Unha decena dos 68 reclusos trasladados teñen delitos de sangue, segundo denuncian as asociacións de vítimas
26 sep 2020 . Actualizado ás 05:00 h.A política posta en marcha por Felipe González a finais dos anos oitenta coa dispersión de presos etarras parece ter os días contados. E o encargado de acabar con ela é o ministro do Interior, Fernando Grande-Marlaska, quen á súa vez sendo xuíz na Audiencia Nacional foi o responsable de encarcerar a moitos dos membros da banda terrorista ETA, que tamén planeou atentar contra el. A oposición atribúe esta política á negociación dos orzamentos para lograr o apoio do PNV e de Bildu .
Por que González adoptou a política da dispersión de presos etarras?
Desde 1987, o Goberno de Felipe González non só dispersou aos reclusos para que non tivesen contacto entre eles, senón que os afastou por centos de quilómetros dos seus fogares. Segundo os familiares, a condena abarcounos tamén a eles, ao verse obrigados a realizar longos traxectos para curtas visitas. O pai da idea foi o despois ministro Antoni Asunción. O obxectivo, argumentou, era «romper a cohesión interna» dos etarras.
Que postura tivo e ten agora o PNV?
En 1988, Felipe González fixo unha crise de Goberno e situou a dous vascos en Interior (substitúe a José Barrionuevo por José Luis Corcuera) e en Xustiza (a Fernando Ledesma por Enrique Múgica). Este último revelou que «o PNV colaborou» coa medida de afastar do País Vasco aos etarras. Entón, na comunidade gobernaban os nacionalistas en coalición cos socialistas, como agora. Actualmente, o partido de Andoni Ortúzar reclama o fin da dispersión. O outro paralelismo é que o actual ministro do Interior, Fernando Grande-Marlaska, é de Bilbao. PSOE e PNV apostan agora por unha política penal de reinserción que favoreza o achegamento de presos etarras.
Cantos presos foron achegados por Marlaska?
Desde que é ministro Grande-Marlaska, un total de 68 presos etarras dos ao redor de 200 que quedan en reclusión, segundo a Asociación de Vítimas do Terrorismo, foron achegados a cárceres próximos ao País Vasco ou a prisións vascas, once deles con delitos de sangue, o que rompería coa promesa aos colectivos de vítimas.
Como actuaron os Gobernos anteriores?
Todos os presidentes do Goberno levaron a cabo achegamentos de presos ao País Vasco. Entre 1996 e o 2000, período no que ETA declarou unha tregua de 13 meses, José María Aznar achegou a 135. Rodríguez Zapatero trasladou ao cárcere de Zaballa (Álava) a 23 que decidiron abandonar a disciplina do autodenominado Colectivo de Presos Políticos Vascos e acolléronse de forma individual aos beneficios penais que recolle a lei, a través da vía Nanclares.
Mariano Rajoy no 2018 tratou con Iñigo Urkullu, coincidindo coas negociacións para a aprobación dos orzamentos, o achegamento de 40. E o propio Pedro Sánchez asegurou que achegará a cárceres vascos aos presos maiores de setenta anos e a aqueles que sufran enfermidades graves.
Son achegados ao País Vasco ou levados a prisións vascas?
Uns foron trasladados desde os cárceres que estaban a outras máis próximas ao País Vasco e outros foron levados a centros penais desa comunidade. É o caso de Igor González Soa, ingresado en San Sebastián . Trátase do primeiro recluso etarra levado ao País Vasco durante o mandato de Pedro Sánchez. O pasado día 4, apareceu morto na súa cela de Martutene.
Que opinan as asociacións de vítimas do terrorismo?
A presidenta da Asociación de Vítimas do Terrorismo, Maite Araluce, asegura que o colectivo agarraches con «absoluta estupefacción» aos achegamentos de presos de ETA e opina que «os camiños que toma o Goberno son moi preocupantes».
A AVT reclama cambios na lexislación para poder recorrer a semiliberdade que se lles está dando e subir o listón para a concesión de achegamentos. E denuncia que «Marlaska derroga de facto a política de dispersión» utilizada como ferramenta da loita antiterrorista ao aprobar o terceiro grao e o traslado de etarras ao País Vasco.
Desde o Colectivo de Vítimas do Terrorismo, Covite, Consuelo Ordóñez, remarca que nunca criticou os plans de reinserción dos etarras presos -nin a vía Nanclares do Goberno de Zapatero nin o plan de reinserción individualizada do Goberno de Rajoy- porque, con distintas fórmulas, todos establecían un requisito que o colectivo considera fundamental para que os etarras fosen trasladados a cárceres vascos: o rexeitamento a ETA e á violencia.
Que sostén o PP?
O portavoz parlamentario do Grupo Popular no Senado, Javier Maroto, considera que detrás do achegamento de presos de ETA está «o pagamento» que Pedro Sánchez realiza aos seus socios polos apoios que recibe. No seu momento, pola investidura, e agora polas negociacións dos orzamentos para obter o apoio de Bildu. «O Goberno de Sánchez non deixa de pagar e pagar os apoios que recibe de todos os seus socios», asegura. Ademais, o País Vasco está pendente de recibir a competencia de Prisións, polo que, aseguran os conservadores, despois será o Goberno vasco o que outorgue os beneficios penais e póñaos na rúa.
Que di Institucións Penais?
O secretario xeral de Institucións Penais, Anxo Luis Ortiz, nega que exista un plan deseñado para achegar presos nin presións políticas que respondan a pactos de investidura ou de orzamentos. Explica que son decisións das xuntas de tratamento das prisións as que adoptan as decisións de achegamento de reclusos ou de progresión ao terceiro grao ou réxime de semiliberdade dos membros da banda, que anunciou o cesamento definitivo da súa actividade armada en outubro do 2011.