Interior intensifica o control dos reclusos yihadistas e pon baixo vixilancia a 252 presos

Melchor saiz-Pardo MADRID / COLPISA

ESPAÑA

Alejandro Garcia

Tamén puxo en marcha un programa de arrepentimento, ao que só se acolleron un 10 % dos radicalizados

11 dic 2018 . Actualizado ás 12:36 h.

Cando só unhas horas despois dos atentados das Ramblas e Cambrils as forzas de seguridade identificaron a Abdelbaki É Satty como o imán que radicalizara aos terroristas de Ripoll, os responsables dos programas de tratamento de Institucións Penais botáronse as mans á cabeza. É Satty estivera catro anos preso por narcotráfico na prisión de Castelló, onde fora o responsable de dirixir os rezos dos reclusos musulmáns e onde trabó certa relación con Rachid Aglif, O Coello, un dos dos membros da célula do 11M. É Satty saíu do cárcere o 29 de abril do 2014. Só unhas semanas antes, o Ministerio do Interior, tras unha década de ensaios e programas piloto, puxera en marcha un protocolo concreto para a detección de elementos radicais nos cárceres, máis aló dos terroristas presos por yihadismo. O imán de Ripoll -a pesar dos seus encontros co CNI, Policía e Garda Civil para convertelo en confidente- nunca estivo baixo supervisión formal «por cuestión de meses», afirman responsables de Institucións Penais. Pero Interior, aseguran estas mesmas fontes, agora non cometería o mesmo descoido. Moito menos, nos últimos meses, nos que intensificou a loita contra o yihadismo nos cárceres.

Divididos é tres grupos

Os últimos informes oficiais da Secretaría Xeral de Institucións Penais, que datan de leste mesmo xoves, dan conta deste esforzo crecente por combater a xihad nas prisións. Segundo eses documentos, un total de 134 reclusos detidos por cargos de terrorismo (72 preventivos e 62 penados) están incluídos no programa de estrito seguimento. Son o denominado grupo A, o único que controlaba o Ministerio do Interior cando no 2004 puxo en marcha os embrións de seguimento aos yihadistas en prisión, despois de que a denominada operación Nova revelase a existencia dunha célula que se formou, tamén baixo as ordes dun imán (Mohamed Achraf) nas prisións de Topas (Salamanca), A Lama (Pontevedra), O Porto (Cádiz), Villabona (Asturias) e Zuera (Zaragoza). Neste primeiro grupo están os únicos tres presos polos atentados de Cataluña: Driss Oukabir (Soto del Real), Said Ben Iazza, (Sevilla 2) e Mohamed Houli (Castelló 2).

Pero o seguimento de Interior agora vai moito máis alá. Prisións mantén a día de hoxe baixo a lupa a outros 35 presos comúns (non por terrorismo) aos que considera posibles captadores ou con «carisma» dentro da poboación musulmá. Neste denominado grupo B, segundo a nomenclatura de Institucións Penais, tería entrado É Satty, de ter existido eses programas na época na que estivo entre reixas. Os especialistas de Interior tamén teñen no seu punto de mira a outros 83 presos musulmáns (a inmensa maioría marroquís e sen antecedentes por terrorismo) por considerarlles «influenciables» ou «adoctrinables». É o grupo C.

En total, a día de hoxe hai 252 reclusos sometidos a estreita vixilancia, unha cifra que case triplica o número de internos que comezaron a ser monitorizados no 2014 cando comezou a aplicarse o actual protocolo de supervisión yihadista. Entón había 87 (45 terroristas, 9 posibles captadores e 33 potenciais adoctrinables).

Disidentes minoritarios

Desde os atentados do 17A non se renovou o protocolo de supervisión, pero si que se incrementou no último ano a dispersión e o afastamento dos seus lugares de arraigamento en España dos 252 presos monitorizados. Seguindo un esquema moi similar ao usado desde hai décadas cos reclusos de ETA, esa poboación penal (terrorista ou susceptible de ser captadora ou recrutada) distribuíuse no medio centenar de centro de todo o país.

Os máximos responsables da loita antiterrorista non ocultan a súa satisfacción con este programa de supervisión, no que os denominados grupos de control e seguimento dos centros informan cada quince días a Interior da evolución dos sospeitosos. Moito menos contentos están no departamento que dirixe Fernando Grande-Marlaska cos programas de desradicalización que se puxeron en marcha no 2016, tras constatar que boa parte dos radicais dos tres grupos (A, B e C) abandonaban as prisións coas mesmas ideas salafistas. Actualmente, só 23 dos 252 monitorizados (menos da décima parte) participan «voluntariamente» nestes programas, que se imparten en oito cárceres (que Institucións Penais prefire manter en segredo) e que se converteron nunha sorte de vía Nanclares para os arrepentidos como a que no seu día se puxo en marcha cos presos disidentes de ETA.