamos a estudar envases comestibles, biodegradables, que cada vez pesen menos, que inclúan na súa fabricación o máximo ou o 100 % de produtos reciclables. De novo en España somos líderes.

-The CircularLab é a mostra de que os residuos non son lixo, que crean riqueza. Canto emprego xera?

-Abrimos o laboratorio hai un ano. Empezamos con apenas 20 e hoxe son 165 iniciativas as que se están desenvolvendo. Queremos aproveitar para agradecer a todos os emprendedores que foron vernos coas súas ideas. É un luxo ter lanzado xa case 15 empresas que habiamos incubado. Temos prevista un investimento de dez millóns de euros en catro anos para crear 42 postos de traballo, 200 en incubadoras en rede. Sen ir máis lonxe, a actividade de Ecoembes xera 42.600 postos de traballo entre directo e indirectos.

-A porcentaxe de reciclaxe en España sitúase en torno ao 35 %, moi lonxe do obxectivo do 55 % para o 2025 e moi por baixo da maioría dos países europeos. Ademais de mellorar estas taxas, que queda por facer?

-Hai que dicir que en España somos líderes en reciclaxe de envases lixeiros, estamos xa nun 76 %. Pero é certo que en xeral, sumando todos os residuos, quedamos no 35 %. Aínda así, hai que reciclar outros fluxos nos que non se está facendo nada. Hai que traballar na materia orgánica, que é case a metade do noso lixo diario; tamén a roupa... e consumir de forma responsable; temos que pasar dunha economía lineal a unha economía circular.

-Que papel teñen as empresas que producen os bens de consumo nesa economía circular?

-Temos que facer compatible o crecemento económico coa sustentabilidade. É moi importante que fabriquemos con cabeza. O 70 % da pegada ambiental está no deseño dun produto. E aí entran prácticas como evitar o sobre envasado, introducir materiais reciclados... O peso dos nosos envases é hoxe un 20 % menor que hai 10 anos, e iso implicou, de golpe, máis de medio millón de toneladas de aforro en materias primas. Iso significa que non habemos ir á natureza para ter un forro polar feito con botellas de PET, unha lamia de bicicleta feita con latas ou unha lavadora fabricada con envases metálicos, e iso é economía circular. Temos que ampliar ese ecodiseño dos produtos domésticos á totalidade dos produtos que producimos.

«Queremos que o medio ambiente entre no currículo escolar»

Reciclar seis botellas de auga contrarresta a emisión de dez minutos dun tubo de escape. É só un exemplo do tipo de información que contribúe a concienciar á poboación. A ciencia está de lado do medio ambiente.

-Segundo algúns estudos, os mozos son os que menos reciclan. Como chegan a eles?

-É verdade que os cidadáns españois entre os 17 e algo máis dos 30 anos teñen un menor compromiso coa segregación dos residuos e coa reciclaxe. E iso témolo comprobado e monitorizado en The CircularLab, o primeiro laboratorio europeo de economía circular. Eles non consumen información en medios convencionais e por iso temos campañas especificas, con linguaxe, mensaxes e contidos elaborados por persoas especializadas nesta franxa de idade. O que estamos a facer é dirixirnos a este público polos medios polos que eles se comunican, utilizar redes sociais e medios dixitais.

-Ábrense camiño nas aulas?

-A concienciación desde a infancia é básica. Desde o ano 98 que iniciamos a actividade de Ecoembes traballamos en educación. Cada ano traballamos con case 700.000 nenos en toda España. Fai tres anos demos un paso máis, e comezamos a dotar aos profesores dunha ferramenta a través da web con contidos que conciencian da importancia da reciclaxe co programa EducaEnEco. Pero é agora cando estamos a dar o gran paso con Naturaliza, un programa piloto deseñado con mais de 30 expertos en educación ou psicólogos ambientais, para meter o medio ambiente nas aulas e sacar as aulas ao medio ambiente. É pór competencias ambientais no currículo escolar, esa é a novidade. Queremos crear unha competencia en materia ambiental, de cambio climático, biodiversidade, residuos, reciclaxe, auga... para que desde pequenos, cando estudamos os ríos, poidamos REVISAR interiorizar que non se deben contaminar; para que cando estudemos os pulmóns aprendamos que é moi importante que o aire que respiramos estea limpo. Empezaremos por primaria para posteriormente estendelo aos seguintes graos da escolarización.

-Os cidadáns reciclan porque é o seu deber ou o fan convencidos de que nos beneficia a todos?

-A sociedade hao entendido moi ben e nós estamos a enviar mensaxes que se adecúan ao que o cidadán necesita coñecer. É vital que saiba que ten que reciclar, pero tamén o por que e o para que. De aí a última campaña, Recicla e respira. Que saiban que ese xesto de botar a lata ao colector amarelo ten un gran beneficio para contrarrestar a contaminación.

---

---