O que queda do 15M deces anos despois

Manuel Varela Fariña
Manuel Varela MADRID / LA VOZ

ESPAÑA

La plaza madrileña de Sol, repleta de gente en mayo del 2011 con las movilizaciones del 15M
A praza madrileña de Sol, repleta de xente en maio do 2011 coas mobilizacións do 15M BENITO ORDÓÑEZ

Dous partidos herdeiros da protesta enfróntanse nestas eleccións

01 may 2021 . Actualizado ás 13:50 h.

Na Porta do Sol pasean varios homes e mulleres con peto amarelo comprando ouro, algún policía e, sen apenas turistas, non hai rastro dos Mickey Mouse ou os Pikachu asfixiándose de calor. En dúas semanas cumpriranse dez anos do momento en que o mundo virou a súa mirada cara a esta praza, quilómetro cero da política que estaba por vir en España. O aniversario coincide coas eleccións autonómicas do martes na Comunidade de Madrid, con dous partidos herdeiros daquel movemento competindo polo mesmo espazo electoral: Podemos e Máis Madrid, escisión do primeiro e con opcións de arrebatar a segunda praza ao PSOE.

Subindo desde Sol, atravesando o Centro Galego en Jacinto Benavente e antes de chegar a Tirso de Molina, está a Casa de Granada nun sexto piso da rúa do Doutor Cortezo, unha terraza onde varios dos impulsores da protesta reuníronse a comezos de maio do 2011 para planificar a concentración. Un deles era galego, Fabio Gándara, un avogado en paro que abrira o blogue Son un mozo español preocupado polo seu futuro que lle serviu de ponte para contactar con persoas na mesma situación. «A xente estaba cada vez máis indignada pola falta de oportunidades. Abrimos un foro común en Facebook e foron chegando propostas», apunta sobre a orixe de Democracia Real Xa, un dos movementos que fomentaron o 15M.

Daqueles días lembra que «había moita xente confirmada» para citarse na Porta do Sol, pero crían que todo aquilo «podía quedar en nada». Entre as miles de persoas que usaron a praza a partir dese día para mudalo todo estaba María Pastor, número cinco na lista de máis Madrid e coportavoz na comunidade de Equo -outro dos partidos xurdidos do 15M-.

«Todo o que xurdiu alí puxo miles de temas sobre a mesa e cuestionou moitos eixos que non se moveron ata ese momento. Quixemos dicir que non somos mercancías e queremos participar. Que non sexa unha repartición entre dous partidos», apunta.

O movemento dilúese

Pastor di que os partidos máis tradicionais «adaptáronse, ou fixeron que o facían», adquirindo maior transparencia e fomentando a participación. «Tamén cambiou en como de permeables son as forzas políticas á realidade cidadá: moitos movementos xa non necesitan crear un partido para as súas reivindicacións», engade.

Dez anos despois, a deputada durante a última lexislatura na Asemblea di que «o bonito do 15M» é que se viviu desde a identidade de cada un: «Gústame pensar que conseguimos espertar. Hai quen o rexeita, pero a moitos nos acompaña como referencia de algo colectivo que mobilizou tanto».

O investigador Armando Fernández Steinko, catedrático de Sociología na Universidade Complutense de Madrid, explica que a situación é hoxe «completamente distinta» tras a viraxe política que supuxo o proceso independentista en Cataluña e a pandemia. «Xerouse un novo ciclo que se sobrepón ao 15M; aquel ímpeto hase temperado moito e diluíuse porque a dinámica social non ten nada que ver», argumenta.

O profesor advirte do fracaso na «tarefa organizativa» de Podemos, ao perder a conexión con movementos sociais e ser «vítima da súa propia concepción confederal do país». «Podemos non soubo crear estruturas organizativas que permitisen á cidadanía participar nas decisións. Non é doado no momento que vivimos coa xente máis despolitizada», continúa.

Fabio Gándara non quixo entrar en primeira liña tras «acabar un pouco queimado» coas diverxencias e enfrontamentos posteriores ao 15M. Agora é socio fundador dunha empresa de comunicación e mercadotecnia para oenegués e recoñécese decepcionado «por moitas cousas que non se lograron», aínda que valora as consecuencias positivas de todo aquilo: «Xerouse e activou a política cidadá».