O equipo creador da serie e os profesionais do equipo de transplantes traballaron de xeito conxunto para achegar a realidade aos sectores máis reticentes á doazón. «Con que a xente fale diso, xa teremos triunfado»
17 ene 2016 . Actualizado ás 18:02 h.A partir do próximo domingo, o equipo de transplantes do Hospital Balmís entrará nas casas de miles de galegos para roubarlles o corazón, pero só en sentido figurado. Urxencia Cero, a nova serie de Voz Audiovisual para a TVG, narra a vida diaria do equipo médico que devolve a vida aos receptores da doazón de órganos. Son profesionais inspirados nos médicos de Unidade de Transplantes do Chuac, que esta mesma semana foi recoñecido como o hospital de España que máis transplantes realizou no 2015.
Tanto Alberto Guntín, director de Desenvolvemento de Voz Audiovisual e editor da serie, como Antón Fernández, coordinador de transplantes do Chuac, recoñecen que un dos obxectivos deste proxecto audiovisual é «entender que detrás dos titulares hai persoas e que a importancia das cifras non son as marcas senón a cantidade de xente que agora mesmo ten a oportunidade de ter esperanza de vida e unha calidade de vida moito mellor que a que tiña». E para que esa esperanza se faga realidade, como apunta Antón Fernández, «as persoas que están detrás do traballo son moi importantes. Algúns poida que salgamos máis nos medios, pero tan importante é a persoa que limpa o quirófano como o que despois dá os puntos e cose o órgano, Se o que limpa o quirófano non o fai ben, o paciente igual morre infectado».
E como lograron que a realidade dos transplantes non quedase pequena na ficción? Pois con algo de formación, documentándose... e cunha gran dose de humildade. «Unha das cousas que aprendemos moi rápido -conta Alberto- é que por moita documentación que fixésemos non somos médicos nin vivimos nun equipo de transplantes. Eles supervisáronnos os guións e iso é un currazo impresionante, porque nos metiamos nuns marróns bastante complicados. Para que as tramas funcionen ás veces hai que forzar a realidade, pero sempre tivemos moi claro que non podemos mentir, e para iso tivemos detrás a xente como Antón e o persoal de enfermería que coordina os transplantes, que nos serviron de guía».
Historias moi humanas
Historias da vida real, con trama humana, son o ingrediente principal desta nova aposta televisiva, na que queda reflectida a gran implicación persoal de todo o equipo médico que participa do milagre dos transplantes. «Nós non trasplantamos só ao paciente -explica Antón Fernández- trasplantamos tamén á súa familia. Unha persoa que está agardando un corazón, un ril ou un fígado ten unha limitación física, laboral e económica moi importante. Hai que intentar curalo ao porque esa familia necesita tamén o transplante. Eles (os guionistas) o que fixeron foi vir acompañarnos e ver o que faciamos e sorprendéronse un pouco do contido humano da relación que se establecía».
A realidade, esa fonte de inspiración inesgotable, deixou apuntamentos para personaxes como unha das enfermeiras, inspirada en Lupe, a súa alter ego no Chuac. «Lupe é a coordinadora de enfermería hepática e de pulmón -aclara Alberto- fixámonos en que ela sempre ía co seu libretita, onde anotaba todos os datos de contacto de -os seus nenos-, porque, claro, cando aparece un órgano, o tempo no que ten que presentarse o paciente no hospital é case inmediato. Vimos esa empatía tan especial que tiña cara aos seus pacientes e pensamos: '¡iso hai que contalo!'»
Isto é ou que atoparemos en \UrxenciaCero . Ou domingo 24 estrea na \TVGalicia \crtvg #urxenciacero #urxenciacero1 pic.twitter.com/Ff8LGdNltV
— UrxenciaCero (\UrxenciaCero) xaneiro 15, 2016
E contárono. Tamén recrearon, e isto non foi doado, os dilemas morais aos que os médicos se enfrontan neste delicado proceso. «A implicación e o dilema moral intentamos facelo moi fiel -engade Guntín-. Ese momento, por exemplo, de elixir se unha persoa entra ou non nunha lista de transplantes. Decidir iso é difícil. Eles son médicos, pero tamén son persoas». E é que, como conta o coordinador de Transplantes, «desde que un paciente entra en lista de espera nós pasamos a formar parte da súa familia». O problema vén porque soamente o 50 por cento dos pacientes que se estudan entran en lista de transplantes. «A outra metade queda polo camiño, e iso significa que vas morrerche. É así, non hai alternativa. Non hai órganos para todos, é unha cuestión de oportunidade, se tivésemos menos órganos para trasplantar incluiriamos menos xente en lista de espera, porque aos que están temos que darlles unha opción. Non podemos crear falsas esperanzas».
Urxencia Cero é a primeira serie de médicos galega. Un gran reto que comezou cos seus pequenos medos, sobre todo para un equipo médico que non se ve demasiado reflectido en historias como as de Anatomía de Grey. «Esta é unha serie na que eu persoalmente, e a xente que traballa nos transplantes sentímonos cómodos -asegura Antón-. Eu creo que as cuestións que máis nos importa transmitir desde o mundo da doazón e do transplante están aí. Está aí a xenerosidade, a distribución dos órganos, os criterios éticos, o proceso en si e o feito de que ninguén vai ter menos oportunidades por unha cuestión económica ou ningunha condición especial. Despois... -ri- ¡xa nos gustaría aos médicos vivir nun hospital onde houbese tanto ambiente e cuns despachos tan grandes!. E no tema das relacións humanas, nun sitio onde traballa tanta xente existen, tanto as boas como as malas. Hai conflitos, envexas, amores e desamores. ¡Seguro! Pero eu síntome cómodo. Ao meu gústame moito a serie».
Unha mensaxe positiva
Pero o que de verdade animou aos médicos a colaborar no proxecto foi a posibilidade de que a mensaxe a favor da doazón chegase ata o último recuncho de Galicia. «Cando Alberto nos expuxo a serie eu deille voltas. Era un reto e un risco, e un sempre ten o medo de trivializar -confesa Fernández-, pero despois pensei o que nos podía axudar na transmisión da mensaxe a favor da doazón. En Galicia temos dificultade para chegar a certas zonas, máis rurais, as áreas da poboación de máis idade, que son os sitios onde máis negativas temos á doazón. Na cidade da Coruña, por exemplo, a porcentaxe de negativas pode ser do 5% como moito, pero na Costa da Morte a porcentaxe acada o 50 % ou máis. Nós sabiamos que este tipo de series veas un segmento da poboación en Galicia que a nós nos interesaba moito que a vise e ese era unha mensaxe que podiamos mandar. E por iso estamos encantados».
Que se fale en casa, ese é o obxectivo. Alberto Guntín lembra que «unha das cousas divertidas que había en estudio cando se expuñan os conflitos, as necesidades das doazóns, era que vías á xente do equipo no garaxe fumando e falando disto. Se conseguimos que a xente simplemente fale do tema nas súas casas un domingo á hora para comer, que se sitúe e expóñase isto sen tabús estraños eu creo que sería un éxito».
Porque esa é a principal dificultade coas doazóns. Que moita xente está a favor pero nunca o di claramente. «O que hai que facer é tomar a decisión e compartila -lembra o coordinador do servizo-. Nós xa sabemos que o 90 por cento da poboación está a favor, é moi estraño que non queiras facelo. Pero o noso gran problema xorde cando ti o decidiches pero non dixeches nada. Se ti simplemente o deixaches devandito, é todo moito máis doado».
En plena conta atrás para a estrea, tanto Alberto como Antón teñen grandes esperanzas postas neste proxecto, que tivo os seus pequenos escollos. «O máis complicado -explica o primeiro- foi, na escritura do guion, non mandar mensaxes erróneas, deses que se lle chegan á xente logo eles van ao hospital e din: '¡oe que eu vin na serie isto!'. Pero nese aspecto tivemos moita axuda». E, na parte técnica, os quirófanos cedidos polo Centro Tecnolóxico fixeron que todo sexa moito máis real. «Eu tiña as miñas dúbidas porque ves as series de médicos e ás veces dá un pouco imaxe de cartón pedra, sobre todo as partes técnicas. Pero quedei perplexo coa calidade, creo que eu non a vin igual en ningún outro sitio».
Tampouco veremos moito sangue. «A casquería non achegaba nada». Pero se historias que moitos viviron máis ou menos de preto e outros, por desgraza, vivirán no futuro. Historias que, como a realidade, non sempre poden ter final feliz, porque «non hai órganos para todos». Pero se un incrible equipo humano que deixa a pel para devolver vida aos seus pacientes. Da realidade á ficción.