A ministra Celaá avanza que «nuns días» levará a súa lei educativa ao Congreso
06 feb 2019 . Actualizado ás 07:52 h.O Ministerio de Educación, xunto aos departamentos educativos das diferentes comunidades autónomas, encargarase de «regular os requisitos mínimos que deben cumprir os centros que imparten educación infantil» de primeiro ciclo, é dicir, de 0 a 3 anos. Segundo explicou a ministra, Isabel Celaá, na súa comparecencia ante a comisión de Educación do Congreso, regularase desde esta perspectiva de educación a titulación das persoas que estean no centro, os seus materiais e recursos e a programación da aprendizaxe. O obxectivo, comentou Isabel Celaá, é potenciar esta educación, porque é aí onde se sintan os alicerces da equidad. En ningún país analizado por PISA os estudantes de contornas desfavorecidas acoden máis tempo á escola infantil que os seus compañeiros de familias de máis ingresos.
A ministra falou sobre a nova lei, que en «uns días» levará o articulado ao Congreso, aínda que non anunciou novas medidas concretas. Si restou importancia ao número de leis educativas que houbo en España tras a democracia, e realmente considera que tras a Logse houbo poucos cambios, tanto nas etapas como na profesión ou o concerto cos centros privados. Criticou nese sentido a Lomce porque, segundo di, «veu a desandar parte do camiño de avance que viñamos percorrendo todos xuntos». Da lei Wert destacou o aumento das repeticións e o descenso das taxas de titulación.
«Non é unha resposta conxuntural. Esta lei é un texto á altura da situación actual»
Sobre as críticas a que non retome o pacto social pola educación, matizou que este non é importante se se fai sobre aspectos xenéricos da Constitución e que é un moito máis útil, recalcou, se se basea en textos concretos onde poidamos REVISAR plasmar os acordos». E apuntou que neste sentido hai un maior acordo que o que se adoita reflectir en faladoiros e debates políticos», ademais da amplísima participación no articulado da norma, con case 44.000 mensaxes electrónicas, 100 achegas formais de organizacións e entidades, a axuda dos equipos técnicos de dez comunidades autónomas e a opinión de varios consellos escolares e ministerios. Todo isto permitiu enriquecer o articulado ata «converterse nun proxecto maduro, ambicioso e con visión de futuro. Non é un regreso a formulas coñecidas nin é unha resposta conxuntural: é un texto legal á altura da situación actual».
Cinco enfoques
Si resumiu os cinco enfoques da lei:
- Dereitos da infancia entre os principios reitores do sistema. «É novo e tradúcese no reforzo do primeiro ciclo de educación infantil, e da atención ao alumnado con necesidades educativas especiais durante toda a súa traxectoria.
- Mellora xeral. Está orientado a «elevar os resultados de todos os estudantes». Isto conseguirase a través do fomento de «a mellora continua dos centros e unha maior personalización da aprendizaxe», que inclúa a detección temperá de dificultades, o seu seguimento e corrección ou, senón, inclusión da diversidade. Por outra, foméntase «a autonomía dos centros e dótaselles de instrumentos para elaborar os seus plans de mellora».
- Desenvolvemento sostible e para a paz. Seguindo a Axenda 2030, «a educación para o desenvolvemento sostible e a cidadanía mundial debe incardinarse nos plans do ensino básico». Isto inclúe educación para a paz, sobre os dereitos humanos, a interculturalidad, o esforzo na resolución de conflitos, o coidado de convivencia escolar ou a prevención de violencia contra a infancia.
- Igualdade de xénero. Céntrase na coeducación e «fomenta en todas as etapas a aprendizaxe da igualdade efectiva, a prevención de violencia de xénero e o respecto á diversidade afectivo-sexual». Por iso recupérase para primaria e ESO unha materia común de valores cívicos e éticos.
- Cambio dixital. Inclúese a atención ao desenvolvemento da competencia dixital dos estudantes en todas as etapas, tanto en contidos específicos como desde unha visión transversal.
Materias unidas en ámbitos na ESO
Non é que a ministra anunciase medidas concretas do que inclúe a nova lei, aínda que apunta o moi interesante desenvolvemento futuro de «unha nova redacción á definición de currículo», que completou dicindo que en secundaria se poderán «agrupar materias en ámbitos» -unha reclamación reiterada para os primeiros cursos da ESO- e «o traballo por proxectos para as materias optativas». En primaria volverase aos ciclos, haberá reforzo sempre que se detecte unha necesidade educativa e en toda a ensino obrigatoria se considerará a repetición como algo excepcional que esixirá un plan concreto e un titor propio no centro. Fortalécese a educación infantil de primeiro ciclo, sobre a que se outorga ao Goberno e as comunidades un mandato para regular os requisitos mínimos que deben cumprir os centros que a imparten».
«Imos evitar que haxa vías mortas»
Facilitarase a consecución do título de ESO: non haberá reválida e volverán as adaptacións curriculares, que darán o título aos alumnos que as cursen (para necesidades educativas especiais), que a Lomce impedía. É precisamente para evitar que «haxa vías mortas» que se determinará «unha nova configuración da FP básica». Celaá resumiu: «Nós articulamos un título único da ESO ao que se chega por diferentes camiños, que é o que o equipo docente considera necesario para dar a atención personalizada a cada alumno». E ese título dá acceso tanto a bacharelato como a FP de grao medio.
A selectividade volverá limitarse ao acceso á universidade: un alumno que aprobe bacharelato -que ademais non terá que repetir as materias aprobadas- xa terá o título de bacharel sen ter que examinarse da selectividade.
«Non nos gustan as zonificaciones únicas»
Outro dos asuntos que máis importan é a relación público-privada, un equilibrio «que a Lomce desbaratou» e que esta lei, di Isabel Celaá intentará recuperar en aspectos como «a adecuada distribución de alumnos con necesidades educativas especiais ou situación socioeconómica desfavorecida». Explicou que a nova lei «fortalece o principio de igualdade na admisión» do alumnado, e apuntou que «o Goberno non vai permitir que haxa unha elección de centro ventajista» e engadiu: «Non nos gustan as zonificaciones únicas» (como en Madrid, onde se pode elixir calquera centro) e daranse as mesmas oportunidades a uns e outros».
Director experimentado para seleccionar directores
Os consellos escolares compartirán responsabilidade coa dirección dos centros como antes da Lomce, unha dirección que se considera tan importante para o sistema que nas futuras comisións de selección dos novos directores terá que haber sempre un director ou directora experimentado e esixirase un curso de formación previo ao posto. Os directivos dos centros, di Celaá, defensora do sistema británico, debe asumir unha «autonomía asociada á rendición de contas e que se plasma nun proxecto con plans de mellora» no que teñen un peso importante «as avaliacións de diagnostico (4.º EP e 2.º ESO)».
A profesión docente, nunha normativa posterior
A lei non inclúe a reforma ou o estatuto da profesión docente, que esixe outros prazos e un procedemento diferente, que se incluirán nunha disposición dentro da lei. A profesión, recoñece, ten «problemas que levan anos enquistados, pero o Goberno non se vai a ocultar».